Bruine kikkers paren erop los

Van de amfibieën in Nederland ontwaken bruine kikkers als een van de eersten uit hun winterslaap. In het vroege voorjaar trekken ze zo snel mogelijk naar een geschikt watertje om zich voort te planten. Gedurende de paring klampen de mannetjes zich uit alle macht vast aan een vrouwtje. Soms met een hele kluwen tegelijk.

Bruine kikkers leven het grootste deel van het jaar op het land. Met name in bossen en struwelen. Wanneer het kouder wordt, overwintert een deel van de populatie op het land en een deel in het water. Rond eind februari en begin maart ontwaken ze uit hun winterslaap. Ze trekken dan massaal naar vijvers, plassen en riviertjes om zich voort te planten. De paartijd duurt van ongeveer midden maart tot eind april.

De mannetjes brengen gedurende de paartijd enkele weken in het water door. Daar vormen ze zogeheten 'paarkoren'. Met zachte, knorrende of brommende geluiden proberen ze de vrouwtjes te lokken. Die komen slechts voor enkele dagen of nachten het water in om de mannetjes te vergezellen. Zoals je in de video ziet, vindt de paring dan ook in het water plaats.

De paargreep van bruine kikkers en andere amfibieën wordt ‘amplexus’ genoemd. Het mannetje zit op de rug van het vrouwtje en houdt zich vaak meerdere dagen stevig aan haar vast. Om de greep dusdanig lang vol te kunnen houden, passen de voorpoten van het mannetje van de bruine kikker zich gedurende de paartijd aan. Ze worden groter en op de duimen vormen zich eeltachtige knobbels genaamd ‘paarborstels’. Gedurende de amplexus lijken mannetjes in een trance-achtige staat te verkeren; het is dan vrijwel onmogelijk om ze van een vrouwtje te scheiden.

De paringsdrang van mannelijke bruine kikkers wordt gezien als erg hoog. Er zijn gevallen bekend waarin mannelijke bruine kikkers zich vastklampen aan mannelijke soortgenoten, andere kikkersoorten, salamanders en zelfs aan vissen.

Waarschijnlijk als gevolg van deze paringsdrang, ontstaan tijdens de voortplanting met wel eens heuse 'paarballen'. Meerdere mannetjes houden zich dan stevig vast aan één vrouwtje. Dit gedrag zie je ook in de compilatie. De mannetjes schoppen ondertussen met hun achterpoten om concurrenten weg te jagen. Voor vrouwtjeskikkers kunnen deze paarballen gevaarlijk zijn. In sommige gevallen worden ze letterlijk doodgedrukt door hun mannelijke soortgenoten.

Over de invloed van amplexus en paarballen op het gedrag van vrouwelijke bruine kikkers was lange tijd weinig bekend. Uit recent Duits onderzoek blijkt echter dat vrouwtjeskikkers zich op een aantal manieren lijken te verzetten tegen opdringerigheid van hun mannelijke soortgenoten. Bijvoorbeeld door te draaien, te grommen of zich dood te houden.

Beelden van de parende bruine kikkers in deze compilatie zijn gemaakt door:

• Mathilde van der Dussen
• LadyLove40
• Harrie de Wit

Bronnen: Ravon, Natuurpunt, National Geographic en Wikipedia