Al 100 jaar voor een open, rechtvaardig en gelijkwaardig Nederland.
Verkiezingen en zorg & geldzaken: dit zijn de standpunten van de partijen
© ANP
Op woensdag 29 oktober is de Tweede Kamerverkiezing. Zorg en geldzaken zijn voor veel kiezers belangrijke thema's. Wat zeggen de grootste partijen daarover in hun programma’s?
Het eigen risico, de wachtlijsten in de ggz, bestaanszekerheid en het minimum(jeugd)loon: het zijn allemaal belangrijke onderwerpen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2025. En dat de (kosten van) de zorg beter moet(en) en dat er iets moet worden gedaan aan de inflatie in ons land – daar zijn de meeste partijen het over eens. Maar hoe dat moet gebeuren, daar verschillen ze flink over van mening.
* Iedere partij schrijft haar eigen verkiezingsprogramma, met onderwerpen die zij belangrijk vindt. De samenvattingen hieronder zijn gebaseerd op de programma’s van de partijen zelf. De volledige partijprogramma's lees je op de websites van de partijen.
BBB (BoerBurgerBeweging)
BBB wil een eenvoudiger belastingstelsel met vaste toelagen en behoud van de AOW-koppeling aan het minimumloon. In de zorg moet één basisverzekering blijven, de marktwerking in de ggz wordt herzien en regionale ziekenhuizen krijgen steun. Medische transities bij minderjarigen worden tijdelijk stopgezet.
Zo denkt BBB over geld & zorg:
Standpunten van BBB over geld
• Op korte termijn moet er een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel komen, met vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen. Met ook een hogere belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat werken altijd loont.
• Kijken of het mogelijk is plafond te stellen aan studieschuld van studenten uit de pechgeneratie.
• Studieschuld wordt niet meegenomen in hypotheekaanvraag.
• Verplichting voor kleinere werkgevers om bij ziekte twee jaar lang loon door te betalen terugbrengen naar één jaar.
• De AOW-uitkeringen worden niet zwaarder belast dan nu het geval is en we handhaven de koppeling aan het wettelijke minimumloon.
• Kijken of het mogelijk is plafond te stellen aan studieschuld van studenten uit de pechgeneratie.
• Studieschuld wordt niet meegenomen in hypotheekaanvraag.
• Verplichting voor kleinere werkgevers om bij ziekte twee jaar lang loon door te betalen terugbrengen naar één jaar.
• De AOW-uitkeringen worden niet zwaarder belast dan nu het geval is en we handhaven de koppeling aan het wettelijke minimumloon.
Standpunten van BBB over zorg
• Er blijft één verplichte basisverzekering voor iedereen.
• De marktwerking in de ggz moet opnieuw worden bekeken.
• Zorgverzekeraars moeten wachttijden verkorten en geld reserveren voor noodsituaties zoals een pandemie.
• Regionale ziekenhuizen moeten steun krijgen via een speciaal fonds. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd moet toezien op veilige en toegankelijke huisartsenzorg.
• Jongeren moeten sneller hulp krijgen via maatschappelijk werkers en wijkteams. Er wordt onderzocht of zorg voor jongeren met ernstige psychische problemen weer landelijk geregeld kan worden.
• BBB wil zorgvuldig omgaan met abortus, euthanasie en het kweken van embryo’s. De Voltooid Leven Wet wordt niet gesteund.
• De toename van genderdysforie bij jongeren moet onderzocht worden. Medische transitie voor minderjarigen moet tijdelijk stoppen.
• De marktwerking in de ggz moet opnieuw worden bekeken.
• Zorgverzekeraars moeten wachttijden verkorten en geld reserveren voor noodsituaties zoals een pandemie.
• Regionale ziekenhuizen moeten steun krijgen via een speciaal fonds. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd moet toezien op veilige en toegankelijke huisartsenzorg.
• Jongeren moeten sneller hulp krijgen via maatschappelijk werkers en wijkteams. Er wordt onderzocht of zorg voor jongeren met ernstige psychische problemen weer landelijk geregeld kan worden.
• BBB wil zorgvuldig omgaan met abortus, euthanasie en het kweken van embryo’s. De Voltooid Leven Wet wordt niet gesteund.
• De toename van genderdysforie bij jongeren moet onderzocht worden. Medische transitie voor minderjarigen moet tijdelijk stoppen.
BIJ1
BIJ1 wil een minimumloon van 16 euro, een 30-urige werkweek met loonbehoud en gratis kinderopvang. De AOW-leeftijd gaat omlaag naar 65 en lonen in de publieke sector moeten omhoog. In de zorg wil BIJ1 één Nationaal Zorgfonds, publieke zorginstellingen en betere ggz met aandacht voor neurodiversiteit en LGBTQIA+-zorg. Transgenderzorg wordt uitgebreid en volledig vergoed.
Zo denkt BIJ1 over geld & zorg:
Standpunten van BIJ1 over geld
• Minimumloon naar 16 euro per uur.
• 30-urige werkweek met loonbehoud.
• Participatiewet afschaffen.
• Lonen leraren, zorgmedewerkers en publieke sectoren omhoog.
• Verlagen AOW-leeftijd naar 65 jaar.
• Transitieverlof en menstruatieverlof invoeren.
• Kinderopvang gratis maken.
• Einde maken aan genderloonkloof.
• Inflatiecorrectie van lonen wettelijk vastleggen.
Meer weten over de standpunten van BIJ1? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Tofik Dibi.
• 30-urige werkweek met loonbehoud.
• Participatiewet afschaffen.
• Lonen leraren, zorgmedewerkers en publieke sectoren omhoog.
• Verlagen AOW-leeftijd naar 65 jaar.
• Transitieverlof en menstruatieverlof invoeren.
• Kinderopvang gratis maken.
• Einde maken aan genderloonkloof.
• Inflatiecorrectie van lonen wettelijk vastleggen.
Meer weten over de standpunten van BIJ1? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Tofik Dibi.
Standpunten van BIJ1 over zorg
• Er komt één Nationaal Zorgfonds dat alle zorgverzekeraars vervangt.
• De grens van 18 jaar in de jeugdzorg (‘harde knip’) moet verdwijnen.
• Er moet meer onderzoek komen naar postinfectieziekten zoals long-covid en ME/CVS.
• Neurodiversiteit moet een plek krijgen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).
• De ggz moet beter worden: zonder overmatige diagnostiek, lange wachtlijsten, personeelstekorten, separeercellen en burn-outs bij medewerkers.
• Er moet meer onderzoek komen naar de gezondheid van mensen die niet wit, cis en/of man zijn.
• Private zorginstellingen moeten stoppen; alle zorg moet weer in publieke handen komen.
• ABA-therapieën voor autisme en vergelijkbare ‘genezingstherapieën’ worden verboden.
• Er moet structurele financiering komen voor goede zorg, begeleiding en suïcidepreventie, met extra aandacht voor LGBTQIA+-personen. Er komen safe houses en een Nationaal Meld- en Schakelpunt LGBTQIA+ in Nood.
• Het aanbod van transgenderzorg moet groter worden, zodat wachtlijsten korter worden.
• Transgenderzorg wordt volledig vergoed. Hormoonbehandelingen moeten eenvoudig verkrijgbaar zijn via de huisarts.
• De grens van 18 jaar in de jeugdzorg (‘harde knip’) moet verdwijnen.
• Er moet meer onderzoek komen naar postinfectieziekten zoals long-covid en ME/CVS.
• Neurodiversiteit moet een plek krijgen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).
• De ggz moet beter worden: zonder overmatige diagnostiek, lange wachtlijsten, personeelstekorten, separeercellen en burn-outs bij medewerkers.
• Er moet meer onderzoek komen naar de gezondheid van mensen die niet wit, cis en/of man zijn.
• Private zorginstellingen moeten stoppen; alle zorg moet weer in publieke handen komen.
• ABA-therapieën voor autisme en vergelijkbare ‘genezingstherapieën’ worden verboden.
• Er moet structurele financiering komen voor goede zorg, begeleiding en suïcidepreventie, met extra aandacht voor LGBTQIA+-personen. Er komen safe houses en een Nationaal Meld- en Schakelpunt LGBTQIA+ in Nood.
• Het aanbod van transgenderzorg moet groter worden, zodat wachtlijsten korter worden.
• Transgenderzorg wordt volledig vergoed. Hormoonbehandelingen moeten eenvoudig verkrijgbaar zijn via de huisarts.
CDA
CDA wil eenvoudigere regelingen met automatische toeslagen en bijna gratis kinderopvang. Werken moet meer lonen via een vernieuwde arbeidskorting. In de zorg wil het CDA één stevig preventiebeleid met een suikerbelasting, een rookverbod voor nieuwe generaties en meer aandacht voor vrouwen in de medische zorg. De ggz en jeugdzorg moeten toegankelijker worden en de Wet Voltooid Leven krijgt geen steun.
