Hoe kan jij zorgen dat grote bedrijven duurzamer worden?

Een beter milieu begint bij grote bedrijven. Maar hoe kan jij ze zover krijgen dat ze er ook echt mee aan de slag gaan?

Je gedrag aanpassen is zinvol, weet klimaatgedragswetenschapper Loes Kreemers. Maar de slogan ‘een betere milieu begint bij jezelf’ – zoals we die kennen uit de in 1991 gelanceerde campagne van Postbus 51 – is niet heel effectief, gelooft ze. ‘Het is een slogan die al heel lang wordt gepredikt terwijl de hele omgeving waarin we leven volledig is afgestemd op onduurzame keuzes. De norm is je niet duurzaam gedragen; de mogelijkheden zijn ook vaak niet duurzaam. Dus dan zeggen dat het wel duurzaam moet maar de omgeving niet aanpassen is niet effectief’, legt ze uit bij De Nieuws BV.

De ecologische voetafdruk kennen de meesten inmiddels wel: wat kost jouw bestaan de wereld op ecologisch gebied. Je voetafdruk is bijvoorbeeld groter of kleiner afhankelijk van je hoeveelheid vliegvakanties, hoeveel vlees je eet en hoeveel auto je rijdt.

Minder bekend is de ecologische, of duurzame, handafdruk. 'Dat houdt in: de invloed die je hebt op de mensen om je heen. En hoe groter die invloed wordt, hoe meer mensen zich bewust worden van hoe belangrijk duurzaamheid is’, aldus Kreemers.

Die handafdruk kan van alles zijn: ‘Alle dingen die jij kan doen om een positieve verandering teweeg te brengen, buiten je eigen gedrag om’, legt Esther Parigger, opleidingsmanager van de master Klimaatpsychologie en Gedrag, uit. ‘Het inspireren van anderen, het aangaan van gesprekken, het tekenen van petities, het opzetten van een master, jezelf professionaliseren tot duurzaamheidsprofessional om te zorgen dat je daardoor meer impact kan maken. Het gaat om het vergroten van je impact.’

Even concreet…

Wat betekent dat in de praktijk? Natasja Gibbs, presentator van De Nieuws BV, stoort zich al tijden aan de papieren bekertjes op het kantoor bij NPO Radio 1. ‘Misschien handig als iedereen zijn eigen beker heeft?’, oppert ze. ‘Als ik dat opper bij de directie, is dat dan een handafdruk?’ Inderdaad: dat is een handafdruk. Zou Natasja enkel zelf een eigen beker meenemen, dan blijft het bij een voetafdruk.

Binnenkort gaat Natasja met het vliegtuig op vakantie. ‘Is het dan niet hypocriet als ik binnen dit bedrijf begin over papieren bekertjes?’ In het gesprek over duurzaamheid gaat het vaak over hypocrisie, weet Parigger. ‘Je kunt niet helemaal zuiver op de graat zijn. Als dat zo zou moeten zijn dan zouden we niet genoeg mensen hebben die van zich laten horen.’ En bovendien gaat dat niet van de ene op de andere dag – dat zuiver op de graat worden. ‘Dat gaat in stapjes’, aldus Kreemers. ‘Mensen die nu zuiver op de graat zijn, zijn ook begonnen met de koffiebekertjes. Toen ze dat geregeld hadden gingen ze zich afvragen of ze niet beter met de fiets in plaats van de auto naar het werk konden.’ Zo wordt iedere verandering op den duur een gewoonte en dan is er weer ruimte voor nieuwe verandering.

Vanuit je directe omgeving, maar ook uit de politiek of grote bedrijven, komt veel weerstand tegen verduurzaming. Maar daar maakt Kreemers zich niet zo’n zorgen om. ‘Dan is er in ieder geval gesprek. Achteloosheid of onverschilligheid vind ik veel erger.’ Sterker nog: bij grote verandering hoort weerstand, volgens Parigger. ‘Weerstand kan ook heel gegrond zijn. Het is ook heel goed om te luisteren naar wat mensen zeggen.’

Luisteren is het belangrijkste, ‘pas daarna kan je wat zeggen’. Dat geldt voor het gesprek op individueel niveau, maar ook voor gesprekken met grote bedrijven. ‘Je hebt maar één iemand nodig in de directie die zegt: “Goh, daar heb je een punt.” Dan heb je grote kans dat deze persoon andere mensen ook meekrijgt.’