Hypotheekrenteaftrek: wat betekent een afbouw voor jou?

De hypotheekrenteaftrek is weer onderwerp van gesprek in Den Haag: GroenLinks-PvdA, CDA en D66 willen ‘m stap voor stap afbouwen. VVD en PVV willen de hypotheekrenteaftrek behouden. Wat maakt het voor jou uit?

De hypotheekrenteaftrek bestaat al enorm lang. In 1893 werd deze voor het eerst ingevoerd en na de Tweede Wereldoorlog was dit een belangrijk middel om de koop van huizen te stimuleren. Sinds 2014 worden er al maatregelen genomen om de hypotheekrenteaftrek af te bouwen. Nu willen sommige partijen er helemaal vanaf: waarom? En wat zijn de gevolgen voor jou?

Wie een huis koopt met geleend geld van de bank (oftewel: een hypotheek) betaalt hier rente over. Hoe hoog die rente is, verschilt sterk. Deze rente betaal je iedere maand bovenop de terugbetaling die je doet aan de bank. Om je tegemoet te komen biedt de overheid hypotheekrenteaftrek. Dit is een belastingvoordeel waarmee je het bedrag dat je aan rente aan de bank betaalt deels kunt bekostigen. Gemiddeld ontvangt een huishouden dat van dit voordeel gebruikmaakt zo'n 140 euro per maand.

Dit kan je jaarlijks (bij de jaarlijkse belastingaangifte) of maandelijks ontvangen. Veel mensen kiezen ervoor om dit maandelijks uit te laten keren, waardoor hun kosten voor vaste lasten iedere maand worden gedrukt. Hoeveel geld je per maand ontvangt hangt af van de hoogte van de lening, de hoogte van de rente op die lening en het percentage van de maximale hypotheekrenteaftrek. En over dat laatste wordt nu gediscussieerd in Den Haag.

De hypotheekrenteaftrek is een belastingvoordeel voor huiseigenaren. Heb je geen koophuis? Dan loop jij dit voordeel dus mis. Het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek is, volgens econoom Matthijs Korevaar, een goede eerste stap om de ongelijkheid op de woningmarkt recht te trekken. Ieder jaar wordt er zo'n tien tot elf miljard euro aan besteed. Geld dat ook over alle Nederlanders verdeeld kan worden.

De huizenmarkt is enorm oververhit. De afgelopen jaren stijgen de prijzen voor koopwoningen alsmaar door. De hypotheekrenteaftrek heeft daar invloed op. Deze zorgt namelijk voor hogere prijzen, omdat mensen hierdoor meer kunnen lenen bij de bank. Het afschaffen van de aftrek zou moeten betekenen dat de huizenprijzen ook weer zullen dalen. Minder, of geen, aftrek betekent lagere schulden en op termijn mogelijk minder prijsopdrijving.

Voor een groot deel van de huizeneigenaren maakt het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek weinig uit. Het voordeel wordt nogal eens overdreven, volgens Korevaar. 'De meeste Nederlanders hebben al relatief lage hypotheken. Voor een deel van die groep gaat het om een paar tientjes per maand', vertelt hij in Kassa.

Voor starters die in de afgelopen jaren hun eerste huis hebben gekocht, zijn de gevolgen groter. Dat geldt met name voor starters met een annuïtaire hypotheek. Zij betalen aan het begin van hun aflossingsperiode met name veel rente, waardoor het verschil in de maand, bij afschaffing, groot kan zijn. Tot wel vierhonderd euro in de maand.

Veel van deze mensen hebben bij het aanvragen van de hypotheek rekening gehouden met het zogenaamde 'netto-maandbedrag'; dat is de totale hypotheeklast per maand, min de hypotheekrenteaftrek. Dat kan je wanneer deze wordt afgeschaft in de problemen brengen. 'Op korte termijn gaan sommige mensen erop achteruit.'

Moet je je grote zorgen maken? Nee. Ook als de hypotheekrenteaftrek wordt afgeschaft, gaat dat niet van de ene op de andere dag. En uiteindelijk is het op de lange termijn 'beter voor een gezonde woningmarkt en voor Nederland'.