‘Hoger beroep over etnisch profileren is van internationaal belang’

Mpanzu Bamenga werd in 2018 omwille van zijn huidskleur uit de rij gehaald door de Koninklijke Marechaussee op Eindhoven Airport. 

Bamenga, al dertig jaar woonachtig in Eindhoven, voelde zich etnisch geprofileerd en spande een rechtszaak aan wegens discriminatie en schending van mensenrechten. Hij verloor deze, maar liet het daar niet bij zitten. Donderdag dient het hoger beroep.

Breder dan Nederland alleen
Advocaat Merel Hendrickx, die Bamenga steunt en Amnesty International vertegenwoordigt in deze zaak, meent dat de uitspraak in het hoger beroep ook van internationaal belang is. ‘Dit is breder dan Nederland alleen’, zegt ze in Dijkstra & Evenblij ter plekke. ‘Anno 2022 kun je onmogelijk nog zeggen dat etniciteit een indicator is van nationaliteit. Het zegt sowieso niets over of je legaal of illegaal in Nederland (of een ander land, red.) bent, of dat je je schuldig maakt aan grensoverschrijdende criminaliteit.’

'Dit raakt je in je menselijkheid'
Bamenga had er in april 2018 een bezoekje aan Italië opzitten toen hij weer terugvloog naar Nederland. Nietsvermoedend stapte hij op het vliegveld van Eindhoven uit het vliegtuig, waarna hij door de Koninklijke Marechaussee uit de rij werd gepikt. De marechaussee zou een potentiële Nigeriaanse geldsmokkelaar in hem zien. ‘Pure discriminatie op basis van mijn huidskleur’, noemt hij dat.

‘Er zaten 150 mensen in het vliegtuig’, vervolgt Bamenga, ‘maar enkel zwarte passagiers werden eruit gepikt. Je wordt behandeld op een manier die vernederend is; een manier die je raakt in je menselijkheid. In feite wordt er gezegd: omdat je een donkere huidskleur hebt, ben je verdacht.’

Groter probleem
Al in 2016 kaartte rapper Typhoon etnische profilering aan, toen hij door de politie staande werd gehouden omdat hij in een auto zou rijden ‘die niet matcht met zijn huidskleur’. In De Nieuws BV van deze week vertelt mediawetenschapper en schrijver Reza Kartosen-Wong hoe hij nog veel eerder (2006) eenzelfde soort incident als Bamenga meemaakte: ‘Ik werd onterecht staande gehouden bij de douane op Schiphol. Toen besefte ik dat ik, ondanks dat ik al die jaren keihard heb gewerkt, toch niet wordt gezien als een echte Nederlander.’

Kartosen-Wong over Aziatische Nederlanders en vanaf minuut 9.30 over etnische profilering

Institutioneel racisme
De zaak van Bamenga, die voor deze strijd vorig jaar een mensenrechtenprijs won, diende in september 2021. De rechter oordeelde daarin als volgt: ‘Etnische uiterlijke kenmerken kunnen een objectieve aanwijzing zijn voor iemands herkomst of nationaliteit en dus is het geoorloofd om mede daarop te selecteren.’

Bamenga was vanzelfsprekend teleurgesteld (‘geschokt zelfs’) over de uitspraak van de rechter, maar realiseerde zich tegelijkertijd dat de strijd voor gelijke rechten geen sprint maar een marathon is: ‘Dit is iets veel groters. Je bent bezig met het aanpakken van institutioneel racisme. Het is discriminatie, dat moet stoppen.’ Het gerechtshof in Den Haag behandelt het hoger beroep over etnische profilering donderdagochtend om 09.30 uur.

Bamenga over etnisch profileren bij Dijkstra & Evenblij ter plekke