IPCC: ‘Mensheid in groot gevaar door gevolgen klimaatverandering’

Het panel bestaat uit honderden experts en wetenschappers uit de hele wereld. Het klimaatpanel presenteert een keer in de vijf à zes jaar een rapport dat wereldwijd gebruikt wordt bij het opstellen van milieubeleid. 

Het Franse persbureau AFP heeft het rapport kunnen inkijken. “Het leven op aarde kan zich herstellen van grote klimaatveranderingen door te evolueren tot nieuwe soorten en nieuwe ecosystemen te creëren. De mensheid kan dat niet”, zegt het rapport. Volgens het klimaatpanel moet het ergste nog komen en is dat dichterbij dan we denken. Het heeft gevolgen voor onze kinderen en kleinkinderen. Nog veel meer dan voor onszelf. 

Het rapport is ronduit schokkend, maar biedt ook hoop. Er is namelijk nog steeds een kans om het tij te keren, maar dan moeten we nu echt ingrijpen en dan zijn de maatregelen die er tot nu toe zijn genomen en in gang zijn gezet niet genoeg, staat in het rapport. Volgens de huidige trends stevent de wereld op zijn best af op 3 graden. Daarmee redden we zelfs de afspraken in het klimaatakkoord van Parijs niet, dat uitgaat van een temperatuurstijging van maximaal 2 graden. Maar dat is zelfs niet ambitieus genoeg, waarschuwt IPCC. Een langdurige opwarming, zelfs boven de 1,5 graden zou “ernstige, eeuwenlange en in sommige gevallen, onomkeerbare gevolgen" kunnen hebben.

Naast alle voorspelde rampen en hittegolven die ons met een opwarming van meer dan 1,5 graden te wachten staat, spreekt het rapport ook nog over twaalf kantelpunten. Zodra we die voorbij zijn, is er geen weg meer terug. Ze zorgen voor ingrijpende wijzigingen in het klimaatsysteem en leiden tot een gewelddadige en onherstelbare verandering. 

Een voorbeeld van zo’n kantelpunt is het smelten van de ijskappen van Groenland en West-Antarctica. Dat kan gebeuren bij een temperatuurstijging van meer dan 2 graden. De ijskappen bevatten genoeg water om de zeespiegel met 13 meter te laten stijgen. 

Stijgende temperaturen kunnen ook leiden tot een ander omslagpunt, het smelten van de Arctische permafrost (ijsbodem). Als die ontdooit komt methaan vrij, een krachtig broeikasgas dat veel meer opwarming van de aarde veroorzaakt. 

Andere kantelpunten die het gevolg kunnen zijn van te hoge temperatuurstijging is dat het Amazonewoud in savanne verandert. Samen met de oceanen vormt het Amazonewoud de longen van de aarde. Als we die kwijt zijn, zijn de gevolgen niet te overzien. Daarom telt “elke fractie van een graad”, beklemtoont het IPCC. 

Het hele rapport beslaat zo’n vierduizend pagina’s. Het wordt pas officieel gepubliceerd in februari 2022. Dat het nu al gelekt is, lijkt te maken te hebben met de belangrijke klimaatconferentie COP26 die in november in Schotland plaatsvindt.

De opwarming van de aarde is volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de VN al volop bezig. Het was vorig jaar volgens de WMO gemiddeld 1,2 graden warmer dan in de pre-industriële periode (1850 tot 1900). In augustus werd het 54,4 graden in een woestijn in de Amerikaanse staat Californië. Dat is de hoogste temperatuur van zeker de afgelopen tachtig jaar. Het decennium van 2011 tot en met 2020 was de warmste ooit gemeten.

Lees ook: 'VN over uitputting aarde: Dit is er nodig om het tij te keren'

Bekijk de aflevering ‘De Klimaatontekenners’: