Wat als het puntensysteem ook voor huurwoningen in de vrije sector zou gelden?

De vrije sector is vooralsnog het Wilde Westen voor huisjesmelkers. Zij kunnen daar vooralsnog zonder ‘bemoeienis’ van Den Haag hun gang gaan. Met idiote huurprijzen tot gevolg.

1650 euro per maand voor een rijtjeswoning; is dat normaal? Grote kans dat je ‘ja’ zegt, omdat je inmiddels gewend bent geraakt aan de torenhoge prijzen. Maar eigenlijk is dat het natuurlijk niet, weet Marnix Norder, één van de initiatiefnemers van Steenvlinder, een sociale projectontwikkelaar. Hij vertelt erover bij De Nieuws BV.

Die 1650 euro is wat Danieke iedere maand – hoewel, samen met twee vriendinnen – overmaakt aan haar huisbaas. Een hoge prijs, maar eraan sleutelen dat gaat niet. Ze huurt in de vrije sector en daar is alles geoorloofd. Daarom pleit Norder dus voor invoering van dat puntensysteem (ook wel wws, woningwaarderingsstelsel). ‘Als je de woning van Danieke zou bekijken via het puntensysteem, dan zou je uitkomen op een huur van negenhonderd tot negenhonderdvijftig euro.’

Naast hoge huurprijzen is ook onderhoud en service aan deze vrijesectorwoningen ondermaats, volgens Norder. Zo ook de woning van Danieke: lekkages, schimmel en andere mankementen. Ondanks herhaaldelijke meldingen worden de problemen niet opgelost en verandert er ook niks aan de huurprijs – die de gebrekkige woning nu definitief niet meer waard is. ‘Dat is echt een probleem’, weet Norder. ‘Boven de sociale huurwoninggrens - van ongeveer 760 euro – mag je vragen wat je wil. Het is de vrije sector.’ Ook als er dus van alles mis is met de woning. ‘Uiteindelijk is het een vraag-en-aanbod-kwestie. Dat leidt tot hele onwenselijke situaties en misstanden waarin mensen die maar een beperkte huur kunnen betalen een veel te hoge huur betalen voor een heel slecht product.’

Machteloos
Hij krijgt bijval uit Den Haag. Minister De Jonge, verantwoordelijk voor Volkshuisvesting, werkt aan een plan om het puntenstelsel – zoals dat al geldt voor sociale huurwoningen – ook te laten gelden voor de zogenaamde middenhuur. ‘Daar ben ik heel blij mee’, vertelt Norder. Vooralsnog kunnen de Huurteams van de organisatie van Norder geen hulp bieden aan huurders boven de sociale huurgrens. ‘Dan kunnen wij niks doen. Dan hebben wij geen juridische poot om op te staan. (…) boven de sociale huurgrens ben je nu aan de goden overgeleverd.’

Dat voelt machteloos, voor Danieke. ‘Alsof je tegen een muur praat: we kunnen bellen, mailen en op een gegeven moment zijn we aangetekende brieven gaan sturen en daarmee gaan dreigen. Dan komt er enige reactie, maar dan krijg je houtje-touwtje-bv in huis. Om je stil te houden.’ Om die reden noemt Danieke de stad waar ze woont niet en wil ze ook niet met haar achternaam op de radio. ‘Je kan heel erg gezeik krijgen met je huisbaas. Voor jou honderd anderen.’

Zodra het puntensysteem ook in werking treedt voor deze vrije sector, krijgen huurders weer grip op hun woonsituatie. ‘Ze kunnen dan zelf naar de Huurgeschillencommissie met de boodschap dat ze te veel huur betalen en dat de verhuurdersverantwoordelijkheid niet wordt nagekomen door de verhuurder.’ Dat geeft de huurder een mogelijkheid huurverlaging of beter onderhoud af te dwingen. Zelfs als de verhuurder weigert: ‘Dan heb je met de uitspraak van de Huurgeschillencommissie een koevoet om te zorgen dat hij het wel moet doen en de kosten allemaal voor zijn rekening krijgt.’

Niet iedereen is blij met het voornemen van De Jonge om het puntensysteem in te voeren voor de vrije sector. Dat zijn – je raadt het al – de verhuurders. ‘Ze zeggen dat het niet kan.’ Daarnaast ontmoedigt het hen om (plannen voor) bouwprojecten voort te zetten, omdat ze hoogstwaarschijnlijk een lagere huur kunnen vragen voor deze woningen dan vooraf gedacht. ‘De minister moet balanceren tussen aan de ene kant te veel vraag en te weinig service – de huisjesmelkers – en aan de andere kant de grote investeerders – zoals pensioenfondsen en beleggers – die het goede voor hebben met de huurder. Die moeten niet afgeschrikt worden. Ik denk dat minister De Jonge en de Tweede Kamer moeten zorgen voor wetgeving die rust geeft. Nu vallen er heel veel projecten stil en dat betekent dat ook die zeer gewenste huurwoningen van goede verhuurders niet gerealiseerd worden.’

1 januari 2024
Vanaf volgend jaar wil De Jonge de rollen omdraaien, niet de huurder stapt dan naar de Huurcommissie met de vraag om bijval in het juridische spel met de verhuurder. Nee, juist die verhuurder wordt - alvorens de huurder dit hoeft te doen - op de vingers getikt om de onredelijk hoge huurprijs. 'We willen er vanaf dat je (de huurder, red.) altijd zelf je vinger moet opsteken', vertelt De Jonge aan de Volkskrant. Het wordt verhuurders verboden om een huurprijs te vragen die hoger is dan volgens het puntenstelsel mag. Doet een verhuurder dat wel? Dan kan hij rekenen op een boete. 'Het gaat dus om forse bedragen. Dat moet ook. De pakkans moet reëel zijn en ook de hoogte van de boete moet dusdanig zijn dat de verhuurder denkt: dat gaat mij niet gebeuren', aldus de minister tegen de Volkskrant.