Zo denkt CDA over geld & zorg:
Standpunten van CDA over geld
• Toeslagen keren we automatisch en direct uit, zodat fouten en naheffingen verdwijnen.
• We voeren één nationale betaaldag in voor alle inkomensregelingen.
• Bijna gratis kinderopvang, voor de hogere inkomens blijft er een inkomensafhankelijke bijdrage.
• Toeslagen worden automatisch uitgekeerd, zodat er op termijn geen terugvorderingen meer zijn.
• We zetten de arbeidskorting beter in en hervormen deze naar een arbeidskorting die voor elk gewerkt uur wordt toegepast zodat werken meer loont. We maken het aantrekkelijker voor werkgevers om te helpen bij het terugbetalen van studieschulden.
• We voeren één nationale betaaldag in voor alle inkomensregelingen.
• Bijna gratis kinderopvang, voor de hogere inkomens blijft er een inkomensafhankelijke bijdrage.
• Toeslagen worden automatisch uitgekeerd, zodat er op termijn geen terugvorderingen meer zijn.
• We zetten de arbeidskorting beter in en hervormen deze naar een arbeidskorting die voor elk gewerkt uur wordt toegepast zodat werken meer loont. We maken het aantrekkelijker voor werkgevers om te helpen bij het terugbetalen van studieschulden.
Standpunten van CDA over zorg
• Het CDA wil het eigen risico niet verder verlagen, omdat dat de premie juist duurder maakt.
• Ongecontracteerde zorg moet niet meer vergoed worden, zodat zorgverzekeraars betere kwaliteitseisen kunnen stellen en de kosten omlaag kunnen.
• Het Preventieakkoord moet worden aangescherpt. Supermarkten moeten meer doen om gezond leven te stimuleren.
• Het CDA wil een suikerbelasting invoeren en de leeftijd voor tabaksverkoop verhogen naar 21 jaar. Ook willen ze roken stapsgewijs verbieden voor nieuwe generaties.
• Kindermarketing voor ongezonde producten moet verboden worden.
• In medische opleidingen moet meer aandacht komen voor de gezondheid van vrouwen.
• Het CDA wil een hogere vaccinatiegraad onder kinderen en jongeren, via een wijkgerichte aanpak.
• De ggz moet beter worden: kortere wachttijden, meer capaciteit en gebruik van ervaringsdeskundigen. Ook moet er meer hulp komen voor mensen met verward gedrag of die zorg mijden.
• De jeugdzorg moet worden hervormd. Zware zorg wordt regionaal georganiseerd en jongeren moeten een zachte overgang krijgen als ze 18 worden.
• Het CDA wil minder afhankelijk zijn van buitenlandse producenten van medicijnen en hulpmiddelen.
• Het CDA steunt de Wet Voltooid Leven niet.
• Ongecontracteerde zorg moet niet meer vergoed worden, zodat zorgverzekeraars betere kwaliteitseisen kunnen stellen en de kosten omlaag kunnen.
• Het Preventieakkoord moet worden aangescherpt. Supermarkten moeten meer doen om gezond leven te stimuleren.
• Het CDA wil een suikerbelasting invoeren en de leeftijd voor tabaksverkoop verhogen naar 21 jaar. Ook willen ze roken stapsgewijs verbieden voor nieuwe generaties.
• Kindermarketing voor ongezonde producten moet verboden worden.
• In medische opleidingen moet meer aandacht komen voor de gezondheid van vrouwen.
• Het CDA wil een hogere vaccinatiegraad onder kinderen en jongeren, via een wijkgerichte aanpak.
• De ggz moet beter worden: kortere wachttijden, meer capaciteit en gebruik van ervaringsdeskundigen. Ook moet er meer hulp komen voor mensen met verward gedrag of die zorg mijden.
• De jeugdzorg moet worden hervormd. Zware zorg wordt regionaal georganiseerd en jongeren moeten een zachte overgang krijgen als ze 18 worden.
• Het CDA wil minder afhankelijk zijn van buitenlandse producenten van medicijnen en hulpmiddelen.
• Het CDA steunt de Wet Voltooid Leven niet.
ChristenUnie
ChristenUnie wil het toeslagenstelsel vervangen door vaste belastingkortingen en hogere kinderbijslag. Marktwerking in de zorg verdwijnt: specialisten komen in loondienst en het basispakket wordt uitgebreid met tandartszorg. Er komt meer palliatieve en mentale zorg, met nadruk op vroegsignalering en herstel. De partij wil minder abortussen, strengere regels rond euthanasie en een rookvrije generatie.
Zo denkt ChristenUnie over geld & zorg:
Standpunten van ChristenUnie over geld
• Vervangen toeslagenstelsel door slimme alternatieven.
• Huurtoeslag wordt huursubsidie.
• Verzilverbare belastingkorting: deze belastingkorting houdt rekening met de samenstelling van het huishouden (equivalentiebenadering) en is onafhankelijk van het inkomen. De eerste persoon in het huishouden krijgt 5.000 euro per jaar, de tweede volwassene 2.500 euro per jaar.
• Kinderbijslag van 4500 euro per jaar (375 euro per maand).
• Geen belasting over eerste 30.000 euro inkomen.
• Verlagen het belastingtarief naar 33,3% op het inkomen tot 45.000 euro van het inkomen, 41,6% op het inkomen tussen 45.000 euro en 90.000 euro, en 49,9% daarboven.
• We vragen van de grootste vermogens een extra bijdrage, met een vermogensbelasting van 1% op vermogens boven de 1 miljoen euro.
Meer weten over de standpunten van de ChristenUnie? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Mirjam Bikker.
• Huurtoeslag wordt huursubsidie.
• Verzilverbare belastingkorting: deze belastingkorting houdt rekening met de samenstelling van het huishouden (equivalentiebenadering) en is onafhankelijk van het inkomen. De eerste persoon in het huishouden krijgt 5.000 euro per jaar, de tweede volwassene 2.500 euro per jaar.
• Kinderbijslag van 4500 euro per jaar (375 euro per maand).
• Geen belasting over eerste 30.000 euro inkomen.
• Verlagen het belastingtarief naar 33,3% op het inkomen tot 45.000 euro van het inkomen, 41,6% op het inkomen tussen 45.000 euro en 90.000 euro, en 49,9% daarboven.
• We vragen van de grootste vermogens een extra bijdrage, met een vermogensbelasting van 1% op vermogens boven de 1 miljoen euro.
Meer weten over de standpunten van de ChristenUnie? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Mirjam Bikker.
Standpunten van ChristenUnie over zorg
• Er komt een einde aan marktwerking in de zorg. Alle medisch specialisten komen in loondienst.
• Het eigen risico blijft 385 euro. Chronisch zieken en gehandicapten krijgen een tegemoetkoming. De zorgtoeslag wordt vervangen door een belastingkorting en de maandelijkse premie wordt gehalveerd.
• Het basispakket wordt uitgebreid met tandartscontroles en het vullen van gaatjes, om grotere problemen te voorkomen.
• Het palliatieve zorgaanbod voor psychiatrische patiënten onder de dertig wordt uitgebreid. Euthanasie bij ernstig psychisch lijden voor jongeren onder de dertig stopt.
• Er komen meer ggz praktijkondersteuners bij huisartsen, om mentale problemen vroeg te signaleren.
• Herstelacademies, gerund door mensen met een psychische kwetsbaarheid, krijgen voorrang bij financiering.
• Voor ernstige psychiatrische patiënten komt een landelijk systeem met gegarandeerde financiering. Instellingen mogen niet langer alleen makkelijke patiënten aannemen.
• Het aantal euthanasiegevallen moet omlaag door betere voorlichting over natuurlijk sterven en meer hospice-zorg en palliatieve zorg.
• De partij wil minder abortussen en is tegen het verstrekken van de abortuspil via huisartsen.
• Er moet een rookvrije generatie komen. Vapes worden verboden en tabak mag niet meer verkocht worden aan mensen geboren na 2008.
• Alcohol moet minder zichtbaar worden voor jongeren, en de goedkoopste alcohol moet duurder worden.
• Het eigen risico blijft 385 euro. Chronisch zieken en gehandicapten krijgen een tegemoetkoming. De zorgtoeslag wordt vervangen door een belastingkorting en de maandelijkse premie wordt gehalveerd.
• Het basispakket wordt uitgebreid met tandartscontroles en het vullen van gaatjes, om grotere problemen te voorkomen.
• Het palliatieve zorgaanbod voor psychiatrische patiënten onder de dertig wordt uitgebreid. Euthanasie bij ernstig psychisch lijden voor jongeren onder de dertig stopt.
