Wat gaan we zien in de serie Zorgen?

Drie jongeren vertellen over hun prille ervaringen met werken in de zorg. ‘Het mooiste is helpen, en dat dat echt wordt gewaardeerd.’

In de serie Zorgen worden zeven jongeren gevolgd in het eerste en tweede jaar van hun mbo-opleiding verpleegkunde. Jongeren die al op piepjonge leeftijd demente ouderen douchen, in het psychiatrisch verpleeghuis een stoel naar hun hoofd krijgen, maar ook een bijzondere band opbouwen met de mensen die ze verplegen. Drie van hen, Jill, Keyssy en Reza, vertellen over de mooie en moeilijke kanten van de zorg en waarom ze voor dit vak kozen.

Jill: ‘Ik was vijftien toen ik met de opleiding begon, ik werd in september zestien. Ik dacht, doe ik effe. Niet dus. Ik hou gewoon niet zo van school. Dat je van alles over anatomie moet leren of hoe darmen in elkaar zitten. Soms interesseerde het me wel. Toen ik stageliep op de afdeling cardiologie van een ziekenhuis was het leuk om meer over het hart te leren. Maar eigenlijk ben ik meer van de praktijk.’

Keyssy: ‘Toen de opnamen begonnen, deed ik het eerste jaar opnieuw. Ik had te veel stof gemist. Ik vond op school vooral de praktijklessen leuk, maar de theorie, eh, wat minder.’

Reza: ‘Het eerste jaar wilde ik meteen al stoppen met school. We kregen eerst les in de basics: handen wassen, bedden opmaken. Ik dacht, wat doe ik hier, vond het zulke simpele dingen. Later kwamen er gelukkig andere handelingen bij, wassen, zwachtelen, reanimeren, EHBO.’

Keyssy: ‘ADL heten de dagelijkse handelingen die je leert, zoals douchen en verschonen. Daar zagen we allemaal het meest tegenop. Ik dacht eerst, ik ga toch mooi niet iemand zijn stront aanraken. Ik weet nog dat ik de eerste keer een man ging douchen. En hij was helemaal naakt. Ooo, gaat dit zo, dacht ik. Dat was erg wennen. Of iemand verschonen, de geur van ontlasting... Maar het went toch. Op een gegeven moment is het heel normaal om te doen en denk je, dit is ook gewoon iemand, dit is ook gewoon een mens die geleefd heeft. En het is helemaal niet zo dat je hele dag met verschonen bezig bent, de band met de mensen die je verpleegt of verzorgt is veel belangrijker.’

Jill: ‘Ik vind het nog niet prettig, maar ik ben er aan gewend geraakt, ook door op zo’n moment niet door m’n neus te ademen. Maar het is voor de mensen zelf ook niet fijn hè, om bevuild in bed te liggen. En je wilt het liefst een patiënt niet zo laten liggen, je wilt helpen.’

Reza: ‘Toen ik klein was wist ik het al, óf dierenarts worden óf in de verpleging. Het werd de verpleging. Mijn moeder is verpleegkundige, mijn vader heeft in de zorg gezeten. Ik wilde oprecht helpen, mensen ondersteunen of helpen. En dat wil ik nog steeds graag.’

Jill: ‘Ik heb eigenlijk altijd verpleegkundige willen worden. Toen ik negen was overleed mijn opa. Toen heb ik tegen mijn moeder gezegd, ik ga later zorgen dat mensen wel beter worden.’

Keyssy: ‘Toen mijn moeder in het ziekenhuis lag, zag ik hoe de verpleging er altijd was en haar verzorgde. Dat bewonderde ik en het leek me zoiets moois om zelf te doen. Patiënten helpen die zichzelf niet kunnen helpen. Daarom ben ik aan de opleiding begonnen. Ik stelde me ook altijd voor hoe trots m’n moeder op me geweest zou zijn. Ze is overleden toen ik veertien was en ik had weinig contact met mijn vader. Het is zeker niet makkelijk geweest om aan deze opleiding te beginnen, want ik stond er alleen voor. Ik had het allemaal graag met mijn moeder willen delen.’

Reza: ‘Je loopt meteen het eerste jaar al stage. Ik ging naar een psychiatrisch verpleeghuis. Dat was leerzaam en gek. Omdat de bewoners daar heel anders functioneren. Je bent er toch niet op voorbereid dat een patiënt een stoel naar je hoofd gooit of dat er lelijke dingen naar je geroepen worden. Mijn eerste stagedag was meteen de heftigste dag van allemaal. Een patiënt had geprobeerd zijn geslachtsdeel eraf te knippen met een schaar. Ik was een beetje in paniek. Pas later leerde ik dat iemand in een psychose dit soort vreemde dingen kan doen. Toch paste de psychiatrie bij me. Omdat er altijd wat gebeurde.’

Jill: ‘Ik liep stage in de thuiszorg. Je ziet het in de serie. Een van de eerste keren moesten we naar een man alleen met een heleboel katten. Door het hele huis lagen kattenuitwerpselen. Te vies. Maar ik kreeg het er ook benauwd omdat… Ik heb op mijn vorige stage dingen meegemaakt met mannen, grensoverschrijdend gedrag. Ik wilde gewoon niet alleen in een gesloten kamer zijn met een man die ik moest verzorgen. Als er iets gebeurt, zijn je collega’s er pas een kwartier later. Voor mijn gevoel werd er te veel druk uitgeoefend dat ik toch alleen naar die man moest. Ik wilde meteen helemaal met school stoppen. Dan ben ik nog een klein meisje. Maar ik heb me over mijn angst heen gezet en ben gegaan. Maar inmiddels ben ik er anders tegenaan gaan kijken. Als verpleegkundige mag je een grens trekken, ook als iemand oud of ziek is. Ik vond die stage verschrikkelijk, heb meer gehuild dan gelachen.’

