Hervorming Wmo pakt nadelig uit voor mensen met een laag inkomen

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) moet worden hervormd, en daarvoor is een wetsvoorstel gedaan. Maar volgens het Nibud pakt dit voorstel nadelig uit voor mensen met een laag inkomen of een wisselend inkomen en voor mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Hun besteedbaar inkomen komt zwaar onder druk te staan: sommigen gaan er honderden euro's op achteruit.

Dat blijkt uit berekeningen die het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) maakte voor Ieder(in), de koepelorganisatie voor mensen met een beperking.

De hervormde Wmo bevat een inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage die kan oplopen tot 328 euro per maand, zo is gebleken uit de berekeningen. De wijzigingen in het wetsvoorstel zouden per 1 januari 2027 in moeten gaan, terwijl de eigen bijdrage in 2025 nog op 21 euro per maand ligt.

Dat bedrag betalen mensen voor vormen van ondersteuning van de Wmo, zoals woningaanpassingen, bepaalde hulpmiddelen, dagbestedingen en verschillende andere vormen van ondersteuning.

Momenteel is het bedrag van 21 euro inkomens- en vermogensonafhankelijk. Dat houdt in dat iedereen hetzelfde bedrag betaalt, ongeacht financiële draagkracht.

In de plannen zou dit worden gewijzigd: het vaste bedrag wordt afgeschaft en voor inkomens vanaf 135 procent van het sociaal minimum wordt een eigen bijdrage ingevoerd. De exacte bijdrage hangt vervolgens af van het inkomen en vermogen.

Voor mensen die onder 135 procent van het sociaal minimum zitten, blijft er wél een vast bedrag per maand over. Dat bedrag zal rond de 23 euro worden.

"Maar," zo zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart: "Daarna gaat met elke 100 euro boven deze grens de eigen bijdrage met 10 euro omhoog. Dat is een te sterke en steile verhoging die betekent dat mensen met een inkomen tot modaal al snel veel meer eigen bijdrage gaan betalen dan nu."

Een hogere eigen bijdrage voor de Wmo is niet het enige probleem van mensen die er als gevolg van hun beperking recht op hebben. Ze hebben daarnaast vaak hogere uitgaven aan essentiële zaken als energie, vervoer, voedsel en kleding.

Vliegenthart: "Uit een eerder onderzoek van het Nibud blijkt dat bijna 40 procent van deze groep nu al zorg mijdt vanwege de kosten, met alle gevolgen van dien."

Ook wordt in het voorstel geen rekening gehouden met de leeftijd en/of de levensfase. Vliegenthart zegt: "Iemand die vanaf z’n 74ste ondersteuning van de Wmo nodig heeft, maakt daar minder lang gebruik van dan iemand die daar op z’n 24de of nog eerder al mee moet beginnen."

Het is dus de bedoeling dat de inkomensafhankelijke bijdrage van kracht wordt op 1 januari 2027. Om de hoogte van de bijdrage te bepalen, wordt gekeken naar het inkomen van twee jaar geleden. Op basis van het huidige prijspeil komt het maximale maandbedrag uit op 328 euro. Dat bedrag is onderhevig aan inflatie en kan dus per jaar verschillen.

Ook belangrijk: er wordt gekeken naar het verzamelinkomen en niet naar het netto besteedbaar inkomen. Het Nibud zegt: "Mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering hebben echter geen recht op arbeidskorting, waardoor hun netto inkomen honderden euro's lager kan liggen dan dat van mensen die werken en een vergelijkbaar bruto inkomen hebben."

Directeur Deborah Lauria van koepelorganisatie Ieder(in) maakt zich zorgen over de gevolgen van een fors hogere eigen bijdrage: "Voor mensen die leven met een levenslange beperking wordt het hebben van een handicap onbetaalbaar."

Ze vervolgt: "Deze mensen betalen straks de prijs voor een financieel probleem dat ze niet zelf hebben veroorzaakt". Ook verwacht ze dat niet alleen mensen met een beperking, maar óók hun mantelzorgers het niet meer kunnen bijbenen.

Bron: Nibud, RTL Nieuws