James (18) werd uit huis geplaatst door de Toeslagenaffaire: 'Ik weet nog steeds niet waarom'

Eindelijk is er een onderzoek dat erkent dat er kinderen door de Toeslagenaffaire uit huis zijn geplaatst. Eén van die kinderen is James (18). Hoe gaat het nu met hem?

James (18) werd uit huis geplaatst nadat zijn moeder slachtoffer werd van de Toeslagenaffaire. 'Ik was toen twaalf jaar.' Destijds begreep hij niet wat er aan de hand was en waarom hij bij zijn moeder weg werd gehaald. 'Er werden door Jeugdbescherming allemaal verschillende verhalen verteld, waardoor ik niet wist wat ik moest geloven. Ik weet tot nu toe nog steeds niet waarom dit gebeurde.' James ging naar een pleeggezin; sinds zijn twaalfde heeft hij in drie verschillende pleeggezinnen gewoond. 'Bij het eerste pleeggezin bleef ik maar vijf dagen. Bij het tweede gezin bleef ik een half jaar tot een jaar. In die tijd zag ik mijn moeder één keer in de twee weken.'

James woont inmiddels weer bij zijn moeder, maar zijn broertje en zusjes wonen nog steeds in pleeggezinnen. En dat geldt voor veel meer kinderen. Helaas is James niet de enige die dit is overkomen; uit onderzoek blijkt dat de Toeslagenaffaire een grote rol speelde in het uit huis plaatsen van kinderen van gezinnen die slachtoffer werden.

Het is nog altijd niet helemaal duidelijk om hoeveel kinderen van gedupeerden het gaat die uit huis werden geplaatst. Volgens schattingen van het CBS gaat het om ruim tweeduizend uithuisplaatsingen, terwijl cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid aangeven dat het om ongeveer 3.500 kinderen gaat. Het recente onderzoek, van de commissie onder leiding van Mariëtte Hamer, laat zien dat er een verband is tussen de Toeslagenaffaire en de uithuisplaatsingen. 'Zonder de Toeslagenaffaire zouden sommige kinderen nooit uit huis geplaatst zijn', vertelt Juan van De Marker.

Kinderen die uit huis geplaatst werden hebben daar nog altijd last van: ze lijden aan mentale problemen, hebben hun opleiding niet af kunnen maken en zijn soms zelfs in de criminaliteit terechtgekomen. Ook James heeft veel last van de periode dat hij in pleeggezinnen woonde. Zo is hij wantrouwig geworden: 'Alles wat mensen zeggen, geloof ik niet zo snel.'

Met name de tijd in het tweede pleeggezin was heel lastig voor James: 'Dat was een heel gewelddadige pleegmoeder.' Zijn moeder wist niet van deze situatie: 'Ik was gedwongen het niet te vertellen, anders kreeg ik nog meer problemen.' James' broertje werd ook mishandeld. Hij zat onder de blauwe plekken, dat viel ook James' moeder op tijdens het bezoekmoment. 'Maar ik moest van die pleegmoeder zeggen dat ik dat had gedaan.' Pas toen hij naar het derde pleeggezin ging, heeft hij alles aan zijn moeder kunnen uitleggen. Ook zijn moeder kon niks zeggen hierover, omdat klachten tegen haar worden gebruikt.

De commissie vindt dat deze kinderen geld en praktische hulp moet worden geboden, 'bijvoorbeeld bij het zoeken van een studie of een huis'. Of er iets wordt gedaan met de aanbevelingen van het rapport is nog maar de vraag, volgens James. 'Er was al eerder een onderzoek, daar hebben ze ook niks mee gedaan. Ik heb heel weinig vertrouwen.'