Jeugdzorg opnieuw op de schop, kabinet wil dat gemeenten samenwerken

De jeugdwet
Gemeenten werden in 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg omdat zij dichter bij het kind staan en beter in staat zouden zijn zorg op maat te leveren. Dat werd toentertijd vastgelegd in de Jeugdwet. Bovendien kwam deze taak zo in één hand en zou versnippering tot het verleden behoren. Maar "die belofte is onvoldoende ingelost", constateren Hugo de Jonge en Sander Dekker.

Vooral kinderen met ernstige problemen komen in de knel. Gemeenten zijn te klein om die zorg in hun eentje te kunnen opbrengen en regelen. Ze werken al wel noodgedwongen samen, maar dat gebeurt nog te halfslachtig en vrijblijvend.

"Daarom sturen we bij", zegt De Jonge. Het kabinet gaat bepalen welke zorg een taak van de gemeente blijft en welke zij aan een regio of zelfs nog groter verband moet overlaten. Dat moet geld en administratieve rompslomp gaan schelen.

Lichtere zorgtaken
Gemeenten blijven verantwoordelijk voor lichtere zorgtaken als opvoedondersteuning en schoolmaatschappelijk werk. Pleegzorg, gezinsvervangende jeugdhulp en een aantal andere taken moeten ze overdragen aan een veertigtal regionale verbanden. Voor onder meer de zorg voor kinderen met heel ernstige gedragsproblemen zijn zelfs die regio's nog te klein.

Het kabinet wil ook voorkomen dat gemeenten zorgaanbieders te weinig betalen om het hoofd boven water te houden. Dat tarief moet voortaan voldoen aan een aantal voorwaarden. Dat moet zorgaanbieders, van wie er heel wat in zwaar weer verkeren, uit de brand helpen. Met aanbieders van ingewikkelde zorg moeten gemeenten in het vervolg langer in zee, zodat kinderen bijvoorbeeld niet onnodig van behandelaar hoeven te wisselen.

FNV ‘blij verrast’
FNV jeugdzorg-bestuurder Maaike van der Aar is "blij verrast" met het voornemen van ministers De Jonge en Dekker om het jeugdzorgstelsel op de schop te nemen. "Wij lopen al jaren tegen muren aan, schoppen tegen dichte deuren en nu eindelijk komt er een reactie. Er is eindelijk erkenning voor dat wat wij al al jaren roepen", zegt van Der Aar.

FNV wil wel snel concrete verbeteringen zien. Van der Aar: “Het gros van de sector loopt nu op zijn laatste benen en de jeugdzorg is op dit moment nog steeds een zinkend schip. De tekorten zijn groot. De snelheid in het proces moet er komen, net als de benodigde middelen.”

Jeugdzorg Nederland
Ook Jeugdzorg Nederland is het eens met de inspecties dat er direct stappen moeten worden gezet. "Gelukkig zien Rijk en gemeenten dat ook en hebben we afgesproken nog voor kerst per regio in beeld te brengen wat nodig is. We gaan er vanuit dat die gesprekken leiden tot snelle maatregelen waarbij ook de financiële knelpunten worden opgelost”, zegt bestuurslid René Meuwissen van Jeugdzorg Nederland.

FNV jeugdzorg heeft voor 15 november acties gepland staan en die gaan volgens Van der Aar gewoon door. "We gaan alleen nu wel kijken hoe we deze gaan invullen."