Varens doen het goed in bos op Zuiderzeestrand

Het Kuinderbos is een van de meest varenrijke plekken van Nederland. In het jonge bos zijn de afgelopen decennia meer dan dertig soorten ontdekt. En dat is best bijzonder, zeker voor zo’n nieuw aangelegd bos. Het blijkt allemaal te maken te hebben met de bijzondere bosbodem.

Nina Bos is bezig met het samenstellen van een varengids. Boswachter Florian Bijmold laat zien welke soorten hier voorkomen. Want hier zijn namelijk al 32 soorten van de in Nederland 37 bekende varens ontdekt.

Dat komt doordat hier de ideale omstandigheden zijn. Het bos is namelijk aangelegd op het oude Zuiderzeestrand waar talloze schelpen aanspoelden. Zo werd de grond erg kalkrijk. Bovendien hebben ze om het bos aan te leggen, allemaal greppels gegraven. Die greppelwanden zijn een goede plek voor veel varens om zich aan te hechten.

Die varens komen vervolgens overal vandaan. Je hebt het niet door, maar in de lucht zitten allerlei minuscule deeltjes waaronder de sporen van varens. Die sporen kunnen helemaal vanuit Engeland of de Alpen Nederland over waaien.

Hier in Nederland zijn maar op weinig plekken van nature die omstandigheden goed, vooral in het kalkrijke Limburg. Vaak doen varens het ook goed in steden, op muren met kalkrijke voegsel. Hier in het Kuinderbos duiken de varens op tussen de greppels en op de bosbodem.

De tongvaren groeit hier bijvoorbeeld op de grond tussen de omgevallen bomen. Het is de grootste populatie tongvarens van Europa. Deze dankt zijn naam aan de tongvormige bladen. Veel andere varens zijn gelobd, maar hier is de rand helemaal glad. De sporen zitten onder het blad in de vorm van strepen.

Een andere leuke soort is de lansvaren. In het Kuinderbos werd de eerste van Nederland ontdekt en nog steeds is het een van de weinige groeiplaatsen. Het is een Alpine soort, dus andere plekken in Europa groeit hij ook op rotsen. Maar hier staat hij dus in een greppel in het bos.

Kijk zondag 11 mei 2025 om 19.25 uur op NPO2 naar de uitzending over het Kuinderbos.