Spookbomen door spinselmotten ‘compleet ongevaarlijk’

Het ziet er spookachtig uit; bomen die volledig door spinselmotrupsen zijn ingekapseld. De rupsen beschermen zichzelf met een wit huishoudfolie-achtig spinsel, waardoor ze vrijwel ongestoord een hele boom of struik kaal kunnen vreten. “Het ziet er heftig uit, maar de boom of struik komt er eigenlijk altijd weer bovenop”, aldus nachtvlinderkenner Rik Wever van de Vlinderstichting.

“Ieder jaar krijgen we veel vragen over spinselmotten”, zegt Wever. “Mensen zijn soms bang dat het eikenprocessierupsen zijn, maar die zijn niet in staat hele bomen in te kapselen. Spinselmotten hebben geen brandharen en zijn compleet ongevaarlijk.” Wanneer we het over spinselmotten hebben, praten we eigenlijk over meerdere soorten. “Een erg algemene is de vogelkers-stippelmot, maar ook de wilgenstippelmot en de meidoornstippelmot zie je regelmatig.”

De naam verraadt op welke boom of struik de rupsen te vinden zijn. “Om een soort op naam te brengen hoef je eigenlijk alleen de waardplant te kennen. Dat helpt ook bij het onderscheiden van de eikenprocessierups. Spinselmotten zitten nooit op eiken en eikenprocessierupsen nooit op andere bomen.”

“Hoe de rupsen het spinsel precies maken, weet ik niet, maar waarschijnlijk doen ze het op dezelfde manier als de zijderups. Die heeft speciale klieren bij de kop waar een vloeibare substantie uit komt. Deze wordt hard zodra deze in contact komt met de lucht”, aldus Wever. Het spinsel plakt niet, maar is wel erg stevig. Hierdoor beschermen de rupsen zichzelf tegen vijanden als vogels. “Het is voor een meesje een behoorlijke uitdaging door dit folie heen te pikken.”

Je zou verwachten dat een volledig ingekapselde en kaalgevreten boom of struik het niet redt, maar dat is niet wat Wever ziet. “Als de spinselmotrupsen zijn verpopt en uitgevlogen, begint de boom of struik vaak hetzelfde jaar weer uit te lopen. Natuurlijk kost het energie, maar de inkapseling leidt eigenlijk nooit tot de dood. “Alleen als ze meerdere jaren achter elkaar worden aangetast, kan de boom eraan onderdoor gaan, maar dat gebeurt vrijwel nooit. Ze zijn hierop aangepast, het is gewoon onderdeel van de natuur.”