Tien jaar legaal wonen in recreatiewoning, een uitkomst of een halve maatregel?

Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft onlangs de instructieregel gepresenteerd voor permanent wonen in een recreatiewoningen. Tienduizenden bewoners van zo’n vakantiewoning keken uit naar het plan van demissionair minister Mona Keijzer (BBB), maar vinden het voorstel niet ver genoeg gaan.

Volgens de instructieregel mogen bewoners van recreatiewoningen die aan kunnen tonen dat ze sinds 16 mei 2024 in een vakantiewoning wonen en geen andere woning bezitten, daar voor tien jaar legaal en zonder handhaving door gemeentes wonen. Na acht jaar zal de instructieregel geëvalueerd worden. De komende twee maanden is er een consultatieronde waarin eenieder op/aanmerkingen kan geven op de voorgenomen instructieregel.

Het gebrek aan woningen en permanente bewoners van recreatiewoningen die nergens naartoe kunnen, leidde tot de instructieregel. Ook het harde optreden – inclusief het opleggen van tonnen aan dwangsommen aan mensen die permanent wonen in recreatiewoningen – droegen hieraan bij.

Sommige gemeenten gaan heel ver qua handhaving. In Kassa van 29 maart 2025 hebben we hier uitgebreid aandacht aan besteed. Dit artikel loopt verder na onderstaande video.

De BelangenVereniging Vrij Wonen (BVVW) snapt de stap van minister Keijzer, maar vindt het nog niet de helft van waarop gehoopt werd. Voorzitter Rico Wanschers van de BVVW hoopt dat het omzetten van parken en recreatiewoningen naar woningen waar permanent mag worden gewoond doorgaat, naast de instructieregel.

"De woningmarkt in Nederland is kapot. Er zijn drastische maatregelen nodig die lokaal niet worden opgepakt omdat men dat niet wil of niet kan", aldus Wanschers.

In eerste instantie zou de instructieregel gelden voor iedereen die op 16 mei 2024 ingeschreven stond in een recreatiewoning. Maar aangezien tienduizenden bewoners niet op het adres van hun recreatiewoning ingeschreven staan uit angst voor de gemeente, maar er wél permanent wonen, dreigden deze mensen buiten de boot te vallen.

Het is nu ook voldoende als iemand kan bewijzen op 16 mei 2024 in een vakantiewoning te hebben gewoond. De woningen moeten wel voldoen aan minimale eisen van veiligheid en gezondheid, zoals deze ook voor reguliere woningen gelden. 

Jurist Kim Wittop Koning, die vele permanente bewoners van recreatiewoningen bij staat, vindt de instructieregel een goed begin. Volgens Wittop Koning kan ook de rechtspraak er nu niet meer omheen: "Er is concreet zicht op legalisering. De rechtspraak zal mee moeten gaan bewegen, of ze dat nou wil of niet. Net als de diehard gemeenten die het handhaven koste wat kost door willen zetten."

Volgens jurist Wittop Koning ligt de verkoop van recreatiewoningen bijna stil omdat de belasting op het exploiteren van een vakantiewoning fors stijgt. Daardoor zullen vele vakantiewoningen onverkoopbaar worden en dus ook niet verhuurd worden. Dat betekent leegstand, aldus Wittop Koning. En dat terwijl er zo'n woningnood is. Ze besluit: "Voeg al die gebouwde luxe recreatiewoningen toe aan de woningvoorraad, dat zou het beste zijn."

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt dat het nog steeds aan gemeenten zelf is om een afweging te maken of ergens permanent gewoond mag worden.

"Tien jaar verandert niets aan de problemen waar wij eerder op wezen. De minister zegt zekerheid te willen bieden, maar dit voor tien jaar dit toestaan en het na acht jaar evalueren, biedt ook geen zekerheid", aldus de VNG. De belangenorganisatie van gemeenten zegt de instructieregel nog goed te bestuderen en zal voor 22 juli een reactie aan het ministerie te geven.

De instructieregel van Keijzer komt te laat voor een aantal mensen die al lange tijd in een recreatiewoning wonen. Gemeentes waar deze mensen permanent in hun vakantiewoning verblijven, hebben al zoveel actie ondernomen dat de bewoners – als het aan de gemeente ligt – alsnog moeten vertrekken.

Zo ook de familie Kroesbergen uit Lunteren, gemeente Ede. Maaike Kroesbergen ziet momenteel geen uitkomst voor hun situatie. Kroesbergen: "Voor ons komt deze instructieregel te laat. Vanaf 3 september worden wij met twee kinderen voor de tweede keer – nu permanent – dakloos gemaakt door het college van de gemeente Ede en zal ons huis opnieuw worden verzegeld.

Bekijk het verhaal van de familie Kroesbergen hieronder en lees de bijbehorende dossiertekst voor meer informatie.

Verzegeling van een woning is een vergaande handhavingsmaatregel die de gemeente Ede niet hoeft te nemen. Toch wordt hier doelbewust voor gekozen en worden persoonlijke omstandigheden, zoals een gezin met kinderen, niet meegewogen. "De gemeente Ede gaat prat op het hanteren van de menselijke maat. Dit past goed bij de christelijke signatuur van deze gemeente en is een nobel streven. De realiteit is echter dat de menselijke maat geen prioriteit heeft."

Of de demissionair minister Keijzer nog iets kan betekenen voor deze familie is onbekend.