• Er komen meer ggz praktijkondersteuners bij huisartsen, om mentale problemen vroeg te signaleren.
• Herstelacademies, gerund door mensen met een psychische kwetsbaarheid, krijgen voorrang bij financiering.
• Voor ernstige psychiatrische patiënten komt een landelijk systeem met gegarandeerde financiering. Instellingen mogen niet langer alleen makkelijke patiënten aannemen.
• Het aantal euthanasiegevallen moet omlaag door betere voorlichting over natuurlijk sterven en meer hospice-zorg en palliatieve zorg.
• De partij wil minder abortussen en is tegen het verstrekken van de abortuspil via huisartsen.
• Er moet een rookvrije generatie komen. Vapes worden verboden en tabak mag niet meer verkocht worden aan mensen geboren na 2008.
• Alcohol moet minder zichtbaar worden voor jongeren, en de goedkoopste alcohol moet duurder worden.
D66
D66 wil hogere lonen, lagere belastingen en bijna gratis kinderopvang. Het toeslagenstelsel verdwijnt en de ‘pechgeneratie’ betaalt geen rente over hun studieschuld. In de zorg blijft het eigen risico gelijk, komt er een vaste huisarts en worden tandartscontroles vergoed. Euthanasie en abortus worden uit het strafrecht gehaald en cannabis wordt volledig gereguleerd.
Zo denkt D66 over geld & zorg:
Standpunten van D66 over geld
• Minimumloon en minimumjeugdloon verhogen.
• Tarief in eerste en tweede schrijf van inkomstenbelasting verlagen.
• Belastingkorting voor mensen die minstens vier dagen per week werken.
• Toeslagenstelsel op de schop en naar een individueel basisbedrag.
• Kinderopvang bijna gratis op korte termijn, in de toekomst helemaal.
• Zorgtoeslag afschaffen.
• De rente op de studieschulden zetten we vast op maximaal 2,5%.
• De ‘pechgeneratie’ betaalt geen rente over de studieschuld.
Meer weten over de standpunten van D66? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Rob Jetten.
• Tarief in eerste en tweede schrijf van inkomstenbelasting verlagen.
• Belastingkorting voor mensen die minstens vier dagen per week werken.
• Toeslagenstelsel op de schop en naar een individueel basisbedrag.
• Kinderopvang bijna gratis op korte termijn, in de toekomst helemaal.
• Zorgtoeslag afschaffen.
• De rente op de studieschulden zetten we vast op maximaal 2,5%.
• De ‘pechgeneratie’ betaalt geen rente over de studieschuld.
Meer weten over de standpunten van D66? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Rob Jetten.
Standpunten van D66 over zorg
• Er komt een wettelijke regeling voor hulp bij een voltooid leven. De euthanasiewet wordt verruimd, ook bij psychisch lijden en dementie, en zowel euthanasie als abortus worden uit het strafrecht gehaald.
• Er moet ruimte komen voor verantwoord embryo-onderzoek en meer aandacht voor palliatieve zorg als genezing niet meer mogelijk is.
• De ggz moet toegankelijker worden: kortere wachtlijsten, meer aandacht voor mentale gezondheid en laagdrempelige hulp voor wie moet wachten.
• Gezondheidscentra, buurtklinieken en studentenartsen zorgen dat basiszorg dichtbij en snel bereikbaar is. Iedereen krijgt een vaste huisarts en recht op een jaarlijkse tandartscontrole, vergoed uit het basispakket.
• Cannabis wordt gereguleerd van zaadje tot shop. Voor andere drugs komt maatwerk, met onder meer lokale xtc-experimenten en meer voorlichting, verslavingszorg en onderzoek naar medische toepassingen van middelen zoals MDMA en paddo’s.
• Verpleegkundigen in opleiding krijgen een vergoeding en statushouders met een zorgachtergrond kunnen makkelijker aan het werk.
• Het eigen risico blijft 385 euro en stijgt niet. Per behandeling betaal je maximaal 150 euro, en voor chronisch zieken en mensen met een beperking gaat het met meer dan de helft omlaag.
• De anticonceptiepil wordt gratis.
• Er komt meer onderzoek en betere, snellere transgenderzorg op maat.
Meer weten over de standpunten van D66? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Rob Jetten.
• Er moet ruimte komen voor verantwoord embryo-onderzoek en meer aandacht voor palliatieve zorg als genezing niet meer mogelijk is.
• De ggz moet toegankelijker worden: kortere wachtlijsten, meer aandacht voor mentale gezondheid en laagdrempelige hulp voor wie moet wachten.
• Gezondheidscentra, buurtklinieken en studentenartsen zorgen dat basiszorg dichtbij en snel bereikbaar is. Iedereen krijgt een vaste huisarts en recht op een jaarlijkse tandartscontrole, vergoed uit het basispakket.
• Cannabis wordt gereguleerd van zaadje tot shop. Voor andere drugs komt maatwerk, met onder meer lokale xtc-experimenten en meer voorlichting, verslavingszorg en onderzoek naar medische toepassingen van middelen zoals MDMA en paddo’s.
• Verpleegkundigen in opleiding krijgen een vergoeding en statushouders met een zorgachtergrond kunnen makkelijker aan het werk.
• Het eigen risico blijft 385 euro en stijgt niet. Per behandeling betaal je maximaal 150 euro, en voor chronisch zieken en mensen met een beperking gaat het met meer dan de helft omlaag.
• De anticonceptiepil wordt gratis.
• Er komt meer onderzoek en betere, snellere transgenderzorg op maat.
Meer weten over de standpunten van D66? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Rob Jetten.
Forum voor Democratie (FVD)
FVD wil lagere belastingen met een vlaktaks van 20% en een belastingvrije voet van 30.000 euro. Het eigen risico gaat omlaag naar 200 euro en regionale ziekenhuizen moeten heropenen. Vaccinatie blijft vrijwillig, lockdowns en plichten worden verboden. Abortus mag tot zestien weken met bedenktijd en mRNA-vaccins verdwijnen uit het basispakket.
Zo denkt FVD over geld & zorg:
Standpunten van Forum voor Democratie over geld
• Belastingvrije voet van 30.000.
• De eerste 1000 euro verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) is belastingvrij.
• Erf- en schenkbelasting wordt afgeschaft.
• Doorbetalen bij ziekte wordt ingeperkt tot één jaar, zodat werkgevers hun personeel weer een vaste baan durven aan te bieden.
• 20% vlaktaks op de inkomstenbelasting.
• We voeren een vlaktaks in op het inkomen in box 1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.
• De eerste 1000 euro verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) is belastingvrij.
• Erf- en schenkbelasting wordt afgeschaft.
• Doorbetalen bij ziekte wordt ingeperkt tot één jaar, zodat werkgevers hun personeel weer een vaste baan durven aan te bieden.
• 20% vlaktaks op de inkomstenbelasting.
• We voeren een vlaktaks in op het inkomen in box 1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.
Standpunten van Forum voor Democratie over zorg
• Het eigen risico gaat omlaag naar 200 euro. De bureaucratie in de zorg moet worden verminderd en de arbeidsvoorwaarden in ziekenhuizen worden verbeterd.
• De jeugdzorg wordt hervormd. Uithuisplaatsingen moeten worden beperkt en de zorg gaat weer onder verantwoordelijkheid van het Rijk vallen.
• De vrije artsenkeuze blijft behouden, zodat patiënten zelf kunnen kiezen bij wie ze in behandeling gaan.
• Gesloten regionale ziekenhuizen moeten worden heropend om de zorgvoorziening te versterken.
• FVD is tegen internationaal gezondheidsbeleid onder leiding van organisaties zoals de WHO. Vaccinatie blijft vrijwillig.
• De anticonceptiepil wordt vergoed.
• Abortus mag tot zestien weken, met een verplichte bedenktijd van vijf dagen vanaf acht weken zwangerschap.
• De partij trekt de steun voor het Preventieakkoord in. Mensen moeten zelf kunnen bepalen hoe ze leven, en horeca en sportkantines mogen hun eigen rookbeleid kiezen.
• Er komt een Vrijheidswet die lockdowns, vaccinatieplichten en toegangsbewijzen verbiedt. De Pandemiewet wordt ingetrokken.
• mRNA-vaccins verdwijnen uit het basispakket, zodat mensen daar niet meer verplicht aan meebetalen.
• De jeugdzorg wordt hervormd. Uithuisplaatsingen moeten worden beperkt en de zorg gaat weer onder verantwoordelijkheid van het Rijk vallen.
• De vrije artsenkeuze blijft behouden, zodat patiënten zelf kunnen kiezen bij wie ze in behandeling gaan.
• Gesloten regionale ziekenhuizen moeten worden heropend om de zorgvoorziening te versterken.
