Natasja (29) heeft emetofobie (overgeefangst): 'Ik durfde geen vast voedsel meer te eten'

Natasja (29) heeft emetofobie: een angststoornis waarbij je extreem bang bent voor overgeven. Ze vertelt over de impact op haar leven: 'Je denkt echt dat je de enige op de wereld bent die deze gekke angst heeft.'

'Ik was vooral bang dat ik ziek zou worden van bepaald voedsel', vertelt Natasja over de overgeefangst die ze ontwikkelt in haar tienerjaren. Wat haar zo bang maakte? 'Dat ik niet meer zou kunnen stoppen met overgeven, en zou stikken bijvoorbeeld.'

Tijdens de laatste keer overgeven is Natasja, zo kan ze zich herinneren, een jaar of tien. Toch beheerst de angst voor braken jarenlang haar leven. 'Ik zocht naar controle op het eten. Rond mijn zestiende werd het een stuk erger (...) en ik at op een gegeven moment alleen maar vloeibaar. Ik durfde geen vast voedsel meer te eten.'

Ze leeft in die periode op havermoutshakes, thee en water. 'Daar deed ik het eigenlijk best goed op (...) pas toen ik heel veel last kreeg van paniekaanvallen, dacht ik: oké, volgens mij ben ik echt niet goed voor mezelf aan het zorgen.' De eerste heftige paniekaanval krijgt ze op een dag in de sportschool wanneer ze zich misselijk voelt. De angst om over te geven overvalt haar. 'Ik moest huilen, hyperventileren, en wist eigenlijk niet meer waar ik heen moest met mezelf. Na tien minuten zakte het gelukkig weer, maar ik dacht: dit wil ik nooit meer meemaken.' Natasja zoekt op dat moment nog geen hulp voor haar angst. Die wordt juist erger: 'Ik dacht: wat ik die dag heb gegeten, moet ik niet meer eten. Want daar word ik misselijk van.'

Emetofobie en controleverlies gaan vaak samen, legt Natasja uit: wanneer je moet overgeven, verlies je controle. 'En ik ben iemand die graag controle wil hebben. Dus dat stukje controleverlies maakte me ook extra angstig.' Om toch enige grip te houden, raakt Natasja tijdens haar dieptepunt enorm gefixeerd op de signalen van haar lijf. 'Als ik buikpijn had, dan was dat meteen een trigger – want misschien kreeg ik buikgriep en moest ik overgeven.'

Haar dagen brengt ze grotendeels binnenshuis door. 'Ik ging eigenlijk nergens heen, ik deed alleen mijn verplichtingen en ik zorgde dat ik alles uit de weg ging waar ik ook maar geconfronteerd zou worden met misselijkheid, overgeven of andere mensen die moesten overgeven.' De mogelijkheid tot ziek worden, probeert ze zoveel mogelijk te vermijden. 'Ik ging heel veel mijn handen wassen en alles ontsmetten. Op die manier pakte ik de controle op dat ik er alles aan deed om niet ziek te worden.'.

Op een gegeven moment krijgt Natasja zo weinig voedsel binnen dat het haar ziek maakt. Ze besluit naar de huisarts te gaan. 'En toen heeft de arts mij het label [van emetofobie] gegeven.' De diagnose heeft haar geholpen om zich minder alleen te voelen. 'Je denkt echt dat je de enige op de wereld bent die deze gekke angst heeft. Toen ik wist dat het een naam had en het echt bestond (...) voelde het gelijk al een stuk minder eenzaam.'

Natasja heeft baat gehad bij hulp van een psycholoog en een traject in een eetstoorniskliniek, waar ze heeft gewerkt aan haar angst voor vast voedsel. Inmiddels gaat het een stuk beter met Natasja. 'Ik ben er niet van af, maar ik kan er wel goed mee omgaan.' Vooral exposure therapie, waarbij Natasja de confrontatie aangaat met haar angsten, helpt haar goed.

'Ik heb niet het gevoel dat het echt weggaat, of dat ik hiervan ga genezen', aldus Natasja. 'Wel ben ik hersteld genoeg om weer gezond te zijn.' Dat betekent vooral dat ze weer 'vrijer' en 'minder gevangen' kan leven. 'De plekken opzoeken die ik eng en spannend vond, dat heb ik eigenlijk gedaan met mijn omgeving; vrienden en familie. Ik wilde weer mijn normale leven oppakken, dan kan je dat het beste doen met de mensen die dicht bij je staan (...) die gewoon zeggen: "Kom, ik neem je mee. We gaan weer een overwinning pakken samen."'