Drinken we te veel alcohol?

Met als doel problematisch alcoholgebruik in Nederland tegen te gaan, werd in 2018 de alcoholtafel opgericht. Vier jaar later blijkt dat de tafel amper succes heeft opgeleverd. Hoe kan dat en waarom is het zo belangrijk dat er toch iets verandert rond het alcoholgebruik in Nederland?

Ontstaan
De alcoholtafel werd opgericht door de overheid, gezondheidsorganisaties en de alcoholindustrie. De voornaamste doelstelling was om alcoholmisbruik onder jongeren, zwangere vrouwen en mensen van 55 jaar of ouder terug te dringen, maar het aantal mensen dat veel alcohol drinkt is nauwelijks gedaald.

‘Blurring’
‘Aanvankelijk was er best enthousiasme over die tafel', zegt maag-, darm- en leverarts in het Amsterdam UMC Bart Takkenberg in De Nieuws BV. ‘Maar op het moment dat we merkten dat het terugdringen van gecompliceerd alcoholgebruik niet ging lukken, zag je dat er tegenstrijdige belangen gingen spelen.’

Daarmee doelt Takkenberg onder meer op het voorstel van de VVD om ‘blurring’ toe te staan. Blurring betekent zo veel als het vervagen van grenzen tussen horeca en winkels, waardoor je onder bepaalde voorwaarden bijvoorbeeld ook bij de kapper een glaasje alcohol kunt krijgen. ‘Het is belangrijk, zeker na de coronatijd, dat ondernemers ruimte krijgen om te ondernemen’, zei VVD-Kamerlid Thierry Aartsen daarover tegen Trouw.

Voormalige politici
Maar dat was tegen het zere been van de gezondheidsorganisaties. Takkenberg: ‘Als je kijkt wie de vertegenwoordigers van de alcoholindustrie zijn aan tafel, dan zie je ook dat dat allemaal oud-politici of net gestopte politici zijn, die de weg in Den Haag nog goed kennen. We zeiden tijdens de alcoholtafel wel allemaal dat we het alcoholmisbruik gingen aanpakken, maar vervolgens werd er door bepaalde partijen ook gewoon gelobbyd om te voorkomen dat de prijs van alcohol zou stijgen.’

Denkfout
Takkenberg, die in zijn werk haast dagelijks wordt geconfronteerd met de gevolgen (of complicaties) van drankgebruik, vindt dat er echt iets moet veranderen aan de manier waarop in Nederland over alcohol wordt gedacht. ‘Het alcoholprobleem in Nederland is aanzienlijk en blijft onder de radar', stelt hij. 'Het wordt eigenlijk geaccepteerd.'

‘We drinken gemiddeld zeven liter pure alcohol per jaar per persoon’, vervolgt hij. ‘De meeste mensen hebben niet door dat ze te veel drinken en beschouwen het niet als een probleem. We hebben in Nederland nog steeds het idee dat de alcoholist de wat verloederde man of vrouw is, die zijn of haar leven niet op orde heeft en een beetje langs de rand van de weg zit. Maar het zijn gewoon mensen zoals jij en ik.’

Eén glas
‘Het is een misvatting dat verstandig alcoholgebruik bestaat’, gaat Takkenberg verder. ‘Net als dat er geen verstandig rookgebruik bestaat. We moeten af van de perceptie dat matig drankgebruik niet ongezond is. We zien te veel mensen binnenkomen die zeggen: "Had ik dit maar eerder geweten, dan had ik niet meer gedronken." De standaard qua alcohol is eigenlijk: drink niet, en als je toch drinkt, drink er dan maar één.’