Op pad met Menno Bentveld: Vakwerk

Jarenlang was de Noordoostpolder een blinde vlek voor Menno Bentveld: "En ik schaam me diep dat ik al die wonderlijke wetenswaardigheden over dit prille stukje Nederland niet kende." Voor de Varagids schrijft Menno Bentveld een introductie bij de aflevering van Vroege Vogels TV.

Lees hieronder de gehele column:

Met de spreekwoordelijke vlam in de pijp ging het door de Noordoostpolder. Jarenlang. Op weg naar de Friese meren, het veer naar Terschelling of een weekendje Groningen. Na de Flevopolder de Ketelbrug over, even flink doorbijten op die saaie kaarsrechte wegen, om bij Lemmer het schone Friesland in te duiken. Zo, we hadden die drooggelegde vlakte achter ons. Nu werd het weer leuk!

Even aangehaakt blijven lieve Noordoostpolderlingen, of hoe jullie ook worden genoemd, want dit stukje mondt uiteindelijk uit in een lofzang op jullie op het IJsselmeer veroverde land.

Toegegeven: lange tijd was de polder een blinde vlek voor me. Een gebied om zo snel mogelijk te doorkruisen op weg naar nieuwe avonturen in het noorden. Een beetje zoals ik ook een belangrijk deel van mijn leven zo vlot mogelijk langs dat door kolengruisbergen omgeven Luik ben getuft om in de Ardennen met studievrienden te gaan kanovaren, abseilen of Juliper drinken.

Totdat we met Vroege vogels eens na Tollebeek op de rem trapten – het kan ook Nagele of Marknesse geweest zijn – en besloten verschillende afleveringen over de Noordoostpolder te maken. Een nieuwe wereld ging voor me open; een nog piepjonge wereld, die in 1942 het levenslicht zag. En ik schaam me diep dat ik al die wonderlijke wetenswaardigheden over dit prille stukje Nederland niet kende.

Het kale land dat je bijvoorbeeld ziet als je de polder binnenrijdt. Eenmaal over de Ketelbrug kijk ik altijd snel naar links en rechts. Rond het hele gebied namelijk ligt een onbebouwde ring van 500 meter breed, bedacht als bijzondere visuele landschapsbeleving. De bezoeker moest eerst kennismaken met het uitgestrekte, strakke, door knoestige mensenhanden gevormde land om daarna pas boerderijen, schuren en dorpjes te zien. En dan die dorpen! Geen organisch en historisch gegroeide gehuchten, herenboerderijen, versterkte hoeves en meanderende wegen.

Niets van dat al. Emmeloord in het midden en al die andere kakelverse gemeenschappen er in een cirkel omheen. Frisse dorpjes voor geselecteerde gezinnen (boeren, onderwijzers, bakkers) en: op fietsafstand van elkaar! Want de huisarts moest in een stief kwartiertje van dorp naar dorp kunnen trappen.

Hoogtepunten in de polder zijn voor mij de uniforme, asgrauwe, prefab boerenschuren van Kampens schokbeton. Prachtig in hun zakelijke rechtlijnigheid van staal, beton en bitumen. Niks geen rieten daken en gemetselde waalklinkertjes, maar pure industriële efficiëntie. Waarbij de breedte van de staldeur (144 cm!) is gebaseerd op de omvang van een Belgisch trekpaard.

Dus. Als mijn kinderen meelezen: graag zo’n stoere vakwerkschuur voor vaderdag. Wel eerst wat ruimte en nieuw land creëren in de tuin. Op z’n Noordoostpolders.

Kijk zondag 11 mei 2025 om 19.25 uur naar de uitzending over het Kuinderbos op NPO 2.