Dunne lichamen weer 'in': wat doet dat met ons zelfbeeld?

Na jaren van body positivity lijkt een slank lichaam weer ‘in’ te zijn. Wat doet dat met ons zelfbeeld?

Februari markeert de start van het modeseizoen, met de Fashion Week in verschillende grote steden. Terwijl de catwalk gevuld is met de creaties van designers, komt ook een minder rooskleurige kant van de mode-industrie aan het licht. Uit een recent rapport van Vogue Business blijkt namelijk dat extreem dunne lichamen weer ‘in’ zijn op de catwalk.

‘De nadruk ligt steeds vaker op dunne lichamen’, aldus eetstoornis-diëtist Arwa Badran in Vroeg!. Ze ziet dit zowel in haar spreekkamer als op sociale media, waar onrealistische schoonheidsidealen steeds meer opduiken. Denk aan celebrities die afvallen met het diabetesmedicijn Ozempic, of What I Eat in a Day-video’s, waarin zogenoemde ‘thinfluencers’ schrikbarend weinig calorieën binnenkrijgen. Zorgwekkend, legt ze uit: ‘Als je continu wordt gebombardeerd met alleen maar dunne lichamen en er is heel weinig diversiteit (…) dan doet dat ook iets met ons beeld over hoe een lichaam eruit hoort te zien.’

Daar zijn meerdere redenen voor, weet Badran. ‘Een belangrijke factor daarin is dus inderdaad de invloed van media en de mode-industrie, maar het is niet alleen maar dat. Ook het stukje psychologie speelt een heel belangrijke rol. Dun zijn wordt vaak gekoppeld aan zelfdiscipline, gezondheid, succes. Dat wordt allemaal als heel positief gezien. Terwijl zwaarder zijn soms – en vaak ook onterecht – wordt gezien als ongezond. Als minder goed voor jezelf zorgen, als lui. Precies het tegenovergestelde dus.’

Onterecht, legt Badran uit – het idee dat je iemands gezondheid kunt aflezen aan hun uiterlijk is volgens haar achterhaald: ‘Het idee dat iemand die dik is ongezond is, klopt niet. Daar wordt steeds vaker onderzoek naar gedaan. Ook dunne mensen kunnen ongezond zijn, maar daar wordt bijna niet over gepraat.’

Bovendien heeft de dieet- en fitnessindustrie er een commercieel belang bij om deze norm in stand te houden, legt Badran uit. ‘Die verdienen natuurlijk miljarden aan ons verlangen om af te vallen en aan een bepaald ideaal te voldoen. Dus hoe meer wij streven naar dat perfecte lichaam, hoe meer producten en programma’s er worden verkocht.’

Het alleen maar zien van ‘perfecte lichamen’ kan tot mentale en fysieke problemen leiden: denk aan een negatief zelfbeeld of een verstoord lichaamsbeeld. Hierdoor kun je een verstoorde relatie met voedsel ontwikkelen en in het ergste geval een eetstoornis. ‘Daarom is het heel belangrijk om kritisch te zijn over wat we zien in de media en op sociale media, en moeten we dus ook veel meer diversiteit laten zien', aldus Badran.

Ook het idee dat het lichaam ‘maakbaar’ is – dat het zomaar mogelijk is om tien kilo af te vallen zonder lichamelijke of mentale gevolgen – is schadelijk, legt Badran uit. ‘In plaats daarvan is het belangrijk om vooral te kijken naar de dingen die je wel kan doen. Zoals: hoe is je relatie met voeding? Hoe is de relatie met jezelf – je mentale gezondheid? Slaap je goed? Hoe is je stress?'

Wat je verder kunt doen? 'Focus vooral op wat je lichaam allemaal kan. Dus wat zijn de dingen die je lichaam allemaal kan en waar je dankbaar voor je bent. "Wat het doet voor je", in plaats van continu de focus op hoe het eruitziet.'