• FVD is tegen internationaal gezondheidsbeleid onder leiding van organisaties zoals de WHO. Vaccinatie blijft vrijwillig.
• De anticonceptiepil wordt vergoed.
• Abortus mag tot zestien weken, met een verplichte bedenktijd van vijf dagen vanaf acht weken zwangerschap.
• De partij trekt de steun voor het Preventieakkoord in. Mensen moeten zelf kunnen bepalen hoe ze leven, en horeca en sportkantines mogen hun eigen rookbeleid kiezen.
• Er komt een Vrijheidswet die lockdowns, vaccinatieplichten en toegangsbewijzen verbiedt. De Pandemiewet wordt ingetrokken.
• mRNA-vaccins verdwijnen uit het basispakket, zodat mensen daar niet meer verplicht aan meebetalen.
GroenLinks-PvdA
GroenLinks-PvdA wil een minimumloon van 18 euro, lagere zorgpremies en gratis kinderopvang. Het eigen risico verdwijnt stap voor stap en het basispakket wordt uitgebreid met tandarts, bril en fysio. Marktwerking in de zorg wordt beperkt en personeel krijgt meer zeggenschap. Ook komt er meer aandacht voor mentale gezondheid. Abortus en euthanasie verdwijnen uit het strafrecht en anticonceptie wordt vergoed.
Zo denkt GroenLinks-PvdA over geld & zorg:
Standpunten van GroenLinks-PvdA over geld
• Minimumloon naar 18 euro per uur vanaf 18 jaar.
• Lagere energierekeningen.
• Lagere kosten voor het openbaar vervoer.
• Toeslagen stap voor stap overbodig maken met gratis kinderopvang, lagere zorgpremies en hogere inkomens.
• De kinderopvangtoeslag verdwijnt.
• Verlengen ouderschapsverlof.
Meer weten over de standpunten van GroenLinks-PvdA? Luister de podcast Over Morgen met Esmah Lahlah.
• Lagere energierekeningen.
• Lagere kosten voor het openbaar vervoer.
• Toeslagen stap voor stap overbodig maken met gratis kinderopvang, lagere zorgpremies en hogere inkomens.
• De kinderopvangtoeslag verdwijnt.
• Verlengen ouderschapsverlof.
Meer weten over de standpunten van GroenLinks-PvdA? Luister de podcast Over Morgen met Esmah Lahlah.
Standpunten van GroenLinks-PvdA over zorg
• Marktwerking in de zorg wordt teruggedrongen. Publieke en non-profitinstellingen krijgen voorrang, en winst maken op zorg wordt verder beperkt.
• Het eigen risico wordt stap voor stap afgeschaft. De zorgpremie gaat omlaag en het basispakket wordt uitgebreid met onder andere brillen, tandarts en fysiotherapie.
• Zorgvoorzieningen in de regio moeten behouden blijven. Streekziekenhuizen blijven open en huisartsen krijgen betere ondersteuning om hun praktijk voort te zetten.
• Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden, met hogere lonen, minder flexwerk, minder administratie en meer zeggenschap voor personeel.
• De ggz krijgt meer personeel en crisisopvangplekken. Jongeren krijgen extra aandacht via een landelijk actieplan mentale gezondheid.
• De jeugdzorg wordt verbeterd: minder gesloten instellingen, kleinschalige alternatieven en hulp tot minstens 21 jaar voor wie dat wil.
• Abortus en euthanasie verdwijnen uit het strafrecht. Vrouwen krijgen goede nazorg en worden beschermd tegen intimidatie bij klinieken.
• Anticonceptie en PrEP komen in het basispakket, en de soa-test bij de huisarts valt niet meer onder het eigen risico.
• Het Nationaal Preventieakkoord wordt voortgezet en versterkt: minder roken, overgewicht en drankgebruik. Er komt een verbod op wegwerpvapes en een suikergrens in producten.
• Mantelzorgers krijgen meer rechten en een vergoeding. Ook wordt bemoeizorg landelijk beter geregeld voor mensen die zorg mijden.
• Post-covid expertisecentra blijven bestaan, en er komt meer kennis en steun voor mensen met langdurige klachten.
• Het eigen risico wordt stap voor stap afgeschaft. De zorgpremie gaat omlaag en het basispakket wordt uitgebreid met onder andere brillen, tandarts en fysiotherapie.
• Zorgvoorzieningen in de regio moeten behouden blijven. Streekziekenhuizen blijven open en huisartsen krijgen betere ondersteuning om hun praktijk voort te zetten.
• Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden, met hogere lonen, minder flexwerk, minder administratie en meer zeggenschap voor personeel.
• De ggz krijgt meer personeel en crisisopvangplekken. Jongeren krijgen extra aandacht via een landelijk actieplan mentale gezondheid.
• De jeugdzorg wordt verbeterd: minder gesloten instellingen, kleinschalige alternatieven en hulp tot minstens 21 jaar voor wie dat wil.
• Abortus en euthanasie verdwijnen uit het strafrecht. Vrouwen krijgen goede nazorg en worden beschermd tegen intimidatie bij klinieken.
• Anticonceptie en PrEP komen in het basispakket, en de soa-test bij de huisarts valt niet meer onder het eigen risico.
• Het Nationaal Preventieakkoord wordt voortgezet en versterkt: minder roken, overgewicht en drankgebruik. Er komt een verbod op wegwerpvapes en een suikergrens in producten.
• Mantelzorgers krijgen meer rechten en een vergoeding. Ook wordt bemoeizorg landelijk beter geregeld voor mensen die zorg mijden.
• Post-covid expertisecentra blijven bestaan, en er komt meer kennis en steun voor mensen met langdurige klachten.
JA21
JA21 wil een eenvoudiger belastingstelsel met vaste toelagen en kortere loondoorbetaling bij ziekte. In de zorg keert het bejaardentehuis terug, wordt de eerstelijnszorg versterkt en blijft de vrije artsenkeuze behouden. De partij wil minder administratie, meer preventie en inzet van innovatie om zorgkosten te beperken, maar geen uitbreiding van de euthanasiewet.
Zo denkt JA21 over geld & zorg:
Standpunten JA21 over geld
• JA21 wil kortere loondoorbetaling bij ziekte, snellere re-integratie, en hervorming van het systeem dat nu werkgevers afschrikt om vaste contracten te geven.
• Toeslagen en heffingskortingen afschaffen en vervangen door een simpel en transparant systeem van toelagen.
• Vermogensopbouw stimuleren door sparen en investeren aantrekkelijker te maken, zodat mensen keuzevrijheid houden over hoe zij omgaan met hun geld.
• Toeslagen en heffingskortingen afschaffen en vervangen door een simpel en transparant systeem van toelagen.
• Vermogensopbouw stimuleren door sparen en investeren aantrekkelijker te maken, zodat mensen keuzevrijheid houden over hoe zij omgaan met hun geld.
Standpunten van JA21 over zorg
• De partij wil geen verdere uitbreiding van de euthanasiewet voor mensen zonder uitzichtloos medisch lijden of wilsonbekwamen. Er moeten duidelijke ethische kaders komen om stigmatisering en risico’s van genetische manipulatie te voorkomen.
• Er wordt meer ingezet op preventie, onder andere met verplicht schoolzwemmen en samenwerking tussen scholen en zorg om problemen vroeg te signaleren.
• Innovatie en kunstmatige intelligentie (AI) moeten helpen om toekomstige zorgkosten te beperken.
• De bejaardentehuizen keren terug, met schaalbare zorg en meer sociale voorzieningen voor ouderen.
• Gemeenten krijgen meer vrijheid om zorg lokaal te organiseren, zonder extra bezuinigingen vanuit het Rijk.
• De ggz krijgt meer capaciteit, en zorg wordt bekostigd op basis van uitkomsten in plaats van productie. Ook komt er regionale zorgbudgettering.
• De vrije artsenkeuze blijft behouden en er komt meer zorg in de eigen woonomgeving van patiënten. De eerstelijnszorg wordt versterkt.
• Administratieve lasten moeten fors omlaag zodat zorgpersoneel meer tijd heeft voor patiënten. Salarissen in de lagere schalen stijgen mee met de inflatie.
• De verlaging van het eigen risico wordt teruggedraaid. Zorguitgaven moeten minder snel groeien, en dure ziekenhuisapparatuur moet efficiënter worden gebruikt.
• Verzekeraars mogen adviseren over beter gebruik van middelen. Medicijnverspilling moet worden tegengegaan en patiënten die zonder geldige reden afspraken missen, kunnen worden beboet.
• Er wordt meer ingezet op preventie, onder andere met verplicht schoolzwemmen en samenwerking tussen scholen en zorg om problemen vroeg te signaleren.
• Innovatie en kunstmatige intelligentie (AI) moeten helpen om toekomstige zorgkosten te beperken.
