Kleine wrattenbijter leeft tussen bommen en granaten

Op slechts één plek in Nederland kun je hem tegenkomen: de kleine wrattenbijter. Althans, deze sprinkhaan leeft alleen midden in het afgesloten Artillerie Schietkamp ’t Harde waar niemand mag komen. Natuurfilmer Marit is dan ook de eerste die bewegend beeld maakt van deze unieke soort. Op dit heideterrein houdt de laatste populatie stand, precies op de plek waar mortieren en granaten vallen.

Ecoloog Casper Zuyderduyn neemt ons onder strenge voorwaarden mee naar de laatste populatie. Hij monitort voor het Rijksvastgoedbedrijf deze dieren. Verder morgen hier alleen militairen komen en zelfs voor hen is het oppassen geblazen. Dit is het doelengebied en daarmee levensgevaarlijk.

Maar niet voor de kleine wrattenbijter! Zo’n 25 jaar geleden werd het dier hier herontdekt. Sindsdien wordt de populatie goed in de gaten gehouden.

De sprinkhaan leeft op de heide en kwam vroeger op meer plekken in ons land voor. Dat hij hier nog leeft, heeft waarschijnlijk te maken met het heidebeheer. Sinds het terrein militair gebied werd eind 19e eeuw, wordt de heide hier op dezelfde manier beheerd.

Op veel andere plekken in ons land wordt heide begraasd met schapen of gemaaid, maar dat kan hier niet, licht beheerder Brand Timmer toe. Er kan namelijk onontplofte munitie liggen. Daarom branden ze hier eens in de paar jaar de heide.

Met het branden kunnen telkens nieuwe heideplanten groeien en blijft de heide gezond. De kleine wrattenbijter profiteert waarschijnlijk van het branden. Het is een warmteminnende soort en ook de eitjes hebben warmte nodig om te ontwikkelen.

Niet alleen het branden, maar ook de bominslagen zelf zijn waarschijnlijk van belang. Met elke bomkrater komen een nieuw stukje grond bloot te liggen. In het open zand kan de sprinkhaan eitjes afzetten.

Overigens is de kleine wrattenbijter niet de enige zeldzame sprinkhaan hier, ook een van de laatste populaties zadelsprinkhanen leeft hier. Beide soorten vallen onder de sabelsprinkhanen.

Ook de zadelsprinkhaan heeft open en gezonde heide nodig met open plekken en kruiden. Dat vind je op de heide in Nederland steeds minder door onder meer stikstof en de veranderende bodem.

Kijk zondag 19 oktober om 19.25 naar de aflevering over ASK 't Harde op NPO2!