RIVM onderzoekt beoordelingscriteria bestrijdingsmiddelen

Het RIVM onderzoekt of de methodes die gebruikt worden om bestrijdingsmiddelen te beoordelen, verbeterd kunnen worden. Het doel is om meer inzicht te krijgen of bestrijdingsmiddelen zoals glyfosaat in verband kunnen worden gebracht met de ziekte van Parkinson. Demissionair minister Carola Schouten van Landbouw heeft daarom gevraagd. De resultaten worden half november verwacht.

Er gelden Europese eisen om bestrijdingsmiddelen op de markt te mogen brengen. De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) ziet daarop toe. Het RIVM doet nu onderzoek naar de methodes die gebruikt worden om de veiligheid te beoordelen. Het doel is te bekijken of er iets verbeterd moet worden om de relatie tussen bepaalde stoffen in de bestrijdingsmiddelen en ziektes aan het zenuwstelsel zoals parkinson beter aan te kunnen tonen.

Demissionair minister Carola Schouten heeft hierom gevraagd. De minister zei dit in antwoord op Kamervragen van PvdD-kamerlid Leonie Vestering. Zij vroeg waarom de minister geen verbod instelt op bestrijdingsmiddelen die in verband worden gebracht met parkinson. 

Schouten geeft aan dat zij de bestrijdingsmiddelen niet kan verbieden zolang de relatie tussen de bestrijdingsmiddelen en de ziekte niet officieel is aangetoond: “Je moet een causaal verband kunnen aantonen tussen het middel dat je gebruikt en het middel dat eruit voortkomt. Ik ben van mening dat we daar dieper onderzoek naar moeten doen. Daar zet ik mij voor in."

Zembla maakt in 2019 de uitzending 'Parkinson op het platteland'. In de uitzending toont Zembla de mogelijke verbanden aan tussen sommige bestrijdingsmiddelen en het risico op parkinson. De uitzending deed veel stof opwaaien. Naar aanleiding van de uitzendingen erkennen het EFSA en het RIVM dat extra onderzoek nodig is.

Bekijk de uitzending 'Parkinson op het platteland'

Of bekijk de Zembla Kort 'Parkinson op het platteland' op Youtube

Internationaal was het verband tussen pesticiden en de ziekte van Parkinson al langer bekend. In Frankrijk is Parkinson al sinds 2012 officieel een beroepsziekte bij boeren. Van onkruidbestrijder Paraquat, schimmelbestrijder Maneb en insecticide Rotenon, was het verband met parkinson ook al aangetoond. Deze middelen zijn verboden in Nederland. Onlangs besloot de EU dat de schimmelverdelger Mancozeb ook niet meer gebruikt mag worden in de landbouw; eind 2021 gaat een definitief verbod in.

Een jaar na de uitzending van Zembla, juli 2020, komt de Gezondheidsraad met een advies aan de regering. De Raad stelt dat Nederlanders zo weinig mogelijk moeten worden blootgesteld aan chemische gewasbestrijdingsmiddelen. Volgens de Raad blijkt uit buitenlands onderzoek dat landbouwgif kan leiden tot gezondheidsschade, zoals de ziekte van Parkinson en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Nederlandse onderzoeken zijn minder uitgesproken, maar kunnen de bezorgdheid niet wegnemen. Daarom moet de overheid het voorzorgsprincipe toepassen: verbieden tot bewezen is dat het onschadelijk is.

Minister Schouten van Landbouw is terughoudend met het bij voorbaat verbieden van bestrijdingsmiddelen. In antwoorden op PvdD-Kamerlid Vestering hierover blijft ze benoemen dat ze het rapport van het RIVM wil afwachten.

De vraag is hoeveel meer wetenschappelijk bewijs er nodig is om een bestrijdingsmiddel te verbieden. Juist vandaag verschijnt het boek van de Nijmeegse  neurologen Bas Bloem en Jorrit Hoff. In het  boek ‘De parkinson pandemie' waarschuwen zij voor de snelle groei van de ziekte, ook onder jonge mensen. Op dit moment zijn er 52.000 mensen in Nederland met de ziekte van Parkinson.

Volgens de neurologen is het mogelijk om de ziekte weer uit te roeien. Het verbieden van bestrijdingsmiddelen is daarbij een belangrijke maatregel. Nederland heeft volgens Bloem en Hoff goede stappen gezet, maar we zijn er nog niet. Het  feit dat glyfosaat nog niet verboden is "terwijl over dit middel zorgen bestaan met betrekking tot een verhoogd risico op parkinson", is daar een voorbeeld van. Bloem en Hoff vinden dat er op zijn minst een goed toxicologisch onderzoek naar moet worden gedaan, ook in combinatie met andere veel gebruikte bestrijdingsmiddelen.

Daarnaast  noemen ze het  zorgwekkend dat veel bestrijdingsmiddelen en hun giftige afbraakproducten nog lang in ons milieu aanwezig blijven. "Het blijft daarom belangrijk dat mensen die ermee werken en omwonenden van percelen waar bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, goed worden beschermd tegen blootstelling," schrijven ze.