Hoe bevlogen is advocaat Bénédicte Ficq?

In een interview met de VARAgids portretteerde redacteur Clementine van Wijngaarden Bénédicte Ficq zo: ‘Bénédicte Ficq, afkomstig uit de sociale advocatuur, niet per se geïnteresseerd in geld of grote auto’s, wel in recht, en zodoende staat ze mensen bij die door de maatschappij nogal eens worden uitgekotst, maar net als iedereen recht hebben op verdediging en een eerlijk proces. De kickbokser die een zakenman mishandelde, de voormalig kraker die een activist vermoordde, de student die werd verdacht van het vermoorden van zijn moeder met een balpen. Zaken die breed werden uitgemeten in de pers. Vaak tot wanhoop van Ficq. Neem de verdediging van Badr Hari, de kickbokser die in de Amsterdam Arena zakenman Koen Everink mishandelde. “Dat gierde volstrekt uit de klauwen. Alles en iedereen zat er bovenop: de roddelpers, de serieuze pers. Voorpagina hier, voorpagina daar. Het was niet tegen te houden en heel vervelend. Iedereen was erdoor geïnfecteerd, behalve de rechters, godzijdank.” Zelf ervaarde ze het als “belastend, publicitair haar zwaarste zaak”. “Het was ontluisterend wat ik allemaal over me heen kreeg, het was een zaak met een racistische component, Hari van Marokkaanse komaf, de bad boy . Je kunt het zo gek niet bedenken of ik werd er voor uitgemaakt, Marokkanenhoer was nog mild.”’

Ventilatiegaatjes
De VARAgids sprak Ficq in 2017, vanwege de allereerste strafzaak tegen de sigarettenindustrie en een documentaireserie daarover. Ficq over die zaak: ‘Ik werd gepolst door een jonge vrouw met longkanker, moeder van vier kleine kinderen, die samen met een activistische longarts hier op kantoor kwamen en vroegen: zouden jullie de mogelijkheid zien om de tabaksindustrie strafrechtelijk aan te pakken? Ik vond het een uitdaging en hoe dieper ik groef, hoe meer we ontdekten, hoe groter en zwaarder het wordt, hoe meer bij mij de overtuiging ontstond dat het een 100% haalbare zaak is. Juridisch dan. Op alle punten.’

En dus dook Bénédicte Ficq onder in een wereld van ‘ventilatiegaatjes’, van ‘gemanipuleerde’ producten die de tabakswet ‘omzeilen’, van ‘opzettelijk verslaafd maken’, van ‘marketing’ en ‘normaliseren’. Ze sprak met de echte insider, de Amerikaanse researcher/ chemicus Jeffrey Wigand die werkzaam was bij Brown & Williamson en de klok luidde over de praktijken die dit bedrijf (en daarmee de hele tabaksindustrie) er op nahield. Hij stond model stond voor The Insider, de film die Michael Mann in 1999 maakte, voor de publiciteit decharge eveneens een zeer belangrijke film geweest. In die film (en in het echt) kreeg Wigand te maken met fysieke en psychische bedreigingen. Is ze daar zelf nooit bang voor? Ficq, droogjes: ‘Ik hoop dat ik eens bedreigd wordt door de tabaksindustrie. Tot nu toe is dat niet gebeurd. Maar wat kunnen ze me maken? Ze hebben me al geprobeerd te vermoorden. Ik heb dertig jaar gerookt, ik kon er dertig jaar niet van af komen.’

Chemicaliën
Ze is nu clean, maar ze weet nu dat ze geluk zal hebben als ze geen rookgerelateerde kanker krijgt. ‘Ik heb nooit geweten dat in sigaretten hoestremmers zitten, prikkelremmers, luchtwegverwijderaars, verzachtende stoffen om lekker diep te kunnen inhaleren, verbrande suikers die een soort antidepressieve werking hebben, dat er allemaal verslavende chemicaliën inzitten. En dat die sigaret die we nu roken niets te maken heeft met de sigaret van vijftig jaar geleden, dat het in deze hoedanigheid een illegaal product is, dat niet op de markt zou mogen zijn.’

Ficq en Van Nieuwkerk spraken elkaar regelmatig, voor De wereld draait door , ook over de zaak tegen de tabaksindustrie. Toen in december 2018 het gerechtshof in Den Haag uitspraak deed (de tabaksindustrie wordt níet vervolgd) schoof ze ook daar aan tafel. ‘Ik zal in ieder geval niet rusten,’ zei ze. ‘Je moet deze industrie creatief bestrijden.’ Inhoudelijk wilde ze daar toen niet op vooruit lopen, maar ‘een nieuwe creatieve stap’ volgt, zo beloofde ze.

Kijk/lees/luister verder
College Tour: Bénédicte Ficq, zondag 18 mei, NPO 1, 20:25 uur