Unieke natuur door militair verleden

De Groote Heide bij Venlo is niet je gemiddelde heidegebied. Bijna twee eeuwen lang is het een militair oefenterrein geweest en tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de nazi’s er een groot militair vliegveld. En dat zie je vandaag de dag nog steeds terug in de planten en dieren die er voorkomen. 

“Dit is eigenlijk een plant van militaire terreinen. In ieder geval hier”, vertelt Arjan Ovaa, ecoloog van het Limburgs Landschap. Hij wijst naar de rode dophei, een plant die eigenlijk meer dieproze dan rode bloemen heeft. “Hij houdt van dynamiek, daarom vinden we hem hier vooral op het Schuttersputjesveld. Tot een aantal jaar geleden oefenden militairen hier op de Groote Heide en groeven ze op dit veld schuttersputjes. De rode dophei profiteerde daarvan.”

De omgeving van Venlo behoort niet tot het oorspronkelijke leefgebied van de soort. “Het is een soort van de Atlantische kust. We vermoeden dat hij ooit meegelift is met het materieel van Britse militairen die hier ook oefenden. Bijvoorbeeld als zaadje in de banden van militaire voertuigen.”

Van 1941 tot 1944 hadden de nazi’s een groot militair vliegveld op de Groote Heide. Ook dat kent zijn weerslag op de natuur van vandaag. Ze legden van beton landingsbanen aan. Die zijn later wel verwijderd, maar dat lukte niet volledig. “In beton zitten mineralen als kalk en kalium. Die zorgen voor een zogeheten buffering van de bodem. De bodem is daarom in de buurt van de landingsbanen nog steeds minder zuur en kalkrijker. Dat zie je terug in de planten die er groeien. Er groeien meer bloemplanten dan je normaliter op een heide verwacht. Bijvoorbeeld duizendblad, sint-janskruid, duizendguldenkruid en speerdistel,” aldus Ovaa.

“Aangenomen wordt dat ook de zadelsprinkhaan van die gebufferde omstandigheden profiteert,” zegt Ovaa. De zadelsprinkhaan is een zeer zeldzame sprinkhanensoort. Hij was ooit uitgestorven op de Groote Heide, maar is vorig jaar uitgezet omdat de heide inmiddels als geschikt voor de soort wordt gezien. “Het gebied heeft meer bijzondere soorten door dat militaire verleden. Stomtoevallig heeft het een positieve invloed op de natuur gehad.”