Welke filosofie krijgen we aangereikt met Sesamstraat?

Tommie en Aristoteles (foto NTR/Leendert Jansen)

Kinderen die Sesamstraat kijken, krijgen een hoop filosofische stromingen aangereikt, aldus Stine Jensen.

Filosoof Stine Jensen kreeg als kind een pop van Bert (van Ernie). Haar zus kreeg Ernie. ‘Ik was zó jaloers op die pop, want zij had die vrolijke Ernie. Waarom had ik nou Bert? Ik begon daar enorm over te mopperen – waarmee geïllustreerd was dat die pop echt bij mij paste.’

We zijn jaren verder, maar de liefde van Jensen voor Sesamstraat in het algemeen, en Bert en Ernie in het bijzonder, is altijd gebleven. Ze keek wat afleveringen terug en zag: Sesamstraat is filosofie! ‘Dat is ook bewezen, dat heet het Sesamstraat-effect,’ zegt ze in De Nieuws BV. ‘Kinderen worden er slimmer van. Ze identificeren zich met Bert en Ernie, denken heel actief mee.

Bert en Ernie
Bert en Ernie vertegenwoordigen ook twee stromingen in de filosofie, aldus Jensen. ‘Bert is een echte stoïcijn. Hij houdt van redeneren, hij is de wetenschapper van de twee. “Als dit, dan dat.” En Ernie is de dromer: hij heeft fantasie, hij is speels, hij ziet de mogelijkheden. Hij reageert direct en emotioneel. Ernie staat voor het absurdisme.’

Koekiemonster
En dan koekiemonster. Welke filosofische stroming vertegenwoordigt hij? Jensen: ‘Het epicurisme. Epicurus is de filosoof van het genieten. Hij stelt wezenlijke vragen als: moet je altijd direct een behoeft bevredigen? Gaat het erom om zoveel mogelijk, zo snel mogelijk te vergaren? Koekiemonster kan zich niet beheersten, hij ziet een koekje en denkt direct: “naar binnen proppen! Nog een!” Het gaat heel erg over deze tijd, we worden enorm verleid om toe te geven aan onze impulsen.’

Kermit de kikker
Kermit gaat erg over maakbaarheid, aldus Jensen. ‘Hij is altijd bezig met de vraag: heb ik mijn lot in eigen handen? Wat kan ik zelf bepalen? Waar moet ik mee leren dealen? Dat zijn de vraagstukken van het existentialisme. De existentialisten waren zeer optimistisch; je kon jezelf ontwerpen en je eigen lot in handen nemen.’ Dat dat laatste niet het geval is, leren we in zijn klassieker ‘Het valt niet mee om groen te zijn’.

Tommie
'Tommie bevindt zich altijd in huishoudelijke kwesties,’ aldus Jensen. ‘Het gaat altijd over opruimen, netjes eten, melk drinken. Dat soort dingen. Dat zijn altijd vraagstukken over deugdelijkheid en eerlijkheid: wat is netjes gedrag? Is het eigenlijk netjes als Ienimienie een banaan voor je pelt, deze banaan dan in je eentje op te eten? Nee, Tommie deelt die banaan netjes. Het gaat bij hem over het huishouden en eerlijkheid: het deugdelijke midden van Aristoteles.’

Kijk/lees/luister verder
Artikel: Gescheld met het f-woord in Sesamstraat 
Artikel: Sesamstraat-schrijver geeft toe: Bert en Ernie zijn een stelletje (Joop)