Bedrijven boycotten Nutri-Score, voedselkeuzelogo dreigt te mislukken

De Nutri-Score, het in januari ingevoerde officiële voedselkeuzelogo, dreigt een fiasco te worden. Dat komt omdat meerdere grote voedselproducenten niet van plan zijn om die op hun verpakkingen te zetten. Ze zijn het niet eens met het algoritme dat bepaalt welk product de betere keuze is in vergelijking tot eenzelfde product. In de supermarkten ontbreekt de score daardoor op diverse verpakkingen.

Dit blijkt uit een rondgang van Kassa langs levensmiddelenfabrikanten en uit een inventarisatie van producten in de supermarkten. De Nutri-Score geeft met de letters A tot en met E aan hoe het is gesteld met de samenstelling van vergelijkbare producten. Bedrijven die ervoor kiezen de score te gebruiken, hebben twee jaar de tijd om die op hun verpakkingen te zetten.

De grootste voedselproducent van ons land, Unilever, geeft echter aan de score niet te willen gebruiken. Die ontbreekt daardoor op hun uitgebreide assortiment van populaire producten, zoals pindakaas, kroepoek, worst en ijs van de bekende merken Calvé, Conimex, Unox en Ben en Jerry’s.

Het bedrijf geeft aan dat de wijze waarop de score wordt berekend niet in lijn zou zijn met de doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord dat zich onder meer richt op het terugdringen van overgewicht. "Het is op dit moment nagenoeg onmogelijk om een product dat is gecategoriseerd als een C te herformuleren naar een B of A, waardoor er onvoldoende ‘incentive’ is om een product te verbeteren", aldus een woordvoerder.

Ook wordt volgens Unilever geen rekening gehouden met de portiegrootte. "Wanneer de portiegrootte van een product kleiner wordt gemaakt, krijgt het nog steeds dezelfde score. Het voedselkeuzelogo biedt daarnaast ruimte om te rommelen met een product. Nutriënten waarvan internationaal erkend is dat ze een negatief effect hebben op de gezondheid, zoals verzadigd vet, transvet, suiker en zout, kunnen gecompenseerd worden door extra toevoeging van vezels, eiwitten en mineralen."

Alcoholproducenten kunnen vrijwillig een Nutri-Score melden op alcoholhoudende dranken tot 1.2 procent alcohol. Heineken laat echter weten niet van plan te zijn om die op haar alcoholvrije bieren te zetten. Woordvoerder Roos Zegers: "Voor ons portfolio gaat het dan om onze 0.0 bieren. Hierop vermelden we nu, net als andere brouwers, geen Nutri-Score. Dit doen we om het voor consumenten niet verwarrend te maken op een alcoholhoudend bier geen score te zien en op alcoholvrije bieren wel. Uiteraard vermelden we op al onze etiketten duidelijk de ingrediënten inclusief het alcoholpercentage, zodat consumenten een bewuste keuze kunnen maken."

Ook Arla Foods, is niet van plan de Nutri-Score te gaan gebruiken. Het wijst er net als Unilever op dat die niet in overeenstemming is met de doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord, laat het in een uitgebreide reactie weten.

FrieslandCampina, bekend van de merken Campina, Chocomel, Fristi, Milner en Mona zegt in eerste reactie "geen uitspraken te doen over het al dan niet invoeren of gebruiken van de Nutri-Score, aangezien het ons niet helpt hier verder op in te gaan." In een aanvullende reactie zegt het bedrijf zich nog te beraden.

De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), de branchevereniging van diverse grote zuivelproducenten, zoals FrieslandCampina en Cono Kaasmakers is zeer kritisch op de Nutri Score en adviseert haar kaasproducenten die in elk geval niet te gebruiken. "Bijna negentig procent van de kazen krijgt een Nutri -Score D, terwijl een groot deel daarvan in de Schijf van Vijf staat", aldus Stephan Peters.

Ook Danone heeft kritiek. Het maakte onlangs bekend om in Europa de Nutri-Score van zijn drinkbare yoghurtproducten - van bekende merken als Activia en Alpro - te halen. Het bedrijf is het niet eens met een herziening van de berekening van de score. Die leidde ertoe dat zuivel- en plantaardige dranken voortaan niet meer in de categorie voeding vallen, maar geschaard worden onder dranken. Het gevolg hiervan is dat ze een ongunstigere score krijgen. "Het feit dat een product ‘vloeibaar’ is, rechtvaardigt niet de overgang naar de categorie dranken. Er bestaan andere vloeibare voedingsmiddelen, zoals soepen, die in de categorie voedingsmiddelen blijven", aldus een van de vele klachten over de Nutri-Score die het bedrijf per mail kenbaar maakte aan de redactie van Kassa.

Nestlé daarentegen laat weten de Nutri-Score wel op haar producten te gaan zetten, een deel is daarvan inmiddels voorzien.

Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, dat de belangen van supermarkten behartigt, laat eveneens weten dat de huismerkproducten van de Nutri-Score voorzien zullen worden. Een woordvoerder: "Verreweg de meeste huismerkproducten hebben het logo al."

Uit navraag bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Voedingscentrum blijkt dat vooralsnog volstrekt onduidelijk is hoeveel supermarktproducten inmiddels zijn voorzien van de Nutri-Score. Zij beheren samen de zogenoemde Levensmiddelendatabank met etiketinformatie over meer dan 150.000 levensmiddelen. Bedrijven die de Nutri-Score willen gebruiken moeten dit doorgeven aan deze databank. "Er is op basis van de huidige data helaas geen goed beeld te schetsen van het gebruik van Nutri-Score", aldus het Voedingscentrum.

Het RIVM laat in een reactie weten volgend jaar met een eerste monitor van de Nutri-Score te komen.

Consumentenorganisaties die Kassa raadpleegde, maken zich zorgen over de vrijblijvendheid van de Nutri-Score. Zowel de Consumentenbond als Foodwatch pleiten ervoor om het label verplicht te maken. Directeur Nicole van Gemert van Foodwatch: "Wat je nu ziet is dat veel producten, zoals frisdranken en tussendoorkoekjes niet zijn voorzien van deze score, waarschijnlijk omdat een lage score niet bevorderlijk is voor de verkoop."

Retailkenner Paul Moers noemt het een gedrocht van een systeem. "Je moet echt zoeken om producten met Nutri-Score te vinden. De hoge scores zijn in veel gevallen bovendien ronduit misleidend. Chips en pizza met een B of een C valt niet uit te leggen aan de consument. Het risico bestaat dat mensen van zo’n ongezond product op deze manier juist meer gaan eten in plaats van minder."

Uit een enquête van Kassa onder ruim 1300 kijkers blijkt dat meer dan 60 procent weet vaak niet weet welke score een product heeft. Meer dan de helft heeft er zelfs nog nooit gebruikt van gemaakt om betere producten uit te kiezen. Meer dan 40 procent twijfelt of de Nutri-Score wel echt effectief is om gezonder te leven.

Zie hieronder de uitgebreide reacties (in pdf.) van Unilever, Heineken, Arla Foods en Danone.

- Unilever

- Heineken

- Arla Foods

- Danone