Espoir gaat terug naar de jeugdzorg: 'Ik heb hier in diepe angst geleefd'

Trigger warning: zelfbeschadiging.

Espoir Gatumba keert terug naar de jeugdzorginstelling waar hij opgroeide. Hoe kijkt hij terug op die tijd?

'Ik heb hier heel diep in angst geleefd', zegt Espoir Gatumba bij terugkeer in de jeugdzorginstelling waar hij een groot deel van zijn jeugd doorbracht. 'Het was een hele heftige, onrustige, onveilige periode op de groep', volgens zijn oude mentor. 'Veel ruzie onderling, veel schreeuwen. Ik denk ook dat er veel dingen zijn gebeurd die wij niet in de gaten hadden.' Espoir zat op de groep met zo'n negen andere jongeren met allemaal een eigen achtergrond. 'Bijna al deze jongeren kwamen uit een situatie die best wel onveilig is geweest. En dat verdriet en die woede borrelt constant. Dan krijg je een groepsdynamiek die heel moeilijk te hanteren is soms.'

Espoir probeerde zich buiten de ruzies en hectiek te houden. 'Daardoor heb ik me ook vaak niet gezien gevoeld. Omdat je dan als braaf kind onder de radar blijft', legt hij uit. Dat herkent zijn oude mentor ook: 'Dan kan ik me voorstellen dat er minder aandacht is voor degenen die wel oké lijken te gaan, maar eigenlijk helemaal niet zo oké gaan.' Espoir herinnert zich vooral de momenten vlak voor het slapen: 'Dat was echt hels. De avonden waren de meest eenzame momenten die je kon hebben. Je zit alleen in je kamer, je voelt je al niet veilig. Buiten gebeurt er van alles. Om dan rust te krijgen, was heel lastig.'

Hij voelt zich daar zo onveilig dat hij zichzelf gaat beschadigen. 'Om maar iets anders te voelen dan die mentale hectiek en pijn. Volgens mij heb jij mij toen naar de eerste hulp gereden', zegt hij tegen zijn mentor. 'Ja', antwoordt hij. 'Dat voelt wel machteloos. Het was zowel voor de jongeren als voor de begeleiding overleven. Proberen dat het zo goed mogelijk gaat en er geen dingen gebeuren. En dan is er morgen weer een dag.'

Het gaat nu goed met hem: 'Ik heb het idee dat ik in tien jaar tijd, twintig jaar leven heb ingehaald. Het leven heeft perspectief, en dat had ik nooit verwacht. Wel merk ik dat ik het nog steeds heel moeilijk vind om hulp te vragen. Dat is nog een restje van destijds: als je iedere drie maanden verhuist, moet je leren om dingen snel los te laten. Daar ben ik iets te goed in geworden. Ik zal het (de tijd in de jeugdzorg, red.) altijd meedragen.'