Emigreren: hoe werkt dat?

Steeds meer jonge Nederlanders vertrekken naar het buitenland. Waarom? En hoe werkt dat?

Steeds meer jonge Nederlanders verlaten hun vertrouwde omgeving voor een bestaan over de grens. Niet voor een vakantie van een paar weken, maar voor maanden of jaren van reizen, werken of wonen in het buitenland.

Het aantal jongvolwassenen (18-30 jaar) dat zich officieel uitschrijft uit Nederland is in drie jaar tijd gegroeid van ruim 9.000 (in 2020) naar bijna 12.000 (in 2023), volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). En dat is nog zonder de groep digital nomads en semigranten – jongeren die vertrekken zonder zich officieel uit te schrijven.

De drijfveren zijn divers, maar vallen grofweg onder drie motieven:

• Avontuur en zelfontplooiing
  Jonge mensen zoeken naar nieuwe ervaringen, willen uit de dagelijkse sleur stappen en zichzelf ontwikkelen in een andere omgeving.
• Kosten en kwaliteit van leven
  In sommige landen krijgen jongeren simpelweg meer waar voor hun geld. Eric Jan van Dorp, auteur van Succesvol Emigreren, ziet dit steeds vaker: 'Ze halen meer uit het leven voor hetzelfde bedrag.'
• Invloed van sociale media
  Platforms als Instagram en TikTok staan vol met beelden van influencers die werken vanaf tropische stranden. Media-expert Kim Dankoor: 'Sociale media laten zien dat er ook een ander leven mogelijk is dan het traditionele pad van huisje, boompje, beestje.'

Reiziger Demi Mulder herkent dat beeld: 'Ik had altijd al reiskriebels, maar het werd pas echt toen ik op Instagram anderen zag die het gewoon deden. Toen wist ik: dat wil ik ook.'

De drempel is lager geworden, volgens expat psycholoog Nynke Jacobs. 'Je ziet plekken online, hoort ervaringen van anderen en dan lijkt het ineens veel bereikbaarder.' Tegelijkertijd noemt ze een andere reden waarom jongeren vertrekken: de behoefte aan afstand. 'In Nederland ligt veel druk: presteren, plannen, doorgaan. Even uitzoomen in een andere omgeving geeft ruimte voor jezelf.'

Wie langer dan acht maanden per jaar buiten Nederland verblijft – aaneengesloten of verspreid – is verplicht zich uit te schrijven bij de gemeente. Ook als je weggaat voor werk, studie of stage. Doe je dit niet, dan riskeer je een boete van € 325.

• Mogelijk vervallen van je zorgverzekering (afhankelijk van je verzekeraar).
• Andere verzekeringen, zoals een reis- of inboedelverzekering, kunnen komen te vervallen als je niet meer staat ingeschreven.
• Je verliest het recht op bepaalde uitkeringen.
• Je verliest je plek op een wachtlijst voor een sociale huurwoning.
• Je bouwt geen AOW meer op vanaf het moment van uitschrijving.

Vanwege deze nadelen kiezen veel mensen ervoor om formeel in Nederland ingeschreven te blijven, bijvoorbeeld door het adres van hun ouders te gebruiken. Dat is officieel niet toegestaan, maar wordt in de praktijk zelden gecontroleerd. De motivatie is vaak simpel: het voorkomt gedoe én verlies van rechten.

Wil je je wél volgens de regels uitschrijven? Houd dan rekening met het volgende:

• Uitschrijven kan vanaf vijf dagen voor vertrek, inclusief weekenden en feestdagen.
• Dit doe je bij je gemeente in Nederland.
• Je kunt alvast een buitenlands adres doorgeven, maar dat is niet verplicht.
• Vraag altijd om een internationaal bewijs van uitschrijving – dit heb je mogelijk nodig in het buitenland.
• Ben je al vertrokken? Neem contact op met de gemeente voor een oplossing op afstand.

Nee. Psycholoog Jacobs benadrukt dat niet iedereen zomaar kan vertrekken. 'Je hebt tijd, geld en vaak ook een vangnet nodig. Maar in Nederland zijn de omstandigheden relatief gunstig: sparen is mogelijk, en veel ouders dragen bij aan de kosten van vertrek.'

Emigreren is van alle tijden, maar deze generatie doet het anders: flexibeler, mobieler en vaak zonder vastomlijnd plan. Ze bouwen een leven op in beweging, waarbij persoonlijke vrijheid en zingeving centraal staan.

In het magazine Grenzeloos geven we deze generatie een stem. We delen hun verhalen, hun successen, hun twijfels – én geven praktische tips voor wie zelf de sprong overweegt.

Dit artikel is tot stand gekomen met research- en redactiewerk van Lysha van der Wilt en Irene Poels.