Word je beter van beweging tracken met een smartwatch?

Veel mensen gebruiken een smartwatch om hun beweging te tracken. Wat gebeurt er met je gedrag als je alles van jezelf bijhoudt?

Steeds meer mensen gebruiken wearables, zoals een smartwatch, om hun beweging te tracken. Een van hen is Robbin, die zijn gezondheid en prestaties al een aantal jaar actief trackt tijdens zijn trainingen voor een ultramarathon van honderd kilometer. Twee keer per week rent hij een langere afstand, op de andere dagen rent hij ook – dan wat kortere afstanden (twaalf tot twintig kilometer). Tijdens zijn training maakt hij gebruik van een sporthorloge. 'Tijdens het hardlopen kijk ik vooral naar mijn hartslagzones. Met de lange duurlopen wil ik het lang kunnen volhouden. Dan wil ik vooral in zone twee blijven. Dat hou ik in de gaten zodat ik weet dat ik dit een bepaalde periode kan volhouden en dan heb ik precies de trainingsprikkel die ik wil bereiken met deze training.'

'Een wearable is eigenlijk gewoon een draagbaar apparaatje dat op of aan het lichaam is bevestigd en dat iets van dat lichaam meet', legt bewegingswetenschapper Hans Bussmann uit. Denk aan een smartwatch of fitnesstracker - apparaten die continu contact maken met het lichaam. 'Een smartphone, hoewel het ook allerlei meetfuncties heeft, is geen wearable, want dat zit niet direct aan het lichaam vast.'

Na de training pakt Robbin opnieuw zijn data erbij. Hij kijkt naar de afstand die hij heeft gelopen, zijn gemiddelde hartslag en het tempo. Robbin draagt het horloge niet alleen tijdens het sporten; hij draagt hem altijd. 'Dan kan ik, wanneer de trainingen slechter gaan, achterhalen waar dat aan zou kunnen liggen. Slaap is bijvoorbeeld heel belangrijk. Dan kijk ik naar mijn rusthartslag, dat zegt veel over de manier waarop ik herstel.' Aan de hand van de data bepaalt Robbin hoe hij zijn dagen of weken moet indelen. 'Als je heel hard traint moet je ook heel hard herstellen, met de data kan ik daar snel op inhaken en precies zien wat mijn lichaam nodig heeft.'

'Daar is best wel moeilijk een eenduidig antwoord op te geven.' Verschillende merken en modellen leveren vaak totaal andere data op. 'Het is zelfs zo dat ook binnen een bepaald merk, als je een update hebt, die uitkomsten opeens heel anders kunnen worden.' Sommige gegevens zijn volgens Bussman inmiddels vrij accuraat, zoals het aantal stappen. 'Maar bij andere, zoals allerlei maten van slaapkwaliteit, daar moet je echt wel nog kritische vraagtekens bij zetten.'

De data die je uit een wearable haalt, kunnen zeker waardevol zijn — maar hoe bruikbaar ze zijn, hangt af van wát je precies meet. ‘Zoals het aantal stappen dat je hebt gezet, zijn voor de meeste mensen wel voor te stellen’, zegt Bussmann. Toch is niet alle informatie even makkelijk te interpreteren: ‘Er wordt soms ook wel informatie gegeven die ik als bewegingswetenschapper misschien wel begrijp, maar die voor veel gebruikers moeilijk te vatten is.’ In zulke gevallen kan het volgens hem zinvol zijn ‘om je bijvoorbeeld te laten begeleiden door een coach of behandelaar’.

En de invloed van al die cijfers? Die is groter dan je denkt. ‘Mensen kunnen echt wel hun gedrag en prestaties gaan aanpassen en verbeteren aan de hand van de informatie die ze van die wearables krijgen.’ Maar Bussmann waarschuwt ook voor de keerzijde: ‘De informatie die je krijgt kan je ook demotiveren.’

➕ Inzicht in gezondheid: Het dragen van een wearable kan je goede inzichten geven met betrekking tot je gezondheid en je dagelijkse inspanningen.
➕ Motivatie: Ook kan het motiverend werken. Als je ziet dat je nog maar een klein rondje hoeft te lopen om aan je dagelijkse 10.000 stappen te komen, kan dat je letterlijk over de drempel tillen.
➕ Gericht sporten: Een wearable kan je helpen om gerichter te sporten: 'Mensen kunnen hun gedrag en prestaties aanpassen en verbeteren aan de hand van de informatie die ze van die wearables krijgen.'

➖ Moeilijke data: De informatie is voor de gemiddelde sporter vaak te ingewikkeld om te begrijpen.
➖ Behoefte aan begeleiding: Ook het interpreteren van de data is niet voor iedereen weggelegd: 'Om die data goed te kunnen interpreteren, kan het belangrijk zijn om je bijvoorbeeld te laten begeleiden door een coach of behandelaar.’
➖ Demotiverend effect: Waar een wearable motiverend kan werken, is het omgekeerde ook zeker waar. ‘De informatie die je krijgt kan je ook demotiveren.’