Minister Agema: werkloze arbeidsmigranten zonder zorgverzekering krijgen alleen nog acute zorg

Arbeidsmigranten die werkloos zijn en daardoor geen zorgverzekering meer hebben, moeten voor planbare zorg terug naar hun land van herkomst. Alleen acute zorg blijft voor hen beschikbaar. Dit zegt PVV-minister Fleur Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een interview met Zembla. Ze vindt dat zorgverleners in de spreekkamer moeten gaan bepalen of een arbeidsmigrant nog recht heeft op niet-acute zorg (planbare zorg). “Het is niet aan mij om te bepalen wat acute zorg is, dat doet de beroepsgroep. En zij moeten met elkaar bepalen: wie is de persoon die we voor ons hebben en wordt het niet eens tijd dat die teruggaat naar huis?” Zorgverleners die dagelijks met ‘de onverzekerden’ te maken hebben begrijpen niets van de uitlatingen van minister Agema.

Ziekenhuisdirecteur Inge de Wit van het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam reageert verbijsterd: “Onze artsen leggen een eed af om álle patiënten te zien en te helpen. Het is onmenselijk als je mensen zorg ontzegt. Als de minister daar besluiten toeneemt dan hoop ik dat ze de impact daarvan heel goed tot zich neemt.”

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), de landelijke brancheorganisatie, wil nu opheldering van de minister laat voorzitter Ad Melkert aan Zembla weten: “Het is in de praktijk soms lastig om een scherp onderscheid te maken tussen acute zorg en andere vormen van zorg. Als patiënten die chronische zorg nodig hebben onvoldoende of niet behandeld worden, kan dat op enig moment leiden tot een acute zorgvraag. Het is daarom belangrijk om te weten op welke manier kwetsbare mensen gebruik kunnen blijven maken van de zorg.”

De afgelopen jaren belanden steeds meer arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa op straat. Deze groep heeft daardoor geen zorgverzekering meer. Naar schatting gaat het om meer dan 5000 mensen (bron: stichting Barka).  De zorg die zij nodig hebben wordt betaald vanuit een subsidiepot van het ministerie van Volksgezondheid. Vorig jaar is uit deze subsidiepot bijna 75 miljoen euro gefinancierd voor de zorg voor onverzekerden. Minister Agema stelt dat werkloze arbeidsmigranten op een gegeven moment niet langer rechtmatig in Nederland zijn. Ze wil nu, onder andere door deze groep de planbare zorg te ontzeggen, 40 miljoen bezuinigen.

Dat Agema nu wil dat zorgverleners onderscheid gaan maken tussen acute en planbare zorg, is volgens de Rotterdamse straatarts Marcel Slockers onmogelijk. “Dat onderscheid is voor dokters en verpleegkundigen niet te maken. Als iemand epilepsie heeft, ligt te stuiteren op straat en naar het ziekenhuis moet, dan is dat natuurlijk acute zorg. Maar is acute zorg ook dat diegene elke dag zijn epilepsiemedicijnen krijgt? Want als hij die niet krijgt, dan krijgt hij misschien wel tien van die aanvallen in een maand.” Daarnaast stelt Slockers dat planbare zorg helemaal niet geweigerd mag worden: “We hebben het hier over een basisrecht op zorg, we zullen elke regel in Europa en bij de Wereld Gezondheidsorganisatie overschrijden als we dit rare plan van de minister gaan uitvoeren.”

Marcel Slockers verleent in Rotterdam zorg aan onder meer dak- en thuislozen, ongedocumenteerden en werkloze arbeidsmigranten. Vaak hebben zij geen verzekering, omdat ze daar geen recht op hebben, of omdat ze hun woning zijn kwijtgeraakt. Om de jacht op fraudeurs en wanbetalers op te voeren is in 2015 wettelijk bepaald dat je je zorgverzekering kwijtraakt zodra je geen geldig adres hebt.  Volgens Slockers heeft die wetswijziging geresulteerd in een “epidemie van onverzekerden”, die elk jaar groter wordt. 

Ook een andere Rotterdamse straatarts, Michelle van Tongerloo, is verontwaardigd over de plannen van de minister. Veel van haar patiënten zijn ook onverzekerd omdat ze dakloos zijn. Onder hen veel arbeidsmigranten. “Dus als je dakloos bent, dan heb je opeens geen recht meer op zorg? Dus als ik iemand op straat zie liggen die mogelijk ziek is, moet ik dan toetsen of die een ingezetene is? Dat kan niet in je werk als arts.”