Wat zijn fossiele subsidies eigenlijk?

Iedere dag krijgen fossiele bedrijven subsidies van de Nederlandse overheid. Deze subsidies staan het halen van de klimaatdoelen in de weg. Hoe werken die subsidies?

‘Vaak denk je aan een pot met geld’, aldus Hiske Arts van Fossielvrij bij Vroeg!. Maar dat hoeft dus helemaal niet; fossiele subsidies komen in allerlei vormen. ‘Wat een subsidie ook kan zijn is een belastingvoordeel aan bedrijven. Dat zit in allerlei sectoren. Bijvoorbeeld: er is geen belasting op kerosine (brandstof voor vliegtuigen, red.). Maar ook een raffinaderij – een bedrijf dat olie en benzine maakt – hoeft geen belasting te betalen over het gas dat het inkoopt. Daarin hebben zij dus een vrijstelling, terwijl andere gebruikers daar wel belasting over moeten betalen.’

Men is het niet helemaal eens over de kosten. Over het precieze bedrag is al ruim twintig jaar discussie. Volgens het ministerie van Economische Zaken en Klimaat kost het stimuleren van het gebruik van fossiele brandstoffen 4,5 miljard euro per jaar. Economisch onderzoeker Alman Metten (oud-Europarlementariër voor de PvdA) schat dat bedrag echter veel hoger, namelijk op 17,3 miljard euro per jaar.

Het grootste deel van de voordelen gaat naar de volgende drie sectoren: de luchtvaart, de zware industrie, energiecentrales en de landbouw.

'Dat komt voort uit een tijd waarin we de bedrijvigheid en economie in Nederland wilden stimuleren en een tijd waarin we heel goedkoop Gronings gas hadden. In die tijd hebben we voordelen ingesteld voor grote bedrijven om maar hier te komen en zich hier te vestigen. Nu hebben we ontzettend veel van dat soort bedrijven en weten we dat we af moeten van die fossiele energie – en zo snel mogelijk. Toch houden we nog steeds die voordelen, die we in een hele andere tijd hebben bedacht, in stand. Dat is het probleem.’

Afgesproken klimaatdoelen die zijn vastgelegd in verdragen worden door de fossiele subsidies tegengewerkt. Maar: om de klimaatdoelen te halen moeten afspraken wel nagekomen worden. Metten stelt dat het ‘klimaatbeleid nooit geloofwaardig en effectief kan zijn, zolang grootschalig en vooral fossiel energiegebruik massaal wordt gesubsidieerd’.