Klimaatverandering door verbranden plastic afval: volgens nieuw rapport zijn deze bedrijven verantwoordelijk

Volgens een nieuw verschenen rapport van hulp- en ontwikkelingsorganisatie Tearfund zijn Coca-Cola, PepsiCo, Nestlé én het Brits-Nederlandse Unilever in zes ontwikkelingslanden verantwoordelijk voor meer dan een half miljoen ton plastic afval per jaar. Daarmee kun je elke dag 83 voetbalvelden in een laag van 10 cm afval bedekken. In ontwikkelingslanden wordt veel van het plastic afval verbrand in de open lucht. Die uitstoot is niet alleen slecht voor de gezondheid van mensen, maar draagt ook bij aan de klimaatverandering.   

De NGO analyseerde in het rapport 'The burning question'  het plastic dat door de vier bedrijven in China, India, de Filippijnen, Brazilië, Mexico en Nigeria op de markt werd gebracht. Het doel was om in die landen te onderzoeken wat de impact is van plastic dat wordt geproduceerd voor eenmalig gebruik. Deze landen zijn gekozen omdat het grote ontwikkelingslanden zijn, verspreid over drie continenten.

Verbranding plastic 
Volgens Tearfund is het een groot probleem dat de bedrijven miljarden producten verkopen in flessen en verpakkingen voor eenmalig gebruik in ontwikkelingslanden. Dit komt omdat de afvalverwerking in deze landen niet op orde is en de verpakkingen daardoor al snel afval worden.

Om van dat afval af te komen, wordt de plastic in de open lucht verbrand. "Dergelijke vervuiling brengt ernstige schade toe aan het klimaat en de gezondheid van mensen. In dit rapport presenteren we de eerste schattingen van de uitstoot van broeikasgassen die wordt veroorzaakt door open verbranding van het plastic afval. Dit doen we voor elk van de vier bedrijven (Coca-Cola, PepsiCo, Nestlé en Unilever) in de zes landen waar we op focussen in het rapport," schrijft Tearfund.

Coca-cola ergste vervuiler 
Coca-Cola blijkt verreweg de ergste vervuiler van de vier, met emissies groter dan de andere drie bedrijven gecombineerd. Het is ook het kleinste bedrijf van de vier in termen van verkoopopbrengsten. De hoge vervuiling komt grotendeels omdat ze zoveel plastic gebruiken per verkochte dollar: meer dan twee keer zoveel als PepsiCo en zeven keer zoveel als Unilever. Tearfund heeft uitgerekend dat bij het openlijk verbranden van Coca-Cola flessen in de zes ontwikkelingslanden, emissies vrijkomen die gelijk staan aan 2,5 miljoen ton kooldioxide. Dat is hetzelfde als driekwart van de wereldwijde transport- en distributie-emissies van het bedrijf.      

In totaal komt in de zes landen 4,6 miljoen ton aan kooldioxide-equivalente emissies vrij door de open verbranding van plastic, afkomstig van Coca-Cola, Nestlé, PepsiCo en Unilever. Deze schattingen geven volgens Tearfund een indicatie van de omvang van het probleem. "Als alle ontwikkelingslanden zouden worden meegerekend, zouden de totalen aanzienlijk hoger kunnen zijn." Volgens de NGO zijn dergelijke acties van de vier bedrijven - met de achterliggende kennis - moreel onverdedigbaar. “De bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen als ze hun klimaatambities willen waarmaken. Daarvoor moeten ze de productie en verkoop van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik drastisch verminderen en overschakelen op hervulbare en herbruikbare verpakkingen."  

Unilever: 'Ons plastic is onze verantwoordelijkheid'
Een van de vier bedrijven die zich volgens Tearfund schuldig zou maken aan het achterlaten van een enorme plastic voetafdruk is het Brits-Nederlandse Unilever. Wat vinden zij van dit rapport? Unilever laat het volgende aan Zembla weten: "Wij geloven dat plastic hoort bij het veilig en efficiënt leveren van producten aan consumenten over de hele wereld. Maar plastic hoort niet in de omgeving. Ons plastic is onze verantwoordelijkheid en daarom ondernemen we op alle punten in de plastic kringloop actie."

Unilever erkent dat plasticreductie een cruciaal onderdeel is van de oplossing: "Daarom hebben we ons ertoe verbonden ons gebruik van nieuw plastic in onze verpakking binnen vijf jaar te halveren en ons totale plasticgebruik met meer dan 100.000 ton te verminderen. Dit vereist een fundamentele heroverweging van onze benadering van verpakkingen en producten. Op dit moment testen we verschillende hergebruik- en navul-formats over de hele wereld. Bovendien hebben we ons ertoe verbonden om tegen 2025 meer plastic verpakkingen te verzamelen en te verwerken dan we verkopen, in samenwerking met overheden, NGO's en lokale gemeenschapsgroepen."
                                                                                           
'Alleen recyclen is niet de juiste weg'
De meeste bedrijven richten zich op recycling in plaats van op reductie, als de manier om het probleem aan te pakken. Volgens Tearfund is dit een fout. "Inzameling en recycling zijn een belangrijk onderdeel van de transitie, maar de juiste langetermijnaanpak is om plastic voor eenmalig gebruik te vervangen door hervulbare en herbruikbare alternatieven."

Volgens het rapport heeft dit de voorkeur om de volgende redenen: "Herbruikbare en hervulbare verpakking behouden meer waarde. Daarnaast is het vanuit technisch en economisch perspectief maar de vraag of het ook daadwerkelijk mogelijk is om zo'n groeiende berg met plastic te recyclen. Slechts 14 procent van plastic verpakkingen wordt jaarlijks ingezameld voor recycling en zelfs in ontwikkelde landen blijft de recyclingcapaciteit vaak ver achter bij het totale plastic gebruik."