• De bejaardentehuizen keren terug, met schaalbare zorg en meer sociale voorzieningen voor ouderen.
• Gemeenten krijgen meer vrijheid om zorg lokaal te organiseren, zonder extra bezuinigingen vanuit het Rijk.
• De ggz krijgt meer capaciteit, en zorg wordt bekostigd op basis van uitkomsten in plaats van productie. Ook komt er regionale zorgbudgettering.
• De vrije artsenkeuze blijft behouden en er komt meer zorg in de eigen woonomgeving van patiënten. De eerstelijnszorg wordt versterkt.
• Administratieve lasten moeten fors omlaag zodat zorgpersoneel meer tijd heeft voor patiënten. Salarissen in de lagere schalen stijgen mee met de inflatie.
• De verlaging van het eigen risico wordt teruggedraaid. Zorguitgaven moeten minder snel groeien, en dure ziekenhuisapparatuur moet efficiënter worden gebruikt.
• Verzekeraars mogen adviseren over beter gebruik van middelen. Medicijnverspilling moet worden tegengegaan en patiënten die zonder geldige reden afspraken missen, kunnen worden beboet.
NSC
NSC wil een eenvoudiger belastingstelsel, een hoger minimumloon en vaste contracten als norm. In de zorg wordt marktwerking beperkt en wordt het eigen risico verlaagd naar 50 euro per behandeling. Er komt meer aandacht voor preventie, gezonde voeding en mentale gezondheid. Euthanasie en abortus blijven toegestaan, maar uitbreiding van de wet wordt afgewezen.
Zo denkt NSC over geld & zorg:
Standpunten van NSC over geld
• Minimumloon stapsgewijs verhogen naar 18 euro.
• Vast contract als regel, tegen schijnzelfstandigheid.
• Koopkrachtig pensioen voor ouderen, indexatie AOW.
• Eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel.
• Verhogen minimumjeugdloon, uiteindelijk vervangen door minimumloon vanaf 18.
• Verplichte belastingvrije stagevergoeding van 450 euro per maand.
• Verlagen de belasting op arbeid.
• Introduceren kindpakket.
• Bouwen kinderopvangtoeslag af en gaan kinderopvanginstellingen financieren.
• Inzetten op recht van vergissen, in plaats van uitgaan van fraude.
• Een betaaldag van alle vasten lasten.
• Vast contract als regel, tegen schijnzelfstandigheid.
• Koopkrachtig pensioen voor ouderen, indexatie AOW.
• Eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel.
• Verhogen minimumjeugdloon, uiteindelijk vervangen door minimumloon vanaf 18.
• Verplichte belastingvrije stagevergoeding van 450 euro per maand.
• Verlagen de belasting op arbeid.
• Introduceren kindpakket.
• Bouwen kinderopvangtoeslag af en gaan kinderopvanginstellingen financieren.
• Inzetten op recht van vergissen, in plaats van uitgaan van fraude.
• Een betaaldag van alle vasten lasten.
Standpunten van NSC over zorg
• Abortus en euthanasie blijven wettelijk toegestaan zoals nu, maar verdere uitbreiding van de euthanasiewet of de Wet Voltooid Leven wordt afgewezen. Euthanasie bij psychisch lijden onder de 30 jaar wordt tijdelijk stopgezet.
• NSC is terughoudend over euthanasie bij wilsonbekwamen en tegen commercieel draagmoederschap. Ook willen ze geen verruiming van de Transgenderwet en geen gebruik van kunstmatige geslachtscellen of niet-medische IVF.
• De zorg moet toegankelijk en betaalbaar blijven voor iedereen. Het eigen risico wordt beperkt tot ongeveer 50 euro per behandeling (maximaal 385 euro).
• Marktwerking in de zorg wordt teruggedrongen. Zorgverleners moeten meer ruimte krijgen en minder last hebben van bureaucratie.
• Er komt meer aandacht voor preventie, chronisch zieken en gezonde voeding. Ongezonde producten en suikerhoudende dranken worden zwaarder belast, en scholen moeten alleen gezond eten aanbieden.
• Het doel blijft een rookvrije generatie in 2030, met minder verkooppunten van tabak en vapes. Reclames voor ongezonde producten, gokken en kopen op afbetaling worden beperkt.
• Gezondheidscentra in de wijk moeten huisartsen, wijkverpleegkundigen, ggz en buurtteams samenbrengen onder één dak.
• Grote ggz-instellingen moeten weer kleinschaliger werken, met meer ruimte voor langdurige zorg en minder administratieve lasten.
• Er blijft aandacht voor mentale gezondheid van jongeren, eenzaamheid bij ouderen en onderzoek naar long-covid.
• In de jeugdzorg moeten uithuisplaatsingen zoveel mogelijk worden voorkomen. Jongeren kunnen zorg krijgen tot minstens 23 jaar.
• Verpleeghuizen mogen weer meer bedden aanbieden, kraamzorg blijft behouden en salarissen in de wijkverpleging moeten marktconform worden.
• Tandartscontroles komen in het basispakket, en de uitstroom van zorgpersoneel naar flexwerk wordt tegengegaan.
• NSC is terughoudend over euthanasie bij wilsonbekwamen en tegen commercieel draagmoederschap. Ook willen ze geen verruiming van de Transgenderwet en geen gebruik van kunstmatige geslachtscellen of niet-medische IVF.
• De zorg moet toegankelijk en betaalbaar blijven voor iedereen. Het eigen risico wordt beperkt tot ongeveer 50 euro per behandeling (maximaal 385 euro).
• Marktwerking in de zorg wordt teruggedrongen. Zorgverleners moeten meer ruimte krijgen en minder last hebben van bureaucratie.
• Er komt meer aandacht voor preventie, chronisch zieken en gezonde voeding. Ongezonde producten en suikerhoudende dranken worden zwaarder belast, en scholen moeten alleen gezond eten aanbieden.
• Het doel blijft een rookvrije generatie in 2030, met minder verkooppunten van tabak en vapes. Reclames voor ongezonde producten, gokken en kopen op afbetaling worden beperkt.
• Gezondheidscentra in de wijk moeten huisartsen, wijkverpleegkundigen, ggz en buurtteams samenbrengen onder één dak.
• Grote ggz-instellingen moeten weer kleinschaliger werken, met meer ruimte voor langdurige zorg en minder administratieve lasten.
• Er blijft aandacht voor mentale gezondheid van jongeren, eenzaamheid bij ouderen en onderzoek naar long-covid.
• In de jeugdzorg moeten uithuisplaatsingen zoveel mogelijk worden voorkomen. Jongeren kunnen zorg krijgen tot minstens 23 jaar.
• Verpleeghuizen mogen weer meer bedden aanbieden, kraamzorg blijft behouden en salarissen in de wijkverpleging moeten marktconform worden.
• Tandartscontroles komen in het basispakket, en de uitstroom van zorgpersoneel naar flexwerk wordt tegengegaan.
PvdD (Partij voor de Dieren)
De Partij voor de Dieren wil een minimumloon van 18 euro, een 32-urige werkweek en afschaffing van marktwerking in de zorg. Het eigen risico verdwijnt en er komt één zorgfonds dat ook tandarts, anticonceptie en fysiotherapie vergoedt. Abortus wordt uit het strafrecht gehaald, conversietherapie verboden en er komt meer aandacht voor vrouwengezondheid, post-covid- en transgenderzorg.
Zo denkt PvdD over geld & zorg:
Standpunten van Partij voor de Dieren over geld
• Minimumloon naar 18 euro per uur.
• Het beweegt voortaan automatisch mee met de mediane lonen.
• Uitkeringen zoals de AOW, WIA, Wajong en bijstand stijgen mee.
• Afschaffen minimumjeugdloon vanaf 18 jaar, worden als volwassenen betaald.
• Standaard werkweek naar 32 uur.
• Zolang er nog toeslagen zijn, maken we de kinderbijslag inkomensafhankelijk.
• Uiteindelijk toeslagen overbodig maken.
• Eerlijke compensatieregeling voor pechgeneratie.
• Rente op studieschulden gaat structureel naar 0%.
• Het beweegt voortaan automatisch mee met de mediane lonen.
• Uitkeringen zoals de AOW, WIA, Wajong en bijstand stijgen mee.
• Afschaffen minimumjeugdloon vanaf 18 jaar, worden als volwassenen betaald.
• Standaard werkweek naar 32 uur.
• Zolang er nog toeslagen zijn, maken we de kinderbijslag inkomensafhankelijk.
• Uiteindelijk toeslagen overbodig maken.
• Eerlijke compensatieregeling voor pechgeneratie.
• Rente op studieschulden gaat structureel naar 0%.
Standpunten van Partij voor de Dieren over zorg
• De btw op groenten, fruit, granen, noten en peulvruchten wordt afgeschaft. Reclame mag alleen nog voor gezonde, biologische en diervriendelijke producten.
