CliniClowns trekt lering uit gedoe rond afwikkelen erfenis: "Meer kijken naar de menselijke maat"

Nalaten aan een goed doel wordt steeds populairder. De verwachting is dat van de honderden miljarden die de komende twintig jaar naar erfgenamen gaan, zeker enkele miljarden bij goede doelen terecht zullen komen. Daarbij ontvangen goede doelen legaten (een vast bedrag) of zelfs de gehele erfenis. Het goede doel is dan soms ook de executeur, dat betekent dat zij de afwikkeling van de nalatenschap moeten uitvoeren. Goede doelen accepteren erfenissen altijd beneficiair, dat betekent dat ze alleen een erfenis accepteren als er een positief saldo is. Zo'n goed doel is Stichting CliniClowns.

Als de vader van Ria overlijdt, volgt een onaangename verrassing. Ze is onterfd en alles gaat naar de CliniClowns. Haar vader, waar ze een moeizame band mee had, laat onder andere zijn woonwinkelpand na aan de CliniClowns. De laatste maanden van zijn leven heeft Ria voor hem gezorgd.

Als Ria bij hem in het ziekenhuis is, zegt haar vader: "Je krijgt je kindsdeel en de rest gaat naar de CliniClowns". Maar over onterven sprak hij niet, aldus Ria. Ze is ontstemd over het onterven. "Het voelt alsof je postuum gestraft wordt, alsof je niet hebt bestaan", zegt Ria in Kassa.

Als je onterfd bent, kan je juridisch altijd nog aanspraak maken op de zogeheten legitieme portie. Dat is de helft van een normaal kindsdeel. Deze moet je zelf opeisen. Dat kan pas zes maanden na het overlijden van de persoon in kwestie. Je hebt vijf jaar de tijd om dit op te eisen.

Als er dan iets te verdelen valt, dan zal het altijd om geld gaan, niet om goederen. Stel, iemand overlijdt, heeft twee kinderen en geen testament. Het vermogen dat uit de erfenis komt is 200.000 euro. Bij een normaal kindsdeel zouden beide kinderen 100.000 euro erven. Maar als de kinderen zijn onterfd, dan krijgen ze slechts de helft. In dit rekenvoorbeeld zouden de kinderen dan ieder 50.000 euro erven in plaats van 100.000 euro.

Bekijk de reportage hieronder. Dit artikel loopt verder na onderstaande video.

Ria is zeer geraakt door het onterven. Ze besluit in ieder geval wel haar legitieme portie op te eisen. Maar dat gaat niet vanzelf. Ze moet keer op keer leuren om informatie bij de notaris en executeur. De executeur is degene die in dit geval namens de CliniClowns de erfenis afhandelt. Ze krijgt maar mondjesmaat informatie.

Op een gegeven moment wordt het woonwinkelpand van haar vader getaxeerd, dit pand zou 215.000 euro waard zijn. Het pand zelf is oud en verwaarloosd maar op het ruime perceel mag herbouwd worden, zowel een bedrijf als woningen. Er zijn volgens het taxatieverslag al meerdere kandidaten geïnteresseerd in de aankoop van het pand, waarbij het de kopers vooral gaat om de ontwikkelingsmogelijkheden op die gewilde plek vlakbij het centrum. Als CliniClowns de legitieme portie heeft berekend, uitgaande van de taxatiewaarde van de woning, blijft er voor Ria na aftrek van schulden een bedrag van ongeveer 5800 euro over.

Maar vrij kort na de taxatie wordt het pand verkocht. Een geïnteresseerde heeft 450.000 euro betaald. Als Ria daar achter komt, vraagt ze aan de executeur van de CliniClowns waarom zij haar legitieme portie niet berekend krijgt vanuit de verkoopopbrengst. Dat zou een legitieme portie van 59.000 euro betekenen.

Maar daar is geen sprake van, aldus de executeur. Dit is hoe het juridisch mag, een berekening op basis van de bezittingen min de schulden op de dag van overlijden. En uitgaande van de taxatiewaarde. Eventuele latere meeropbrengsten tellen daarin juridisch niet mee.

Ria komt niet verder en schakelt een advocaat in. Dan krijgt ze meer inzicht in de financiële situatie van haar overleden vader. Volgens Ria zou ze niet alleen meer moeten ontvangen als legitieme portie door uit te gaan van de verkoopopbrengst van het pand, maar ook het bedrijf van haar vader zou nog waarde vertegenwoordigen waardoor de legitieme portie totaal bijna het dubbele zou moeten bedragen. 

Begin februari 2025 komt de gang van zaken onder de aandacht van de directie van de CliniClowns tijdens een donateursdag. CliniClowns wordt erop gewezen dat er is uitgegaan van de taxatiewaarde in plaats van de verkoopwaarde van het pand bij het berekenen van de legitieme portie. Het contact met journalisten van Kassa wordt hierin ook genoemd.

Men gaat ernaar kijken maar het blijft weer een tijdje stil. In april is er ineens wel ruimte voor een hogere legitieme portie en in juni komt er een nieuwe berekening: de legitieme portie is nu, uitgaande van de verkoopopbrengst van het woonwinkelpand, ineens 59.000 euro. Dat is tien keer meer dan de berekening die uitging van de taxatiewaarde. CliniClowns geeft in een mail aan dat ze tot het inzicht gekomen zijn dat dit toch wel meer recht doet aan de nalatenschap dan de eerste berekening.

Nog steeds staat er – naast dit deel – een claim open vanuit Ria. Daarover wil de CliniClowns nu ook in gesprek. CliniClowns geeft aan te hebben geleerd van deze case, en veel meer naar het menselijke aspect te willen gaan kijken bij toekomstige nalatenschappen.

Directeur CliniClowns Ilse Beckers reageert vanavond in Kassa (zaterdag 11 oktober, 19.15, NPO2).

Heb jij ervaringen met goede doelen als het gaat om erfenissen, legaten en/of de afwikkeling van een erfenis, dan is Kassa benieuwd naar je verhaal.

Mail naar kassa@bnnvara.nl en zet daar ook je telefoonnummer bij. Hartelijk dank!