Nieuw plan om aalscholver te bejagen is ‘onwetenschappelijk’

Vorige maand kwam de European Inland Fisheries and Aquaculture Advisory Commision (EIFAAC) -een koepelorganisatie van vissers en viskwekers- met een concept-plan om structureel aalscholvers te doden in Europa. Volgens het EIFAAC om zeldzame vissoorten te beschermen en om schade voor beroepsvissers en viskwekers te voorkomen. Aalscholveronderzoeker Mennobart van Eerden: “Dit plan is niet gebaseerd op de wetenschappelijke kennis rondom aalscholvers.”

Van Eerden doet al 45 jaar onderzoek aan de aalscholver en is onder andere verbonden aan de International Cormorant Research Group van natuurbeschermingsorganisatie IUCN. “We weten inmiddels behoorlijk veel over de aalscholver; over zijn dieet, gedrag en schade. Alleen zie ik deze kennis op Europees niveau helaas niet terug in dit plan.”

Eén van de aannames in het plan is dat de aalscholver een bedreiging voor zeldzame vissen vormt. “Het klinkt heel logisch: de populatie aalscholvers is sinds 1970 toegenomen, aalscholvers eten vissen en het gaat slecht met een aantal vissoorten. Eén en één is twee zou je zeggen. Maar de realiteit is veel complexer. De zeldzame vissoorten waar het plan over schrijft zijn veelal zalmachtigen in bergriviertjes. Een belangrijke bedreiging voor de vissen daar zijn dammen en waterkrachtcentrales en vermesting van het water. De aalscholver heeft weinig te zoeken in dat soort riviertjes en komt daar hooguit een korte periode wanneer ander water is dichtgevroren. Kortom, de aalscholver heeft maar beperkt effect.”

Beroepsvissers zien vaak de aalscholver als schadelijk, omdat ze vissen zouden eten die voor hen commercieel interessant zijn. “Een veelgehoord misverstand. Wij hebben echter door braakbalonderzoek aangetoond dat aalscholvers in het IJssel- en Markermeer vooral pos en grondels eten: kleine vissen waar niet op gevist wordt. Aalscholvers eten simpelweg wat het meest voorhanden is, maar kunnen nooit een vissoort decimeren.”

De aalscholver is in de Europese Unie een beschermde diersoort, maar lidstaten mogen al per uitzondering lokaal aalscholvers doden om schade te voorkomen.  “In Frankrijk worden er bijvoorbeeld jaarlijks zo’n tachtigduizend geschoten.” Nieuw aan het plan van de EIFAAC is om structureel in heel Europa de populatie aalscholvers te verkleinen. Het plan spreekt over het wegnemen van tweederde van de populatie.

“Dit gaat alleen niet werken", aldus Mennobart. "Aalscholvers zijn echte opportunisten, een deel gaat altijd op zoek naar de plekken waar de meeste vis te vinden is, bijvoorbeeld viskwekerijen. Een deel van de populatie doden heeft dan weinig zin, want de resterende aalscholvers zullen aangetrokken blijven tot deze hotspots. Om te garanderen dat er geen aalscholvers op viskwekerijen afkomen zul je zo’n 95 procent van de populatie moeten doden. Nog afgezien van de nevenschade is dat onrealistisch en staat het overigens ook niet in de plannen van de EIFAAC.”

Het plan is nog een concept, maar zal waarschijnlijk na wat aanpassingen in het najaar van 2025 worden voorgelegd aan het Europese Parlement. Wanneer het plan wordt aangenomen, betekent dat niet direct dat het ook uitgevoerd wordt. De Europese Commissie kan de motie namelijk naast zich neerleggen. “Ik heb er vertrouwen in dat het parlement en de commissie zich goed laten inlichten en zullen zien dat dit plan niet veel meer is dan een opiniestuk.”