Waar blijven de vrouwelijke VN-blauwhelmen?

96.000 blauwhelmen hebben de Verenigde Naties nu uitgezonden.

4000 daarvan zijn vrouw.

Zo’n scheve verhouding zorgt altijd voor problemen, maar in conflictgebieden kan zo’n verhouding de situatie volledig doen ontsporen. Bovendien kunnen vrouwen een belangrijke rol spelen in gebieden waar veel seksueel geweld plaatsvindt. Het moet dus anders, dat ziet de VN ook. Deze week vond er een VN-training plaats in Den Haag, speciaal voor vrouwelijke blauwhelmen.

Seksueel geweld
Seksueel geweld ís een groot probleem in conflictgebieden, zie ook Lotte Vermeij (blauwhelm en trainer). Zij zag dit tijdens een missie in Congo. In De Nieuws BV : ‘Congo is een prachtig land met onvoorstelbaar veerkrachtige mensen,’ zegt ze. ‘Maar de bevolking wordt keer op keer aangevallen door rebellen en door het regeringsleger. Seksueel geweld wordt daar als wapen gebruikt. Elke minuut wordt een vrouw, man of kind verkracht – beelden die voor altijd op je netvlies gebrand staan.’

Het seksueel geweld richting vrouwen is doelbewust beleid, aldus Vermeij. ‘Zo vernietigen ze een hele bevolkingsgroep. Want daarmee worden vrouwen uit de samenleving verbannen, omdat er zulke stigma’s en taboes aan hangen. Ze kunnen niet meer thuis blijven wonen. Het is een heel effectief wapen om een bevolking aan te vallen, het ontwricht de samenleving compleet.’

Het zware werk
De Nederlandse generaal Patrick Cammaert benadrukte onlangs dat het in oorlogsgebieden gevaarlijker is om vrouw te zijn dan om soldaat te zijn. Vermeij zag dat voor haar ogen gebeuren. ‘Vooral bij missies in Afrika: vrouwen doen al het zware werk. Ze halen water, ze gaan op zoek naar brandhout, ze werken op het land en verkopen goederen op de markt. Maar de gebieden waar zij zich begeven, zijn gewoon niet veilig. Er zijn veel rebellengroepen actief, ze worden vaak aangevallen door het regeringsleger, ze hebben geen manier om zichzelf daartegen te verdedigen.’

Om deze vrouwen te helpen, zijn vrouwelijke blauwhelmen nodig, zegt blauwhelm/trainer Ella Van den Heuvel in De Nieuws BV . ‘In de meeste conflictgebieden waar we opereren, kunnen mannen vanwege tradities en religie niet zo makkelijk met vrouwen praten. Bij veel vrouwen die zijn verkracht, is de dader iemand in een uniform. Die gaan niet zo makkelijk praten met een andere man in een uniform, al is hij een peace keeper .’

Blauwhelm-baby’s
Daar komt nog iets bij: onder de verkrachters zitten ook mannelijke blauwhelmen. Zembla bracht over dit onderwerp vorig jaar nog de International-reportage Verkracht door de vredessoldaat . ‘Een Zweedse journaliste reist af naar de Centraal Afrikaanse Republiek op zoek naar het lot van de misbruikte kinderen,’ schreef Zembla. ‘Er gaat een beerput open. Zo blijken er bijna 10 ‘Blauwhelm-baby’s’ op een VN-lijst staan, geboren na verkrachtingen door vredessoldaten uit meerdere landen.’

Vermeij: ‘Seksueel misbruik is een probleem onder blauwhelmen. Dat gebeurt in missiegebieden, ook met andere organisaties die in conflictgebieden zitten. We opereren in hogestresssituaties,  wat heel erg lastig is. Dan gaan mensen inderdaad wel eens de fout in. De VN doet er alles aan om dat te voorkomen, het gaat beetje bij beetje de goede kant op, maar er is nog wel een lange weg te gaan. Ik denk wel dat de dynamiek in een missie verandert als er meer vrouwen in zitten. Dan kun je je mannelijke collega’s beter in check houden. Een beter gebalanceerde krijgsmacht is daarom ook goed.’

Kijk/lees/luister verder
Artikel: Verkracht door de vredessoldaat (Zembla)
Artikel: ‘Vrouwen in Syrië seksueel uitgebuit in ruil voor hulp door VN-medewerkers’ (Joop)