Weet de medische wereld wel genoeg van het vrouwenlichaam?

Vrouwen die rondlopen met onverklaarbare klachten: het zijn er een heleboel. Is er in de medische wereld wel genoeg kennis over het vrouwelijk lichaam? Of is de zorg te veel gefocust op mannen?

Er zijn medische verschillen tussen het mannen- en het vrouwenlichaam, maar toch wordt het mannenlichaam in de medische wereld als het geijkte lichaam gezien. Dit kan in de medische zorg gevolgen hebben voor de gezondheid van de vrouw. Er kan minstens 7,6 miljard euro bespaard worden op de kosten voor de Nederlandse gezondheidszorg als vrouwen de specifieke zorg krijgen die ze nodig hebben, vertelt Nanoah Struik bij Alledaagse Vragen.

‘Vrouwen hebben bepaalde ziektebeelden die bij mannen niet of zelden voorkomen', legt interventiecardioloog Yolande Appelman uit bij Alledaagse Vragen. Hierdoor worden diagnoses bij vrouwen niet altijd correct vastgesteld. Dit kan gevaarlijk zijn voor vrouwen. Zo wordt hartfalen bij vrouwen slechter herkend omdat vrouwen andere symptomen hebben dan mannen. ‘Als een man van 55 over pijn op de borst begint, dan gaan alle bellen al rinkelen’, vertelt Appelman. Terwijl een vrouw dezelfde pijn kan voelen, maar haar symptomen beschrijft als benauwdheid.

Journalist Sofie Peeters kampt jarenlang met onverklaarbare angstaanvallen. De onderliggende oorzaak van haar klachten wordt niet direct gevonden, omdat deze niet bij mannen voorkomt. ‘Het is begonnen toen ik naar de universiteit ging’, vertelt Peeters. ‘Opeens kreeg ik het heel warm, werd ik draaierig en dacht ik dat ik zou gaan flauwvallen. Dat was de eerste keer dat ik zoiets voelde.’ Op een gegeven moment krijgt Peeters zo’n drie keer per week een paniekaanval.

Artsen en specialisten proberen te achterhalen wat de oorzaak is, maar bij niemand gaat er een belletje rinkelen. Tien jaar later ontdekt Peeters zelf de oorzaak van het probleem: de anticonceptiepil. ‘Toen ik zwanger werd van mijn eerste kind verdwenen mijn klachten opeens als sneeuw voor de zon’, aldus Peeters. Wanneer ze weer aan de pil begint komen de klachten terug. Op dat moment valt voor Peeters het kwartje. ‘Ik heb in tien jaar tijd bij zo veel hulpverleners aangeklopt, dan kan het toch bijna niet dat niemand die link heeft gelegd.’ Maar toch geeft haar gynaecoloog nu aan dat haar klachten heel goed van de pil zouden kunnen komen. Nooit had een arts eraan gedacht.

‘Dit heeft niet alleen lichamelijk maar ook mentaal veel impact op de kwaliteit van leven van de vrouw’, aldus Appelman. Doordat vrouwen vaak geen antwoorden krijgen op vragen over hun klachten gaan ze zelf naar verklaringen zoeken. ‘Ook wordt vrouwen vaak verteld dat het wel de overgang zou zijn. Dus voordat je echt in het traject zit en serieus genomen wordt, ben je weer een stap verder.’

‘Het gaat niet alleen om anticonceptie of klachten die specifiek betrekking hebben op de baarmoeder. Het gaat over heel ons lichaam’, vertelt Peeters. ‘In de medische wetenschap is men er lang van uitgegaan dat vrouwenlichamen ongeveer hetzelfde zijn als mannenlichamen. Ze weten uiteraard dat de geslachtsorganen en hormonen anders zijn. Maar men ging ervan uit dat als medicatie getest werd op enkel mannelijke proefpersonen, dat de resultaten bij vrouwen ongeveer hetzelfde zouden zijn. (…) maar dat is niet zo.’

Het is geen onwil, volgens Peeters. Vrouwen worden in de medische wereld niet stelselmatig achtergesteld. Wel denkt ze dat het is ingebakken in het systeem. ‘En dat systeem moet wel heel erg in vraag gesteld worden.’ Vrouwen moeten meer en beter worden meegenomen in onderzoek naar medicatie; kennis over het vrouwelijk lichaam moet actiever worden. ‘In mijn geval stond het gewoon op de bijsluiter. Maar zorgverleners – en ik als vrouw – waren niet voldoende op de hoogte.’