• Er komt een suikertaks en het aantal nieuwe fastfoodzaken wordt beperkt. Reclame voor alcohol wordt verboden en jongeren krijgen meer voorlichting over de risico’s van alcohol.
• De overheid werkt aan een rook-, vape- en blowvrije generatie. De minimumleeftijd voor tabak en vapes stijgt jaarlijks, zodat kinderen geboren na 2008 nooit meer kunnen roken.
• Marktwerking in de zorg verdwijnt. De ggz wordt onderdeel van de buurtzorg en wachttijden krijgen prioriteit. Streekziekenhuizen blijven behouden.
• Het eigen risico wordt afgeschaft. De inkomensafhankelijke bijdrage stijgt, waardoor de zorgtoeslag verdwijnt. Er komt één zorgfonds met uitgebreide dekking, ook voor tandarts, fysiotherapie en anticonceptie.
• Mondzorg, anticonceptie, sterilisatie, vruchtbaarheidszorg en PrEP komen in het basispakket.
• Er komt meer diversiteit in zorgopleidingen en onderzoek, met een Nationale Strategie Vrouwengezondheid en een passend budget.
• Abortus wordt uit het Wetboek van Strafrecht gehaald. Conversietherapie wordt verboden.
• Er komt wettelijke suïcidepreventie, met extra aandacht voor neurodivergente personen en LHBTIQA+-personen.
• De transgenderzorg wordt verbeterd en wachtlijsten worden verkort. Trans personen krijgen meer keuzevrijheid en informatie in hun traject.
• Zorgmedewerkers en leraren met post-covid krijgen financiële compensatie. Er komt meer geld voor onderzoek naar post-covid, ME/CVS en vergelijkbare aandoeningen.
• De overheid geeft eerlijke informatie over drugsgebruik, inclusief de effecten op gezondheid, milieu en criminaliteit.
• Bejaardentehuizen en huisartsen krijgen meer steun, zodat zorg dichtbij en toegankelijk blijft.
• De bescherming rond donorconceptie wordt verbeterd, met internationale afspraken over registratie en het aantal donorkinderen.
• Er komt een suikertaks en het aantal nieuwe fastfoodzaken wordt beperkt. Reclame voor alcohol wordt verboden en jongeren krijgen meer voorlichting over de risico’s van alcohol.
• De overheid werkt aan een rook-, vape- en blowvrije generatie. De minimumleeftijd voor tabak en vapes stijgt jaarlijks, zodat kinderen geboren na 2008 nooit meer kunnen roken.
• Marktwerking in de zorg verdwijnt. De ggz wordt onderdeel van de buurtzorg en wachttijden krijgen prioriteit. Streekziekenhuizen blijven behouden.
• Het eigen risico wordt afgeschaft. De inkomensafhankelijke bijdrage stijgt, waardoor de zorgtoeslag verdwijnt. Er komt één zorgfonds met uitgebreide dekking, ook voor tandarts, fysiotherapie en anticonceptie.
• Mondzorg, anticonceptie, sterilisatie, vruchtbaarheidszorg en PrEP komen in het basispakket.
• Er komt meer diversiteit in zorgopleidingen en onderzoek, met een Nationale Strategie Vrouwengezondheid en een passend budget.
• Abortus wordt uit het Wetboek van Strafrecht gehaald. Conversietherapie wordt verboden.
• Er komt wettelijke suïcidepreventie, met extra aandacht voor neurodivergente personen en LHBTIQA+-personen.
• De transgenderzorg wordt verbeterd en wachtlijsten worden verkort. Trans personen krijgen meer keuzevrijheid en informatie in hun traject.
• Zorgmedewerkers en leraren met post-covid krijgen financiële compensatie. Er komt meer geld voor onderzoek naar post-covid, ME/CVS en vergelijkbare aandoeningen.
• De overheid geeft eerlijke informatie over drugsgebruik, inclusief de effecten op gezondheid, milieu en criminaliteit.
• Bejaardentehuizen en huisartsen krijgen meer steun, zodat zorg dichtbij en toegankelijk blijft.
• De bescherming rond donorconceptie wordt verbeterd, met internationale afspraken over registratie en het aantal donorkinderen.
PVV
De PVV wil het eigen risico afschaffen en de tandarts in het basispakket opnemen. Marktwerking verdwijnt uit de acute zorg en regionale ziekenhuizen blijven open. Zorgverleners krijgen meer zeggenschap, minder bureaucratie en een bonus als ze extra werken. Ook wil de partij meer verpleeghuisplekken, lagere btw op energie en boodschappen, en steun voor mantelzorgers.
Zo denkt PVV over geld & zorg:
Standpunten van PVV over geld
• Wij willen dat zorgverleners worden opgeleid om snel maar vakkundig, en op plekken waar de schaarste het grootst is, ingezet te kunnen worden.
• Invoeren meerwerkbonus voor het verplegend personeel in: parttimers die meer gaan werken, krijgen een bonus. Zo zorgen we ervoor dat meer werken gaat lonen.
• Btw op energie verlagen van 21% naar 9%.
• Btw op boodschappen naar 0%. En maximumprijzen instellen voor een aantal basisproducten.
• Btw op kunst en cultuur verhogen naar 21%.
• Invoeren meerwerkbonus voor het verplegend personeel in: parttimers die meer gaan werken, krijgen een bonus. Zo zorgen we ervoor dat meer werken gaat lonen.
• Btw op energie verlagen van 21% naar 9%.
• Btw op boodschappen naar 0%. En maximumprijzen instellen voor een aantal basisproducten.
• Btw op kunst en cultuur verhogen naar 21%.
Standpunten van PVV over zorg
• Het eigen risico wordt volledig afgeschaft en de tandarts komt in het basispakket.
• Mantelzorgers krijgen een mantelzorgbonus.
• Marktwerking verdwijnt uit de acute zorg. Regionale ziekenhuizen blijven open met spoedeisende hulp, intensive care en geboortezorg, eventueel met financiële steun.
• Er komen meer verpleeghuisplekken en kleinschalige verzorgingshuizen.
• Bureaucratie en managementlagen worden geschrapt, en zorgverleners krijgen meer zeggenschap.
• Zorgpersoneel wordt flexibeler opgeleid en ingezet. Er komt een meerwerkbonus, en agressie tegen zorgmedewerkers wordt streng bestraft.
• Woekerwinsten en private investeerders (private equity) worden uit de zorg geweerd. Fraude wordt hard aangepakt en het geld gaat terug naar de zorg.
• Financiële meevallers in de zorg moeten leiden tot een lagere zorgpremie.
• Medicijntekorten moeten worden teruggedrongen, met meer productie in Nederland. Dure medicijnen worden sneller vergoed.
• Zorg voor mensen met een levenslange beperking en ouderenzorg komen weer samen in één wet.
• Mantelzorgers krijgen een mantelzorgbonus.
• Marktwerking verdwijnt uit de acute zorg. Regionale ziekenhuizen blijven open met spoedeisende hulp, intensive care en geboortezorg, eventueel met financiële steun.
• Er komen meer verpleeghuisplekken en kleinschalige verzorgingshuizen.
• Bureaucratie en managementlagen worden geschrapt, en zorgverleners krijgen meer zeggenschap.
• Zorgpersoneel wordt flexibeler opgeleid en ingezet. Er komt een meerwerkbonus, en agressie tegen zorgmedewerkers wordt streng bestraft.
• Woekerwinsten en private investeerders (private equity) worden uit de zorg geweerd. Fraude wordt hard aangepakt en het geld gaat terug naar de zorg.
• Financiële meevallers in de zorg moeten leiden tot een lagere zorgpremie.
• Medicijntekorten moeten worden teruggedrongen, met meer productie in Nederland. Dure medicijnen worden sneller vergoed.
• Zorg voor mensen met een levenslange beperking en ouderenzorg komen weer samen in één wet.
SP
De SP wil een minimumloon van 18 euro, hogere uitkeringen, en afschaffing van het toeslagenstelsel. De zorg wordt volledig publiek met één Nationaal Zorgfonds zonder eigen risico, waarin ook tandarts, fysio en ggz zijn opgenomen. Anticonceptie en preventieve zorg worden gratis, marktwerking verdwijnt en gezonde voeding wordt goedkoper.
Zo denkt SP over geld & zorg:
Standpunten van SP over geld
• Minimumloon omhoog naar 18 euro per uur, wettelijke ondergrens van 60% van het mediane loon van voltijds werkenden. Alle gekoppelde uitkeringen stijgen mee.
• Minimumjeugdloon wordt afgeschaft.
• Maximumprijzen voor basisproducten.
• Uitkeringen mee laten stijgen met de verhoging van minimumloon.