Keyssy: ‘Ik liep stage in een verpleeghuis. Echt een mooie ervaring. Het ging heel goed, omdat ik al snel een band had met de bewoners. Het vroege opstaan was wel supermoeilijk. Ik was best lang onderweg naar het verpleeghuis en moest om al om vijf uur op als ik er om kwart over zeven wilde zijn. Dan begon m’n dienst.’

Jill: ‘Later heb ik gelukkig nog in een ziekenhuis stagegelopen op de afdeling cardiologie. Dat was zo interessant. Ik vind wonden heel leuk.’

Jill: ‘Ik vind het heel fijn om voor mensen te zorgen. Mijn oma is twee maanden terug overleden, en ik ging er de laatste weken elke dag naar toe om voor haar te zorgen. Sommige mensen hebben helemaal geen familie, maar jij bent er wel. En dat wordt dan zo gewaardeerd. Je kunt veel doen, geruststellen, troosten, iets vrolijks zeggen, aardig zijn, een liedje opzetten om iemand blij te maken. Ik zag aan mijn oma hoe belangrijk die dingen zijn. Zij was zo’n positieve vrouw. Maar ze kon er erg onder lijden als de verpleging een keer naar haar gesnauwd had.’

Reza: ‘Het mooiste aan de zorg is helpen, mensen kunnen helpen. En die hulp wordt echt gewaardeerd. Ik merk het vaak genoeg. En je maakt veel mee in de zorg.’

Keyssy: ‘Ik vond het zo mooi dat je een veel grotere rol hebt dan ik van tevoren had gedacht. Je creëert een band met de mensen waarvoor je zorgt. En, heel bijzonder, je bent een vertrouwenspersoon voor ze.’

Reza: ‘Wat ik moeilijk vind? Het opstaan voor een vroege dienst. Ik was voor mijn eerste stage uren onderweg. En ik kan het soms maar moeilijk aanzien hoe zwaar het voor ouderen in ons verpleeghuis is als ze van alles niet meer kunnen. Die mevrouw die na een beroerte half verlamd is en helemaal afhankelijk van jouw zorg. Ze kan zelf niets meer ondernemen, zelfs niet even naar buiten voor een wandelingetje. Soms vind ik dat zo zielig. Stel je voor dat jij het bent, of je moeder.’

Keyssy: ‘Ik heb moeten leren accepteren dat sommige bewoners van het verpleeghuis niet meer wilden leven. Eerst begreep ik het niet. Toen legde mijn collega uit hoe moeilijk het voor die ouderen was. Ze hebben al lang geleefd, zitten maar in hun kamer, soms komt er dagen geen bezoek. En ze hebben geen eigen regie meer. Dat is voor veel mensen vreselijk, die willen hun eigen ding doen.’

Jill: ‘Ik zit nu in een BBL-traject. Dan werk je drie of vier dagen per week en ga je één dag naar school. En ik werk in een psychiatrisch verpleeghuis. Hartstikke interessant, het verhaal achter deze mensen en hoe ze denken. Het is alleen lastig hoe onberekenbaar patiënten soms zijn. Ze kunnen opeens uithalen of gemeen achter je rug over je praten. Ik zou in de toekomst nog graag eens op een kraamafdeling werken. En dan vooral zorgen voor de moeders die net bevallen zijn. De baby’s krijgen al aandacht genoeg.’

Keyssy: ‘Het is waar, ik ben dus gestopt met school. Ik werkte meer dan ik naar school ging, had een baantje als zorgassistente in een verpleeghuis, om geld te verdienen voor m’n huur en dingen die betaald moesten worden. Maar toch zag ik niet aankomen dat ik van school moest. Ze hebben me weggestuurd, ik was het er niet mee eens. Mijn vader woont in de Dominicaanse Republiek en daar ben ik naartoe gereisd om weer meer contact met hem te krijgen. Ik ga hem als alles goed gaat helpen in China. Zijn bedrijf doet zaken met China. Maar dan moet je de taal kennen. En nu zit ik in Dongguan om Mandarijn te leren. Veel leuker dan ik ooit gedacht had. Ja, het is totaal iets anders dan de zorg. Maar ik heb hier van de week wel in het buurthuis met Chinese ouderen memory en mens-erger-je-niet gespeeld.’

Reza: ‘Toen ik met school begon, had ik geen idee hoeveel je moet doen als verpleegkundige. Ik dacht wat prikken en pillen geven. Maar het is totaal anders. Je bent alles tegelijk, ergotherapeut, psycholoog, verpleegkundige, klusjesvrouw. Als de tv op de afdeling het niet doet, zorg ik dat-ie het weer doet. Wij staan ‘s avonds eten te koken als er geen huiskamerbegeleider op de afdeling is. Je kan niet zeggen, zoek het zelf maar uit. Maar de druk is groot. Er rust zoveel op je schouders.’ 

Dit artikel verscheen eerder in de VARAgids. Als eerste lezen? Word abonnee of vraag een gratis proefnummer aan.