Shell moet schadevergoeding betalen aan Nigeriaanse boeren om olielek

De Nigeriaanse tak van Shell moet enkele boeren uit het Afrikaanse land een schadevergoeding betalen. Het bedrijf is aansprakelijk voor twee olielekkages. De hoogte van het bedrag moet later worden bepaald, oordeelde het gerechtshof in Den Haag vrijdag.

In 2004 ontstond een olielek bij het dorp Goi in Nigeria. Daarbij kwam ongeveer 24.000 liter ruwe olie vrij en raakte een gebied van meer dan vijftig voetbalvelden besmeurd. Het tweede lek was in juni 2005 bij het dorp Oruma. Toen stroomde ongeveer 64.000 liter olie over een gebied van ongeveer tien voetbalvelden.

Sabotage niet bewezen
Volgens Shell zijn de beide lekkages het gevolg van sabotage. In dat geval is Shell onder Nigeriaans recht niet aansprakelijk voor de gevolgen. Deskundigen zeiden tegen het hof dat sabotage weliswaar de meest waarschijnlijke oorzaak is, maar dat dit niet onomstotelijk is bewezen. Daarom stelt het hof Shell Nigeria aansprakelijk.

Over een derde claim deed het hof geen uitspraak. Die zaak gaat over lekkages uit 2006 en 2007, waarbij 100.000 liter olie vrijkwam in de buurt van het dorp Ikot Ada Udo. Die lekken ontstonden door sabotage, maar het hof wil nog weten hoe groot de schade is en of Shell genoeg heeft gedaan om de vervuiling op te ruimen. Die zaak gaat in april verder.

De hel van Shell
In de Zembla-uitzending 'De hel van Shell' bleek dat medewerkers van Shell in Nigeria zelf opdracht geven voor het vernielen van oliepijpleidingen voor eigen gewin. Dat verklaarden meerdere getuigen die voor het personeel van Shells dochteronderneming SPDC lekken hebben veroorzaakt, tegenover Milieudefensie en Zembla. Volgens de bronnen verdienen Shell-medewerkers aan het opruimen van de olielekken door geld van de schoonmaakbudgetten in eigen zak te steken.

Uit het onderzoek van Milieudefensie dat Zembla heeft geverifieerd, blijkt dat Shell dochter SPDC van deze beschuldigingen op de hoogte is maar er niets mee heeft gedaan. Ook de Nederlandse ambassade weet ervan maar heeft het bedrijf niet aangesproken. 

Bekijk de uitspraken van het gerechtshof hier

Milieudefensie
De Nigeriaanse boeren werden in hun zaak bijgestaan door Milieudefensie. Ze hadden niet alleen Shell Nigeria aansprakelijk gesteld, maar ook het Brits-Nederlandse moederbedrijf. Ook dat is deels aansprakelijk, bepaalt het hof. Shell had een lekdetectiesysteem in de pijplijn bij Oruma moeten inbouwen. Als zo'n melder er was geweest, was het lek eerder ontdekt en gestopt. Door dat systeem niet te gebruiken, heeft Shell zijn zorgplicht geschonden. Shell moet nu alsnog zorgen dat er binnen een jaar zo'n melder komt.

Sinds het Nederlands-Britse Shell in 1958 in Nigeria is begonnen met de oliewinning zijn miljoenen liters olie in de natuur gelekt. Grote gebieden zijn veranderd in een maanlandschap waar geen akkerbouw en visserij meer mogelijk is. De inwoners kunnen niet meer voorzien in hun levensonderhoud. Ook heeft de olievervuiling desastreuze gevolgen voor hun gezondheid. Jaarlijks sterven 16.000 kinderen in de Nigerdelta in hun eerste levensjaar als gevolg van de olielekkages.

Kijk de uitzending 'De hel van Shell' over de olielekkages in Nigeria terug: