Ministerie verliest langslepende zaak over Kroondomein Het Loo

De minister voor Natuur en Stikstof heeft de langslepende zaak over Kroondomein Het Loo verloren bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Daarom moet de minister binnen zes weken opnieuw een besluit nemen over het bezwaar dat de Faunabescherming heeft gemaakt tegen de subsidie die de koning krijgt voor het beheer van het landgoed. Ook moet het ministerie alle relevante stukken verstrekken aan de Faunabescherming. 

“De Faunabescherming is zeer verheugd op alle punten in het gelijk gesteld te zijn. We zullen vol inzetten op terugbetaling van de ten onrechte verleende miljoenensubsidie”, zegt voorzitter van de Faunabescherming, Niko Koffeman. 

Zembla doet al meer dan twee jaar onderzoek naar de schimmige afspraken rond de subsidie aan de koning. Herhaaldelijk vroeg Zembla om de onderliggende stukken, zoals de subsidie-aanvraag die de koning heeft ingediend. Maar die aanvraag kregen we niet. We wisten wel de hand te leggen op de subsidiebeschikking en lieten die bestuderen door drie vooraanstaande juristen.

Daaruit bleek dat de 4,7 miljoen euro aan subsidie die de koning krijgt voor het beheer van het Kroondomein, onrechtmatig wordt verleend. Volgens de subsidieregeling moet het Kroondomein namelijk 358 dagen per jaar geopend zijn voor publiek. Hierover gaat de uitzending ‘Koninklijke Constructies’. Na de uitzending werden op verzoek van de Tweede Kamer alsnog een hoop stukken openbaar gemaakt, maar de subsidie-aanvraag van de koning zat daar bijvoorbeeld niet bij. Uit de stukken bleek dat het landgoed afgesloten wordt voor de koninklijke jacht.

De Faunabescherming had naar aanleiding van de Zembla-uitzending bezwaar gemaakt tegen de sluiting van het landgoed. Het ministerie heeft volgens de wet zes weken de tijd om een beslissing te nemen over zo’n bezwaarprocedure, maar nam daar 5 maanden voor. Doordat het ministerie zo laat een beslissing nam, was de subsidietermijn al verstreken. Vervolgens zei het ministerie tegen de Faunabescherming dat ze om die reden geen belanghebbende meer is en daarom weigerde het ministerie het bezwaar tot nu toe inhoudelijk te behandelen. 

Het College oordeelt nu dat De Faunabescherming wel degelijk belang heeft bij een inhoudelijke behandeling van het beroep. Door niet aan de verplichting te voldoen om het landgoed het hele jaar open te stellen, “wordt De Faunabescherming beperkt in haar doel te monitoren wat er met de wilde dieren gebeurt op het Kroondomein en via de publieke opinie druk uit te oefenen op de aanvrager om te stoppen met (het bevorderen van) de plezierjacht. Het College is daarom, anders dan de minister, van oordeel dat de Faunabescherming wordt geraakt in haar belang”, zo schrijft het College in de uitspraak. 

Naast een inhoudelijke beslissing over het bezwaar van de Faunabescherming, moet de minister ook een besluit nemen over “de verschuldigdheid van een dwangsom wegens het niet tijdig beslissen op dat bezwaarschrift”, aldus het College.

Het ministerie  laat weten binnen de wettelijke termijn een nieuwe beslissing op het bezwaar van de Faunabescherming te nemen. Verder zegt het ministerie: "Voormalig minister Schouten heeft op 4 maart 2021 de onderliggende stukken bij de subsidiebeschikking voor Kroondomein Het Loo naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze stukken staan dus al ter beschikking van Stichting De Faunabescherming." Maar de subsidie-aanvraag zit daar niet tussen. Staatsrechtgeleerde Wim Voermans heeft daar wel een verklaring voor: “Iedereen die subsidie wil, moet normaal gesproken een aanvraagformulier invullen. Dat is hier niet gebeurd. Dit is natuurlijk een één-tweetje. Omdat de koning onderdeel is van de regering doet de minister van LNV feitelijk een aanvraag bij zichzelf. Dat blijft een gekke manier van doen", aldus Voermans.

Het Kroondomein heeft de subsidieaanvraag sinds dit jaar veranderd na discussie in de Tweede Kamer. Vanaf dit jaar wordt alleen subsidie aangevraagd voor het deel van het kroondomein dat altijd geopend is. Dat gaat om 1300 hectare bos. Voor het enorme stuk van het Kroondomein waar de koninklijke familie ongestoord wil blijven jagen -ongeveer 3400 hectare- vraagt de koning geen subsidie aan. Maar ondertussen blijft het totale subsidiebedrag bijna even hoog. De koning kreeg 4,8 miljoen euro subsidie en rekent voor de komende zes jaar op 4,2 miljoen euro subsidie, aldus zijn rentmeester. Staatsrechtgeleerde Wim Voermans: “Dat vind ik echt bizar. Het is balletje-balletje. Het doel heiligt kennelijk alle middelen. Ze willen blijven jagen en de volle pot subsidie binnenhalen. Dit is slecht voor het vertrouwen natuurlijk."

Een woordvoerder van de Rijksvoorlichtingsdienst verklaarde eerder tegenover Zembla over de hoogte van het bedrag: “Daar zijn eigenlijk twee redenen voor. De hoogte van de subsidie die je kunt aanvragen is per 1 januari 2022 bijgesteld. Daarbij zijn de kosten voor het onderhoud ook gestegen. Het tweede is dat het deel waar nu geen subsidie voor aangevraagd is, voor een groot deel uit bos bestaat. Voor een bos geldt een relatief laag subsidietarief en daarom is ook het aandeel in het totaalbedrag lager. Dat leidt ertoe dat er per jaar een ton minder subsidie wordt verstrekt.”

Kijk de uitzending 'Koninklijke Constructies':