Wat zeg je wél? Zo help je iemand die iets heftigs heeft meegemaakt

Wil je er zijn voor iemand die iets heftigs doormaakt, maar twijfel je over wat je kunt zeggen of doen? Deze tips helpen je op weg.

Stel: iemand die je kent maakt iets ingrijpends mee. Denk aan geweld, een ongeluk, seksueel grensoverschrijdend gedrag of een groot verlies. Jij wil er voor diegene zijn, maar je weet eigenlijk niet zo goed hoe. Wat zeg je dan? Wat moet je juist niet doen? Lees meer hierover op de website van Slachtofferhulp Nederland.

Goed nieuws: met een aantal tips kan je al echt een verschil maken. Dit zijn manieren waarop jij er op een fijne en veilige manier kunt zijn voor iemand die iets moeilijks doormaakt.

Misschien wel de belangrijkste tip: luister naar het verhaal van de ander. Je hoeft het niet op te lossen. Je hoeft geen advies te geven. Wat je wel kunt doen, is luisteren. Laat de ander vertellen en wees er gewoon.

Je kunt laten merken dat je luistert door kleine dingen: knikken, hummen of kort samenvatten wat iemand zegt. Weet je niet goed wat te zeggen? Spreek dat dan gewoon uit. Ook open vragen helpen: ‘Hoe bedoel je dat?’ Of geef simpelweg een compliment: ‘Wat goed dat je je verhaal deelt.’ Zo voelt de ander zich echt gehoord.

Mensen die iets heftigs meemaken, voelen zich vaak ook nog schuldig of schamen zich. Dan helpt het niet als jij ook (per ongeluk) gaat vragen: 'Waarom ben je daarheen gegaan dan?' Of: 'Heb je het wel duidelijk gezegd?' Op deze manier kun je onbedoeld de schuld bij hen leggen; dat noemen we victim blaming. Je kunt meer lezen over victim blaming op de website van Slachtofferhulp Nederland.

Wat je wel zou kunnen zeggen, is bijvoorbeeld dit:

• 'Wat jou is overkomen, is niet jouw schuld.’
• 'Wat naar dat je je schaamt. Jij hebt niks fout gedaan.’

Sommige mensen willen meteen praten. Andere willen afleiding. Of gewoon even niks. Vraag wat iemand wil, en check dat later nog eens. Wat iemand vandaag nodig heeft, kan volgende week anders zijn.

Wat je zou kunnen vragen:

• 'Wat helpt je nu het meest, denk je?'
• 'Wil je praten of liever wat afleiding?'
• 'Zal ik bij je langskomen of wil je even alleen zijn?'

De eerste dagen na de ingrijpende situatie komen er vaak vanuit alle hoeken reacties en hulp, maar daarna wordt het stil. Juist dan is het belangrijk dat jij blijft checken hoe het gaat. Dat kan simpelweg door een appje te sturen, een kopje thee met diegene te drinken of een kaartje te sturen. Kleine gebaren kunnen juist het idee geven dat iemand niet vergeten wordt.

Sommige mensen willen aangifte doen, andere twijfelen. Het belangrijkste is dat jij daar geen druk op legt. Wat je wel kunt doen: meedenken, meegaan of informatie opzoeken. Wil je meer weten over hoe je het gesprek over aangifte aangaat? Kijk op de website van Slachtofferhulp Nederland.

Wat steunend kan zijn om te zeggen:

• ‘Wat zou jou nu het meeste rust geven?'
• ’Als je het fijn vindt, zoek ik samen met jou uit wat je mogelijkheden zijn.’
• ‘Wat je ook kiest, ik steun je.’

Het kan ook voor jou heftig zijn als iemand dichtbij iets ergs meemaakt. Je mag dat voelen. Het is oké (en belangrijk) om ook voor jezelf te zorgen. Lees meer hierover op de website van Slachtofferhulp Nederland.

Let daarom hierop:

• Je hoeft niet altijd klaar te staan.
• Praat ook met iemand over hoe jij je voelt.
• Je mag je grenzen aangeven.

• Luister zonder oordeel. 
• Zeg niet dat het 'wel overgaat'.
• Vraag wat iemand wíl, niet wat jij denkt dat nodig is. 
• Check ook na een paar weken nog in. 
• Blijf dichtbij, zonder te duwen.
• Zorg ook goed voor jezelf.

Check slachtofferhulp.nl voor tips, ervaringsverhalen en een gratis online cursus: In 8 stappen beter helpen. Of bel: 0900‑0101.