Nederlandse Zorgautoriteit onderzoekt te hoge tarieven CBR-keuringen

Het onderzoek richt zich op drie verschillende partijen die zich met psychische keuringen voor het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) bezighouden.

Rekeningen tot meer dan 300 euro
ZEMBLA sprak met verschillende mensen die zo’n keuring ondergingen. Steeds is er sprake van hetzelfde patroon: de cliënt krijgt een gesprek van ongeveer tien minuten met een psycholoog en daarna nog een kort gesprek, meestal korter dan vijf minuten, met een psychiater. Vervolgens moet een rekening worden betaald, uiteenlopend van 190 tot meer dan 300 euro. Daarbij wordt in de regel door de bureaus gesteld dat men ter plekke cash of met pin moet betalen en wordt over het algemeen geen factuur verstrekt.

Kijk de uitzending van ZEMBLA over het CBR terug

Rijbewijsbelang.nl
Eén van de bureaus waarover een klacht is ingediend is Rijbewijsbelang.nl, een organisatie die op zeven locaties in Nederland rijgeschiktheidskeuringen uitvoert. Coen Jansen uit Nootdorp onderging een keuring bij Rijbewijsbelang, omdat bij hem de aandoening ADD was geconstateerd. Hij had daar een kort gesprek met een psycholoog en een psychiater:

"Allebei openden ze het gesprek met de letterlijke vraag: 'Waarom bent u hier?!' Waarop ik mijn verhaal deed, dat mij verteld was dat ik verplicht was een gezondheidsverklaring aan te vragen. Tot mijn grote verbazing was de reactie van de psychiater: 'Nou, die zijn wel roomser dan de paus zeg.'"

Na deze twee gesprekjes, die inhoudelijk weinig voorstelden, moest hij 305 euro afrekenen. Hij vroeg om een factuur met specificatie, maar kreeg die niet direct. Nadat hij later ging reclameren en hierover ging bellen en mailen kreeg hij uiteindelijk toch een factuur. Daaruit bleek dat er twee maal drie kwartier voor ‘behandeling’ was berekend. "Toen ben ik gaan bellen en werd mij verteld dat die drie kwartier het standaardtarief was dat altijd werd berekend, ook als de werkelijke behandeling korter duurde."

Jansen uitte ook hierover zijn bezwaren en na veel discussie werd de rekening uiteindelijk gehalveerd en kreeg hij de helft van het geld terug. "Omdat ik het verdacht vond dat ze stelden dat ze altijd het standaardtarief van twee keer drie kwartier rekenden, heb ik hiervan een melding bij het NZa gedaan."

NZa bevestigt klachten
De NZa bevestigt dat er meerdere klachten over psychische keuringen zijn binnen gekomen en dat er onderzoek wordt gedaan naar de wijze waarop de bureaus met de tarieven en facturen omgaan.

Tien jaar geleden, in 2009, werd een besluit over rijgeschiktheid van het CBR door de Raad van State vernietigd. Toen had één van de bureaus die voor het CBR keuringen uitvoert iemand ongeschikt verklaard, op basis van een onderzoek door een psycholoog. De Raad van State stelde dat dat niet strookte met de wetgeving, omdat daar in staat dat de cliënt in ieder geval gezien en gesproken dient te worden door een psychiater. Sindsdien opereren verschillende organisaties zo dat een (voor het bureau goedkopere) psycholoog het ‘echte’ keuringsgesprek voert en vervolgens een psychiater de cliënt kort (in de praktijk dus vaak korter dan vijf minuten) ziet.

Standaardtarief is onjuist
Dat daarvoor een standaardtarief van een of twee maal drie kwartier wordt berekend is onjuist. Het basistarief bedraagt 105,81 en is gebaseerd op 15 minuten voor de keuring zelf en 15 minuten voor het schrijven van het verslag. De NZa meldt op haar website dat psychiaters maximaal twee kwartier extra tijd mogen rekenen voor het opstellen van het verslag. Dit is dus zeker geen standaardtarief en die tijd moet ook aantoonbaar besteed zijn.

Bas uit Zwolle, die zijn achternaam niet bekend wil maken, ging ook voor een psychisch onderzoek naar Rijbewijsbelang.nl, nadat hij was veroordeeld wegens rijden onder invloed. Bestuurders moeten dan na een jaar een onderzoek ondergaan om te bepalen of zij wel of niet een alcoholprobleem hebben. "Ik ben al met al een kwartier binnen geweest", vertelt hij. "Het gesprek met de psycholoog duurde hooguit tien minuten. Daarna moest ik even wachten en toen kon ik bij de psychiater komen. Dat duurde in totaal vijf minuten, met er naartoe lopen en ‘aju’ zeggen erbij. De rekening bedroeg 337,13, exclusief BTW."

Reactie Rijbewijsbelang.nl
Volgens Lindell Chetwyn, algemeen directeur van Rijbewijsbelang, is er niets mis met de tarieven die worden gerekend. "Het is misschien soms verwarrend voor de betrokkenen, die denken dat het allemaal heel kort heeft geduurd. Maar in de praktijk duurt de gemiddelde keuring bij de psycholoog echt twintig minuten. En dat betekent voor ons dat we twee keer een kwartier mogen berekenen." Wel is het zo, geeft ze toe, dat met name keuringen naar aanleiding van een diagnose ADHD vaak korter duren. "Het tarief daarvoor hebben we nu aangepast en bedraagt 206 euro."

Ook stelt Chetwyn dat het niet zo is dat cliënten bij het afrekenen meestal geen factuur meekrijgen. "Bij betaling na het onderzoek wordt standaard een gespecificeerde factuur afgegeven."

1 miljoen euro omzet
Het uitvoeren van rijgeschiktheidskeuringen legt de psychiatrische bureaus geen windeieren. Psyon BV, de eigenaar van Rijbewijsbelang.nl zette in 2017 bijna 1 miljoen euro om. Bureau Rijbewijskeuringen, dat ook op verschillende locaties keuringen doet, zette in 2016 eenzelfde bedrag om.

Het CBR bepaalt zelf welke bureaus en psychiaters in aanmerking komen voor het uitvoeren van rijgeschiktheidskeuringen. Op de vraag van ZEMBLA wat het CBR vindt van de tarieven die worden gehanteerd en het onderzoek daarnaar, wordt gesteld: "Het is de taak van de NZa om onderzoek te doen als er signalen of vragen zijn over de tarieven die gehanteerd worden. CBR wordt in sommige gevallen om informatie gevraagd. Inhoudelijk doen we hier geen mededelingen over."