Omwonenden winnen opnieuw rechtszaak: lelieteler krijgt spuitverbod

Voor de tweede keer geeft een rechtbank omwonenden gelijk: een bollenteler, dit keer uit het Limburgse Sevenum, mag geen bestrijdingsmiddelen gebruiken. Volgens de rechtbank in Roermond is ‘ernstige gezondheidsschade’ voor bewoners van de naastgelegen woonwijk niet uit te sluiten en dient uit voorzorg daarvoor het 'commerciële belang’ van de teler te wijken. Eerder wonnen omwonenden in het Drentse Boterveen een rechtszaak, waarbij een bollenteler ook een spuitverbod opgelegd kreeg. In hoger beroep werd die uitspraak deels weer teruggedraaid, en mocht de teler alsnog een aantal bestrijdingsmiddelen gebruiken.

In het vonnis van vandaag onderstreept de rechtbank dat de toelatingsprocedure voor bestrijdingsmiddelen ernstige tekortkomingen bevat. Zo wordt er niet getest op een risico op hersenziekten zoals Parkinson en ALS. Volgens de rechter hebben de omwonenden ‘voldoende aannemelijk’ gemaakt dat de testen die zijn voorgeschreven binnen de toelatingsprocedure ‘niet voldoende geschikt zijn om een goed beeld te geven van mogelijke schadelijke gevolgen voor het zenuwstelsel en de hersenen van mensen’. Het feit dat het Ctgb, de Nederlandse toelatingsautoriteit, de middelen die de teler in Sevenum wilde gaan gebruiken heeft goedgekeurd, is volgens de rechter ‘onvoldoende’ om aan te nemen dat er geen risico zou bestaan op neurodegeneratieve ziektes of ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Een woordvoerder van minister Adema (Landbouw) laat Zembla desgevraagd weten dat het ministerie het vonnis grondig zal bestuderen.

Marijn Kingma, advocaat van de omwonenden: "Cliënten zijn blij dat de voorzieningenrechter in deze zaak het voorzorgsbeginsel heeft toegepast, en heeft geoordeeld dat het niet verantwoord is om deze hoeveelheden bestrijdingsmiddelen te gebruiken in een woonwijk waar jonge kinderen wonen. Maar eigenlijk zou het niet nodig moeten zijn om hiervoor naar de rechter te stappen, hopelijk gaat de overheid en het Ctgb nu ingrijpen, zodat er duidelijkheid komt voor alle omwonenden én telers in Nederland."

Zembla liet in de recente uitzending ‘Glyfosaat, de goedkeuring van gif’ al zien dat testen naar neurodegeneratieve ziekten zoals Parkinson geen onderdeel vormen van de toelatingsprocedure. Ctgb-directeur Ingrid Becks erkende in de uitzending dat dit een lacune in de procedure is. De omwonenden verwezen tijdens de rechtszaak ook naar de Zembla-uitzending en de uitspraken die directeur Becks daarin deed. 

De rechtbank citeert in het vonnis een deskundigenverklaring van emeritus-hoogleraar Toxicologie Martin van den Berg (Universiteit Utrecht). Volgens Van den Berg geven de middelen die de teler wilde gaan gebruiken ‘een reële kans’ op neurotoxiciteit en neurotoxische ontwikkelingseffecten. De voorgestelde voorzorgsmaatregelen van de boer, zoals het aanhouden van een bufferstrook van 50 meter tot de huizen van de omwonenden, zouden ‘onvoldoende effectief’ zijn om het risico op blootstelling te voorkomen.

Kijk hier de uitzending: 'Glyfosaat, de goedkeuring van gif'