OM: ABN Amro overtrad jarenlang en structureel wet witwassen

ABN AMRO is volgens het OM "ernstig tekortgeschoten" in de naleving van de Wwft. Klantgegevens of documenten ontbraken, of de herkomst van gegevens in klantdossiers was onduidelijk. Ook is cliëntenonderzoek niet naar behoren uitgevoerd. Verder heeft een groot deel van de klanten niet de juiste risicoclassificatie gekregen. Sommige klanten werden automatisch in de laagste risicocategorie ingedeeld.

Daarnaast is het gebruik van cash, dat volgens het OM een hoog integriteitsrisico kent, onvoldoende meegenomen bij het vaststellen van het risico van eveneens het grootste deel van de klanten. Verder voerde de bank onvoldoende voortdurende controle uit op de klanten.

Dat betekent volgens het OM dat de bank "structureel met onvoldoende diepgang" het cliëntenonderzoek heeft uitgevoerd. Daardoor hebben diverse klanten die criminele activiteiten uitvoerden langdurig misbruik kunnen maken van de rekeningen en diensten van de bank.

Het OM zegt verder dat de bank diverse signalen heeft ontvangen over specifieke klanten die een vermoeden van witwassen hadden moeten opleveren, zoals onduidelijke verklaringen over de herkomst van gelden, alerts uit het transactiemonitoringssysteem en hoge contante stortingen. De bank bracht deze signalen niet effectief bij elkaar en handelde er niet naar.

Voorbeelden van waar het mis ging: in enkele jaren tijd kon een klant 192 bankrekeningen openen, maar die bleven grotendeels inactief en werden gebruikt voor belastingfraude van bijna twee ton. De bank trok pas aan de bel toen justitie een strafrechtelijk onderzoek was begonnen naar de klant. Een andere klant was gokverslaafd, had schulden en stond voortdurend rood. Daarvan was de bank op de hoogte. In driekwart jaar sluisde de klant door aanpassen van gegevens ruim 4,3 miljoen euro naar zijn privérekening, waarna het geld bijna volledig werd vergokt.

Van een andere klant was al sinds 1995 bekend dat deze persoon betrokken was bij fraude. Toch kon deze klant in 2014 een nieuwe bankrekening openen en kreeg deze een lage risicoclassificatie. Over de bankrekeningen van de bedrijven van de klant gingen miljoenen. Ook pasten de transacties niet bij de activiteiten waarmee de klant bij de Kamer van Koophandel was ingeschreven en werden er contante bedragen gestort in biljetten van 500 euro, volgens het OM een aanwijzing voor witwassen.

Het OM vindt dat de bank had moeten zien dat bepaalde geldstromen die via de bankrekeningen van ABN liepen, mogelijk door criminaliteit kwamen. "De bank heeft hiertegen onvoldoende actie ondernomen. Het OM verwijt de bank het overtreden van de Wwft en schuldwitwassen."

In september 2018 sloot het Openbaar Ministerie een megaschikking met ING van 775 miljoen euro. Criminelen konden jarenlang gebruikmaken van rekeningen bij de ING voor hun criminele transacties zonder dat ING daarvan melding maakte. ING hoefde zich niet in de rechtszaal te verantwoorden. Bovendien werden individuele bankiers van ING ook niet vervolgd. De ZEMBLA-uitzending ‘De witwasbankiers van ING’ gaat over de vraag waarom bankiers door justitie uit de wind werden gehouden.

Het gerechtshof in Den Haag bepaalde uiteindelijk afgelopen jaar in december dat voormalig ING-topman Ralph Hamers alsnog strafrechtelijk moet worden vervolgd voor het falende toezicht op witwaspraktijken bij de bank.

De aanpak van witwassen is voor de overheid belangrijk vanwege het effectief bestrijden van allerlei vormen van ernstige criminaliteit, schrijft het OM. Daarnaast hebben banken volgens het OM een poortwachtersfunctie en moeten zij het financiële systeem beschermen tegen witwassen.

Het OM is nog bezig met onderzoek naar verdachten in de zaak. Wel zijn in totaal al drie mensen aangemerkt als verdachte. Zij zouden leiding hebben gegeven aan het overtreden van de wet. Het gaat om leden van de voormalige raad van bestuur van de bank, schrijft het OM. Waarschijnlijk gaat het om oud-bestuurder Chris Vogelzang, oud-topman Gerrit Zalm en oud-minister van Economische Zaken Joop Wijn, maar dit heeft justitie niet bevestigd.