Op pad met Menno Bentveld: Friese mop

In het Friese monnikenlandschap is de slaaplocatie voor tijdens de tv-opnames een kerkje boven op een hoge terp. De een slaapt tussen de kerkbanken, de ander achter het orgel. Een mooier bivak is niet denkbaar! Voor de Varagids schrijft Menno Bentveld een introductie bij de aflevering van Vroege Vogels TV.

Lees hieronder de gehele column:

Ik slaap achter het orgel. Vanaf mijn kampeermatje zie ik links reusachtige orgelpijpen met namen als bourdon, principeel en ruftbass. Rechts van mij een deurtje met daarachter het klavier.

In het schip van het eeuwenoude Friese kerkje van Wanswert, waarin we twee dagen ons kamp hebben opgeslagen, ligt de regisseur tussen twee kerkbanken en de geluidsman onder de kansel. De natuurfilmer heeft een plekje gevonden onder het klokkentouw en onze stagiair ligt met zijn hoofd in de hal en met zijn voeten in de bezemkast. De producer slaapt traditiegetrouw in een keukentje.

Op onze wekelijkse tochten langs de mooiste plekken van het land kiezen we telkens een slaaplocatie die midden in het gebied ligt. Soms is dat een werkschuur van Staatsbosbeheer, soms een veldkantoor van Natuurmonumenten en dan weer een scoutinggebouw. Bij het krieken van de dag willen we direct vanuit onze slaapzakken de natuur inrollen. Met vleermuizen boven ons hoofd, een kerkuil op zolder of een veldmuis op de stoep, dat werk.

In Wanswert hebben we het 14de-eeuwse kerkje betrokken, boven op een hoge terp. Bij uitstek geschikt als uitvalsbasis voor onze expedities. Gelegen in de Friese uitgestrektheid tussen Leeuwarden en Holwerd. Een land gemaakt door de zee, die het rijke slib aanvoerde en de schiere monniken in hun grijze habijten, die het nieuwe land ontgonnen, droog legden en geschikt maakten voor landbouw. En, zonder het te weten, voor geweldige natuur!

Om hun reusachtige klooster Claercamp te bouwen putten de monniken zich vanaf de 12de eeuw uit in het maken van moppen. Kloostermoppen wel te verstaan. Om mee te bouwen. Voor de klei, nodig voor de moppen, groeven ze het land rondom hun klooster af, waardoor een groot meer ontstond. En dat Klaarkampermeer, dat het klooster ruimschoots heeft overleefd, ligt er na 700 jaar nog steeds.

Die plas water, waar de nijvere cisterciënzers de blaren op de handen voor hebben gegraven, is de rode draad in onze reportage over de Friese natuur. We zien er smienten, bergeenden, kieviten, wintertaling, grutto’s en slobeenden. Ook schenken we er tegen de avond twee otters de vrijheid die door de onvermoeibare vrijwilligers van dierenopvang de Fûgelhelling zijn gered van een wisse dood. De kloostermoppen vinden we terug in de statige landhuizen, omringd door tuinen vol stinsenplanten. En óók in de muren van de toren van het kerkje van Wanswert.

De klap op de vuurpijl is dit keer de slechtvalk die hoog boven ons hoofd op de toren van de kerk zit. Statig kijkt ze uit over het vlakke Friese land. Klaar voor de jacht. En in alle rust laat ze zich filmen. Een mooier bivak is niet denkbaar: tukken op de terp met op de dakrand het kroonjuweel van de aflevering.

En dus doen we in de kerk van Wanswert, vlak voor het slapen gaan, een klein dankgebed voor de schiere monniken van Claercamp.