• Het stelsel van toeslagen maken we overbodig. Door alle inkomens te verhogen en publieke taken weer publiek te organiseren, maken we het toeslagenstelsel overbodig. Als zorg, het openbaar vervoer, onderwijs en de kinderopvang voortaan gratis zijn en basisbehoeften als wonen en energie betaalbaar zijn, dan hoeven we geen ingewikkelde toeslagen meer te verstrekken.
• Compensatie voor schulden-generatie-studenten en rente naar 0%.
Meer weten over de standpunten van SP? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Jimmy Dijk.
• Minimumjeugdloon wordt afgeschaft.
• Maximumprijzen voor basisproducten.
• Uitkeringen mee laten stijgen met de verhoging van minimumloon.
• Het stelsel van toeslagen maken we overbodig. Door alle inkomens te verhogen en publieke taken weer publiek te organiseren, maken we het toeslagenstelsel overbodig. Als zorg, het openbaar vervoer, onderwijs en de kinderopvang voortaan gratis zijn en basisbehoeften als wonen en energie betaalbaar zijn, dan hoeven we geen ingewikkelde toeslagen meer te verstrekken.
• Compensatie voor schulden-generatie-studenten en rente naar 0%.
Meer weten over de standpunten van SP? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Jimmy Dijk.
Standpunten van SP over zorg
• Het eigen risico wordt afgeschaft en de zorgpremie wordt inkomensafhankelijk. Er komt één Nationaal Zorgfonds waarin ook de tandarts, fysiotherapeut en ggz zijn opgenomen.
• Alle bewezen preventieve zorg, zoals tandartscontroles, stoppen-met-roken-programma’s en leefstijlbegeleiding, wordt volledig vergoed. Mondzorg voor kinderen wordt actief georganiseerd via scholen en jeugdgezondheidszorg.
• Er komt een Nationaal Onderzoeksfonds voor medicijnen in publieke handen, met een centraal inkoopsysteem en een strategische voorraad.
• In elke gemeente komt een mantelzorgpunt. Werkende mantelzorgers kunnen betaald zorgverlof opnemen. Ambulancezorg wordt weer volledig publiek, zonder marktwerking of aanbestedingen.
• De overheid bouwt aan een publieke voedselvoorziening met volkskeukens, gezonde school- en ziekenhuismaaltijden en lage prijzen voor basisproducten. Btw op gezonde voeding wordt afgeschaft.
• Anticonceptie, sterilisatie en condooms komen in het basispakket. Zo wordt anticonceptie betaalbaar voor iedereen en worden soa’s en ongewenste zwangerschappen voorkomen.
• Iedereen krijgt recht op zorg, ook wie (nog) onverzekerd is.
• Er komen wettelijke maxima voor suiker, vet, zout en andere toevoegingen in bewerkt voedsel. Reclame voor ongezonde producten wordt verboden.
• De verkoop van tabak en vapes wordt drastisch beperkt, met een einde aan het verdienmodel van de industrie en een totaalverbod op reclame.
• De leeftijd voor bevolkingsonderzoek naar baarmoederhals-, borst-, prostaat- en darmkanker wordt verlaagd.
• Nieuwe technologie mag de zorg verbeteren, maar menselijk contact en onderlinge steun blijven centraal staan.
Meer weten over de standpunten van SP? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Jimmy Dijk.
• Alle bewezen preventieve zorg, zoals tandartscontroles, stoppen-met-roken-programma’s en leefstijlbegeleiding, wordt volledig vergoed. Mondzorg voor kinderen wordt actief georganiseerd via scholen en jeugdgezondheidszorg.
• Er komt een Nationaal Onderzoeksfonds voor medicijnen in publieke handen, met een centraal inkoopsysteem en een strategische voorraad.
• In elke gemeente komt een mantelzorgpunt. Werkende mantelzorgers kunnen betaald zorgverlof opnemen. Ambulancezorg wordt weer volledig publiek, zonder marktwerking of aanbestedingen.
• De overheid bouwt aan een publieke voedselvoorziening met volkskeukens, gezonde school- en ziekenhuismaaltijden en lage prijzen voor basisproducten. Btw op gezonde voeding wordt afgeschaft.
• Anticonceptie, sterilisatie en condooms komen in het basispakket. Zo wordt anticonceptie betaalbaar voor iedereen en worden soa’s en ongewenste zwangerschappen voorkomen.
• Iedereen krijgt recht op zorg, ook wie (nog) onverzekerd is.
• Er komen wettelijke maxima voor suiker, vet, zout en andere toevoegingen in bewerkt voedsel. Reclame voor ongezonde producten wordt verboden.
• De verkoop van tabak en vapes wordt drastisch beperkt, met een einde aan het verdienmodel van de industrie en een totaalverbod op reclame.
• De leeftijd voor bevolkingsonderzoek naar baarmoederhals-, borst-, prostaat- en darmkanker wordt verlaagd.
• Nieuwe technologie mag de zorg verbeteren, maar menselijk contact en onderlinge steun blijven centraal staan.
Meer weten over de standpunten van SP? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Jimmy Dijk.
Volt
Volt wil een basisinkomen, gratis zorg voor jongeren tot 25 jaar en hogere lonen in de zorg. Mondzorg, anticonceptie en PrEP komen in het basispakket en menstruatieproducten worden gratis. De partij wil een rook- en vapevrije samenleving, meer aandacht voor mentale gezondheid en neurodiversiteit, en vrije toegang tot abortus, euthanasie en transgenderzorg.
Zo denkt Volt over geld & zorg:
Standpunten van Volt over geld
• Minimumloon geleidelijk verhogen naar 19 euro, de gekoppelde minimum- en AOW-uitkeringen volgen deze stijging niet, aangezien deze het sociaal minimum nu al garanderen.
• Minimumjeugdloon afschaffen.
• Een basisinkomen in plaats van toeslagen.
• Rente over studieschuld voor pechgeneratie naar 0%.
• Hogere basisbeurs en verplichte stagevergoeding.
• Schuldenpardon invoeren.
Meer weten over de standpunten van Volt? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Laurens Dassen.
• Minimumjeugdloon afschaffen.
• Een basisinkomen in plaats van toeslagen.
• Rente over studieschuld voor pechgeneratie naar 0%.
• Hogere basisbeurs en verplichte stagevergoeding.
• Schuldenpardon invoeren.
Meer weten over de standpunten van Volt? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Laurens Dassen.
Standpunten van Volt over zorg
• De bezuinigingen en decentralisatie in de ggz worden teruggedraaid. De ggz wordt beter toegankelijk en gratis voor jongeren tot 25 jaar.
• Volt investeert in mentale gezondheid van jongeren, met vaste aandacht in het onderwijs en meer begrip voor neurodivergentie zoals ADHD en autisme. Scholen krijgen prikkelarme ruimtes.
• Er komt meer aandacht voor suïcidepreventie en betere bereikbaarheid van hulplijnen.
• De zorgkosten worden grotendeels uit collectieve middelen betaald, waardoor de zorgpremie naar nul kan. Het eigen risico blijft bestaan.
• De lonen in de zorg gaan omhoog, en werken in loondienst wordt de norm voor zorgpersoneel en specialisten. Het collegegeld voor mbo- en hbo-opleidingen in zorg en welzijn verdwijnt.
• Mondzorg komt terug in het basispakket. Anticonceptie en PrEP worden gratis, en menstruatieproducten worden kosteloos aangeboden op scholen, werkplekken en publieke voorzieningen.
• Volt bevordert gezonde leefstijl: er komen maximumwaarden voor zout in eten, alcohol verdwijnt uit supermarkten, en nicotineproducten krijgen hogere accijnzen en strengere regels.
• Volt wil een rook- en vapevrije samenleving. Importeurs van nicotineproducten moeten bijdragen aan een fonds om gebruik tegen te gaan.
• In de ouderenzorg ligt de focus op preventie: valpreventie, bewegen, sociaal contact en aandacht voor levensvragen.
• De Hervormingsagenda Jeugd wordt uitgevoerd. Jongeren kunnen langer gebruikmaken van jeugdzorg en krijgen begeleiding richting werk, opleiding en zelfstandigheid.
• Lichamelijke autonomie wordt verankerd als grondrecht, met vrije toegang tot abortus, anticonceptie, genderbevestigende zorg en bescherming tegen medische of seksuele dwang.
• Abortus en euthanasie gaan uit het Wetboek van Strafrecht.
• Volt wil een einde maken aan de genderkloof in de gezondheidszorg, met een versterkte Nationale Strategie Vrouwengezondheid en snellere, toegankelijke transgenderzorg.
• Er komt een Europees fonds voor onderzoek naar zeldzame ziektes en een EU-strategie voor genderinclusieve gezondheidszorg.
