Mannenoverschot onder veldleeuweriken op vliegbasis

Veldleeuweriken strijken maar al te graag neer langs de start- en landingsbanen van voormalig Vliegbasis Soesterberg. De steppe-achtige, schrale graslanden met enorme bermen hebben een aanzuigende werking op de vogels. Toch blijken de veldleeuweriken moeite te hebben om zich succesvol voort te planten. Henk Jan Ottens van Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels doet onderzoek naar de oorzaak van dit probleem. 

Dat de reproductie van de veldleeuwerik achter lijkt te blijven, is verrassend. Er zitten er namelijk enorm veel en ze zitten er in een hoge dichtheid! Op voormalig Vliegbasis Soesterberg zitten veel meer broedparen per hectare dan gemiddeld in Nederland. Ondanks deze hoge dichtheid blijkt uit drie jaar nestonderzoek dat het broedsucces erg laag is, gemiddeld zo’n 13 procent.

Voor een zelf-instandhoudende populatie moet dat getal toch zeker rond de 35-43 procent liggen. Het feit dat er nog steeds zo veel vogels broeden, komt doordat er elk jaar vogels komen uit andere gebieden. Dat lijkt te zorgen voor een mannenoverschot. 

Het is verraderlijk om bij het monitoren van de veldleeuwerik op zang af te gaan. Op voormalig Vliegbasis Soesterberg blijken namelijk veel meer mannetjes te zitten dan vrouwtjes. De schatting is zelfs dat maar twintig procent van de zingende mannetjes hier een vrouwtje kan vinden om zich mee voort te planten. Hoe dat komt, is niet duidelijk. 

Behalve het gebrek aan vrouwtjes, blijkt ook het broedsucces per koppel laag te zijn. Op de vliegbasis is het veel lager dan in het agrarisch gebied zelfs. Uit cameraonderzoek blijkt de belangrijkste oorzaak predatie te zijn. Door cameravallen bij nesten te plaatsen, werd duidelijk dat nestverlies vooral veroorzaakt werd door zwarte kraaien en vossen, maar ook door dassen, torenvalken en buizerds.

Dit komt deels door de afwezigheid van veldmuizen, waardoor vossen sneller aangewezen zijn op veldleeuweriken. Er wordt nu geëxperimenteerd met het plaatsen van omrasteringen zodat vossen en andere zoogdieren niet meer bij de nesten kunnen komen. 

Kijk zondag 14 september om 19.25 naar de aflevering over de Vliegbasis Soesterberg op NPO2!