Scharrel-, biologisch of vrije-uitloopei: wat is nou het verschil?

“We” eten gemiddeld ruim 200 eieren per persoon per jaar. Dat is best veel. Als jij ook graag een eitje bakt of kookt, kun je in de winkel kiezen uit een scharrel-, biologisch of vrije-uitloopei. Wat is precies het verschil tussen deze eieren? En hoe houd je ze uit elkaar als je ze koopt? Want, zeg nou zelf, eieren lijken sprekend op elkaar. 

Veel mensen hechten waarde aan dierenwelzijn, ook van de kippen die eitjes voor ons leggen. Scharrel, vrije-uitloop en biologisch zijn wettelijk beschermde namen. Ze geven de mate van diervriendelijkheid aan van de leefomstandigheden van de kippen die onze eieren leggen.

Een scharrelei scoort het laagst op de diervriendelijke schaal, vrije-uitloop zit ertussenin en biologische eieren scoren het beste. Dit vertaalt zich door in de prijs in de winkel. Biologische eieren zijn het duurst, scharreleieren het voordeligst. 

Hoe kun je nou zien wat voor soort eieren je koopt? Het is je vast niet ontgaan. Op elk ei dat je in de winkel koopt, staat een code gestempeld. Soms niet altijd even goed afleesbaar, maar deze moet er wel op staan. Aan de code kun je aflezen of je een scharrelei, vrije-uitloopei of een biologisch ei in de hand hebt.

2 - Scharrelei

1 - Vrije-uitloopei

0 - Biologisch ei

Een voorbeeld van een eicode dat op een ei staat gestempeld is 2 NL 4408401. De twee geeft aan dat het een scharreleitje is. NL staat voor het land van herkomst, in dit geval Nederland. De lange cijferreeks aan het eind verwijst naar het bedrijf waar de eieren vandaan komen. Als er onverhoopt wat mis is met eieren, dan kan het pluimveebedrijf dat ze leverde snel worden gevonden. 

Naast de eieren met de code 0, 1 of 2 bestaat er nog de eicode 3, die staat voor “koloniehuisvesting.” Deze bestaat sinds 2021 in Nederland en de Europese Unie. De kippen zien bij deze huisvesting vaak geen daglicht. Elke hen moet 90 vierkante centimeter ruimte hebben om in te bewegen. De mogelijkheid om natuurlijk scharrelgedrag te vertonen is er nauwelijks, met veel kippen dicht opeen.

Naar verhouding zijn de leefomstandigheden voor leghennen die code 3-eieren leggen het slechtst, maar niet zo erbarmelijk als ten tijde van de legbatterij. Deze manier van kippen houden is sinds 2012 verboden.

Eieren met eicode 3 vind je niet in een doosje in de Nederlandse supermarkt, maar deze worden soms wel op de markt verkocht. De eieren worden vooral industrieel gebruikt voor bijvoorbeeld de productie van koekjes, pasta of mayonaise. 

Vind je het interessant om de herkomst van jouw eitje te achterhalen? Met behulp van een speciale app kun je dat doen: Wat staat op het ei? Voor Android. De app Eicode voor Apple.

Wil je geen app gebruiken? Op deze (Duitse) website kun je ook de eicode invullen, waarna je kunt zien wat de herkomst van je eitje is. 

Aan welke regels moeten pluimveeboeren minimaal voldoen om hun eieren als scharrel, vrije uitloop of biologisch te kunnen verhandelen?

De term scharrelei is wat misleidend, want vrij rondscharrelen in de natuur doen hennen die scharreleieren produceren niet. Op één vierkante meter mogen negen kippen worden gehouden, schrijven de wettelijke regels voor. Verder moet de kippenstal voor zeker een derde bestaan uit scharrelruimte, met een laag strooisel op de grond.

De kippen die deze eieren leggen mogen naar buiten. Dat verklaart de naam vrije uitloop. Ze hebben de beschikking over op z’n minst vier vierkante meter buitenruimte. Verder is de leefomgeving wat diervriendelijker gemaakt voor de hennen, met bijvoorbeeld strobalen en pikstenen. 

Het leven van de biologische leghennen is net weer wat beter. Deze kippen kunnen binnen op stok. Ze lopen op zachte ondergrond en hebben meer dan vier vierkante meter buitenruimte tot hun beschikking. Het voer dat ze krijgen bestaat uit biologische granen die niet zijn gekweekt met behulp van chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest.

Als je speciaal wilt letten op het dierenwelzijn van legkippen dan zijn er ook nog de Beter Leven-sterren van het gelijknamige keurmerk van de Dierenbescherming. Diverse supermarkten hebben een eigen merk eieren met bijzondere namen als Rondeel, Kipster, Gijs en Vrolijke Kip. Dat zijn geen biologische eieren met de code 0. Maar deze krijgen wel de maximale 3 sterren van het Beter Leven keurmerk. 

Als dierenwelzijn hoog bij je in het vaandel staat, zijn eieren uit de biodyanmische landbouw ook nog een optie. Deze kun je vinden onder het Demeter-keurmerk, dat op de eieren en doosjes staat.  

De kippen die deze eieren leggen, krijgen onder andere meer ruimte (vijf kippen op een vierkante meter). Ze krijgen biologisch voer, grotendeels geteeld door de boer zelf. Ze mogen buiten rondlopen in een natuurlijke omgeving. De Demeter-eieren hebben eicode 0, van biologische eieren.

Artikel geactualiseerd - maart 2024.

Bronnen: Voedingscentrum, Wakker Dier, AD, RTL, Dierenbescherming