Wat is ritalin?

‘Je ziet vooral dat studenten – wanneer ze moeten presteren – denken dat ze een middel nodig hebben.’ Bijna een op de twintig studenten gebruikte het afgelopen jaar Ritalin zonder doktersrecept.

Ritalin is een medicijn dat op doktersrecept wordt voorgeschreven aan mensen met een aandachts- of slaapstoornis, zoals ADHD of narcolepsie. ‘Maar de pilletjes worden ook veel gepopt door studenten die even willen knallen als Einstein’, aldus Spuiten en Slikken. Een verstandige keuze?

'Niet zomaar een paracetamolletje'
Afgelopen jaar gebruikte bijna een op de twintig studenten Ritalin, zonder doktersrecept. ‘Het is niet zomaar een paracetamolletje wat je kunt nemen’, waarschuwt huisarts Edwin de Vaal in De Heer Ontwaakt!.

Ritalin heeft namelijk voor 93 procent dezelfde samenstelling als amfetamine en wordt daarom ook kiddie cocaïne genoemd. Jongeren die oneigenlijk Ritalin hebben gebruikt, blijken later ook gevoeliger voor cocaïne. Methylfenidaat, de werkzame stof in Ritalin, valt zelfs onder de Opiumwet, net als morfine, xtc, cocaïne, heroïne en LSD. Productie, handel en bezit is daarom strafbaar. Als je het voorgeschreven krijgt door een dokter is het overigens wel legaal.

Wat zijn microdoseringen?
‘Studenten gebruiken ook microdoseringen LSD’, ziet projectleider Studenten en middelengebruik Michelle van der Horst terug in het onderzoek van het Trimbos Instituut en het Instituut Verantwoord Medicijngebruik naar het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. ‘Maar over het algemeen – als ze iets gebruiken – is het echt wel de ADHD-medicatie zonder recept.

'Het gebruik van Ritalin, zonder doktersrecept, is eigenlijk illegaal'
Via via blijken studenten heel makkelijk aan Ritalin te kunnen komen. ‘Ik krijg vier keer tien pilletjes per dag, die ik dus eigenlijk zelf zou kunnen gebruiken, maar ik gebruik uiteraard veel minder’, vertelt een dealer met ADHD in Spuiten en Slikken. Hij verkoopt zijn resterende Ritalin daarom voor vier euro per strip.

‘Er is dus gewoon een guy die dexamfetamine en Ritalin verkoopt aan studenten’, ontdekt ook Drugslab-presentator Bastiaan Rosman als hij als student undercover gaat in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam.

‘Ik vind zelf dat de huisarts niet nagaat of ik het nog steeds nodig heb’, vertelt de dealer in Spuiten en Slikken. Het Trimbos Instituut en het Instituut Verantwoord Medicijngebruik hebben dit daarom als advies aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu gegeven, om de verkoop van overtollige Ritalin te voorkomen. ‘Het gebruik van deze middelen, zonder dat het door een arts voorgeschreven is, is eigenlijk illegaal.’

'Dit is het effect van de prestatiemaatschappij'
Toch vindt de dealer het ‘rechtvaardig om het door te verkopen aan mensen die het echt kunnen gebruiken, voor studeren bijvoorbeeld’. Studenten zonder ADHD of ADD zouden door het gebruik van Ritalin namelijk meer rust, focus en concentratie krijgen, in de hoop op betere studieresultaten. ‘Dat is waar die studenten het voor doen. Ze geven aan dat dit het effect is van de prestatiemaatschappij’, aldus Van der Horst.

‘Als je geen ADHD hebt, is het maar de vraag wat het met je doet. Het kan ook averechts werken’, vertelt Marieke van den Berk-Bulsink, adviseur en apotheker bij het Instituut Verantwoord Medicijngebruik, in Drugslab. Ritalingebruik zonder doktersrecept kan namelijk ook leiden tot slapeloosheid, rusteloosheid, hartkloppingen, misselijkheid, een stijgende bloeddruk, paniekaanvallen, schizofrenie, psychoses, depressie en in het ergste geval een herseninfarct. ‘Dat zijn volgens mij dingen die je niet wil als je een tentamen voor de boeg hebt.’

‘De verslaving zit vooral in het vertrouwen in het pilletje als jij denkt dat jouw prestaties daardoor beter worden’, vervolgt ze. Maar is dat ook zo? ‘Er werden geen positieve effecten gezien en soms had het zelfs negatieve effecten op studieresultaten of op het behalen van een diploma’, blijkt uit haar literatuuronderzoek.

‘Doe het niet’, is daarom haar tip aan studenten die zonder recept Ritalin slikken om betere resultaten te halen. ‘Ik snap dat die prestatiedruk tegenwoordig echt hoog is, maar vertrouw gewoon op jezelf. Zorg dat je op tijd gaat leren, zorg voor een goede leefstijl, ga op tijd naar bed en vermijd afleidende prikkels.’