Word je beter van je mentale gezondheid tracken?

Steeds meer mensen gebruiken een smartwatch of een ring om hun mentale gezondheid bij te houden. Wat gebeurt er met je gedrag als je alles van jezelf trackt?

Het tracken van je mentale gezondheid kan op verschillende manieren, maar de meest populaire zijn via een smartwatch of een slimme ring. Deze apparaten zitten 24/7 op je lichaam en meten zo de hele dag allerlei dingen, waaronder je stresslevels en je rustmomenten.

Dominique gebruikt verschillende tools om haar (mentale) gezondheid te tracken. Waaronder een hartcoherentiemeter. ‘Daarmee krijgen we inzicht in hoe de communicatie verloopt tussen het hart en het brein’, vertelt Dominque. ‘Via een vorm van meditatie kunnen we dat beïnvloeden – specifiek door een bepaalde ademhalingstechniek te doen.’ Tools zoals deze helpen Dominique om haar lichaam beter te begrijpen. ‘Het heeft me geholpen met het voelen in mijn lijf en de signalen beter te interpreteren’, legt ze uit. ‘Doordat ik kon inzien: dit is jouw systeem onder stress - kon ik veel beter voelen welke lijfelijke signalen daaraan gekoppeld waren.’

De laatste tijd is er ook een duidelijke tegenbeweging te zien van mensen die hun smartwatch of wearable juist afdoen, omdat ze voelen dat ze er te obsessief mee bezig zijn. ‘Een van de onbedoelde bijwerkingen is dat onze aandacht wordt gericht op het resultaat in plaats van de activiteit zelf’, legt Elcin Hanci, onderzoeker aan de TU Eindhoven, uit. ‘Wat we soms zien is dat mensen hun zelf-tracking-technologie omzeilen, door het bijvoorbeeld aan de riem van hun hond te bevestigen of in de keukenmachine te stoppen – alleen maar om nepstappen te zetten zodat ze aan het einde van de dag een hoog aantal stappen kunnen zien.’ Ook kan het dragen van een wearable je anders doen denken over je lichaam, puur gebaseerd op de cijfers (die lang niet altijd kloppen). ‘Als een getal één ding zegt en jij voelt iets anders, hebben we de neiging om de cijfers te verkiezen boven hoe we ons echt voelen. Dan raken we de verbinding kwijt met wat ons lichaam eigenlijk zegt.’

Een gezonde self-tracker weet waarvoor hij het doet en heeft een duidelijk doel voor ogen. ‘Als je geen duidelijk doel voor ogen hebt, is de kans groot dat je onrealistische doelen voor jezelf stelt. Dan ontstaat er een vicieuze cirkel waarin je jezelf steeds moet repareren en behandelt als een doorlopend bouwproject.’

➕ Inzicht in stressniveaus – wearables geven data over je stressniveaus gedurende de dag. Dit kan inzicht geven in de momenten waarop jij veel stress ervaart.
➕ Afremmend effect – de stressniveaus kunnen je motiveren om wat meer rust te nemen tussen de hectiek van de dag door. Ook kunnen ze helpen bij het tot rust komen vlak voor je gaat slapen.

➖ Beperkte betrouwbaarheid – wearables gebruiken met name je hartslag om stress te meten. Maar er zijn natuurlijk nog meer factoren die meespelen als het gaat om stress. Het is dus geen volledig betrouwbare meting.
➖ Obsessie – de wearables kunnen uitmonden in het obsessief in de gaten houden van je cijfers.
➖ Minder vertrouwen in eigen lichaam – we zijn geneigd de cijfers eerder te geloven dan ons eigen gevoel. Op die manier kan je de verbinding met je eigen lichaam kwijtraken.