Meer weten over de standpunten van Volt? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Laurens Dassen.
• Volt investeert in mentale gezondheid van jongeren, met vaste aandacht in het onderwijs en meer begrip voor neurodivergentie zoals ADHD en autisme. Scholen krijgen prikkelarme ruimtes.
• Er komt meer aandacht voor suïcidepreventie en betere bereikbaarheid van hulplijnen.
• De zorgkosten worden grotendeels uit collectieve middelen betaald, waardoor de zorgpremie naar nul kan. Het eigen risico blijft bestaan.
• De lonen in de zorg gaan omhoog, en werken in loondienst wordt de norm voor zorgpersoneel en specialisten. Het collegegeld voor mbo- en hbo-opleidingen in zorg en welzijn verdwijnt.
• Mondzorg komt terug in het basispakket. Anticonceptie en PrEP worden gratis, en menstruatieproducten worden kosteloos aangeboden op scholen, werkplekken en publieke voorzieningen.
• Volt bevordert gezonde leefstijl: er komen maximumwaarden voor zout in eten, alcohol verdwijnt uit supermarkten, en nicotineproducten krijgen hogere accijnzen en strengere regels.
• Volt wil een rook- en vapevrije samenleving. Importeurs van nicotineproducten moeten bijdragen aan een fonds om gebruik tegen te gaan.
• In de ouderenzorg ligt de focus op preventie: valpreventie, bewegen, sociaal contact en aandacht voor levensvragen.
• De Hervormingsagenda Jeugd wordt uitgevoerd. Jongeren kunnen langer gebruikmaken van jeugdzorg en krijgen begeleiding richting werk, opleiding en zelfstandigheid.
• Lichamelijke autonomie wordt verankerd als grondrecht, met vrije toegang tot abortus, anticonceptie, genderbevestigende zorg en bescherming tegen medische of seksuele dwang.
• Abortus en euthanasie gaan uit het Wetboek van Strafrecht.
• Volt wil een einde maken aan de genderkloof in de gezondheidszorg, met een versterkte Nationale Strategie Vrouwengezondheid en snellere, toegankelijke transgenderzorg.
• Er komt een Europees fonds voor onderzoek naar zeldzame ziektes en een EU-strategie voor genderinclusieve gezondheidszorg.
Meer weten over de standpunten van Volt? Luister de podcast Over Morgen met lijsttrekker Laurens Dassen.
VVD
De VVD wil lagere lasten, bijna gratis kinderopvang voor werkende ouders en meer beloning voor wie extra werkt. In de zorg moeten wachttijden korter, administratie omlaag en streekziekenhuizen behouden blijven. Het basispakket wordt kleiner maar effectiever, en de partij steunt meer ruimte voor embryo-onderzoek en duidelijkere regels rond euthanasie en draagmoederschap.
Zo denkt VVD over geld & zorg:
Standpunten van VVD over geld
• Werkbonus aan tweeverdieners.
• Versoepelen Wet onderscheid arbeidsduur, meer ruimte voor werkgevers om meer werken te belonen.
• Kinderopvangtoeslag wordt afgeschaft, kinderopvang wordt bijna gratis voor werkende ouders.
• Lagere vaste lasten – brandstofaccijns verlagen, maximum aan jaarlijkse stijging onroerendezaakbelasting.
• Verhogen belastingvrije reiskostenvergoeding.
• Prijzen aan de kassa omlaag.
• Hervormen huurtoeslag in sociale huursector door lagere huurprijs.
• Kortstudeerbonus.
• Versoepelen Wet onderscheid arbeidsduur, meer ruimte voor werkgevers om meer werken te belonen.
• Kinderopvangtoeslag wordt afgeschaft, kinderopvang wordt bijna gratis voor werkende ouders.
• Lagere vaste lasten – brandstofaccijns verlagen, maximum aan jaarlijkse stijging onroerendezaakbelasting.
• Verhogen belastingvrije reiskostenvergoeding.
• Prijzen aan de kassa omlaag.
• Hervormen huurtoeslag in sociale huursector door lagere huurprijs.
• Kortstudeerbonus.
Standpunten van VVD over zorg
• De VVD wil meer onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen en naar ziektes die zich bij vrouwen anders uiten dan bij mannen.
• Er komen bindende afspraken met producenten en supermarkten om voeding gezonder te maken en gezonde producten beter te promoten.
• Kinderen die niet gevaccineerd zijn, mogen niet meer naar het kinderdagverblijf als de vaccinatiegraad te laag is.
• Ziekenhuiszorg moet zoveel mogelijk dicht bij huis plaatsvinden. Streekziekenhuizen blijven belangrijk voor eenvoudige behandelingen.
• Mantelzorgers krijgen eenvoudiger verlofregelingen. De Nationale Dementiestrategie wordt versterkt, met extra aandacht voor preventie en onderzoek naar behandeling.
• De jeugdzorg, inclusief jeugdpsychiatrie, moet beschikbaar blijven voor gezinnen die dit nodig hebben. De Hervormingsagenda Jeugd wordt voortgezet.
• Wachtlijsten in de ggz moeten korter worden door beter inzicht in de zorgvraag en samenwerking tussen ggz, huisartsen, scholen en wijkteams. 24/7-crisiszorg krijgt prioriteit.
• Zorgverleners in loondienst moeten minder druk ervaren. Schijnzelfstandigheid wordt aangepakt, maar voor ‘ziek, piek en uniek’-situaties blijft ruimte voor zzp’ers.
• Verzekeraars moeten minder administratie eisen, dubbele controles verdwijnen en regels worden eenvoudiger.
• De verlaging van het eigen risico wordt teruggedraaid, zodat de maandelijkse zorgpremie omlaag gaat.
• Het basispakket wordt kleiner maar beter: behandelingen die niet goed werken verdwijnen eruit.
• Abortus kan uit het Wetboek van Strafrecht als er een goed alternatief is dat vrouwen beschermt en de termijn regelt.
• De VVD steunt meer ruimte voor embryo-onderzoek (tot 28 dagen) en het toestaan van genetische screening bij ivf om ernstige erfelijke ziektes te voorkomen.
• Euthanasie op basis van een schriftelijke wilsverklaring moet duidelijker geregeld worden.
• Draagmoederschap wordt wettelijk vastgelegd, zodat het beter gereguleerd is en kinderen recht krijgen op afstammingsinformatie.
• Er komen bindende afspraken met producenten en supermarkten om voeding gezonder te maken en gezonde producten beter te promoten.
• Kinderen die niet gevaccineerd zijn, mogen niet meer naar het kinderdagverblijf als de vaccinatiegraad te laag is.
• Ziekenhuiszorg moet zoveel mogelijk dicht bij huis plaatsvinden. Streekziekenhuizen blijven belangrijk voor eenvoudige behandelingen.
• Mantelzorgers krijgen eenvoudiger verlofregelingen. De Nationale Dementiestrategie wordt versterkt, met extra aandacht voor preventie en onderzoek naar behandeling.
• De jeugdzorg, inclusief jeugdpsychiatrie, moet beschikbaar blijven voor gezinnen die dit nodig hebben. De Hervormingsagenda Jeugd wordt voortgezet.
• Wachtlijsten in de ggz moeten korter worden door beter inzicht in de zorgvraag en samenwerking tussen ggz, huisartsen, scholen en wijkteams. 24/7-crisiszorg krijgt prioriteit.
• Zorgverleners in loondienst moeten minder druk ervaren. Schijnzelfstandigheid wordt aangepakt, maar voor ‘ziek, piek en uniek’-situaties blijft ruimte voor zzp’ers.
• Verzekeraars moeten minder administratie eisen, dubbele controles verdwijnen en regels worden eenvoudiger.
• De verlaging van het eigen risico wordt teruggedraaid, zodat de maandelijkse zorgpremie omlaag gaat.
• Het basispakket wordt kleiner maar beter: behandelingen die niet goed werken verdwijnen eruit.
• Abortus kan uit het Wetboek van Strafrecht als er een goed alternatief is dat vrouwen beschermt en de termijn regelt.
• De VVD steunt meer ruimte voor embryo-onderzoek (tot 28 dagen) en het toestaan van genetische screening bij ivf om ernstige erfelijke ziektes te voorkomen.
• Euthanasie op basis van een schriftelijke wilsverklaring moet duidelijker geregeld worden.
• Draagmoederschap wordt wettelijk vastgelegd, zodat het beter gereguleerd is en kinderen recht krijgen op afstammingsinformatie.
Meer over de verkiezingen?
Meer over:
verkiezingen, verkiezingen 2025, tweede kamerverkiezingen 2025, stemmen, zorg, ggz, geldzakenPraat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je snel en gratis aan voor de BNNVARA nieuwsbrief!
Gerelateerd
Meer over dit onderwerp
