Marian verloor haar dochter door femicide: 'Wij kenden de patronen niet'

Trigger warning: (zelf)doding

Sandra werd op 5 mei 2024 vermoord door haar partner. Haar moeder vertelt nu hoe zij pas achteraf de waarschuwingssignalen herkende.

Iedere acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord. In ruim zestig tot zeventig procent van deze gevallen is de dader een (ex-)partner. Deze vorm van gendergerelateerd geweld wordt femicide genoemd.

Sandra, de dochter van Marian Stoppelenburg, wordt op 5 mei 2024 vermoord door haar partner. 'Het was een zondagmiddag. We waren aan het wandelen in het bos. Toen kreeg ik een telefoontje van mijn ex-partner – die mij eigenlijk nooit belt. Dat verbaasde mij, dus ik belde hem terug. Toen merkte ik meteen aan hem: er is iets aan de hand. Hij zei toen: "Sandra is dood." Ik stond midden in het bos en geloofde het niet. En eerlijk gezegd, geloof ik het nog steeds niet', vertelt ze bij De Nieuws BV.

Het is een hele bizarre mededeling voor Marian. 'Ze was op zondag gevonden in haar huis, in haar eigen bed – samen met haar man. De doodsoorzaak was op dat moment nog niet vastgesteld. Het leek erop dat hij de indruk had willen wekken van een gezamenlijke zelfmoord, maar daar heb ik eerlijk gezegd geen seconde in geloofd. Twee weken later is inderdaad door de politie bevestigd dat hij haar gewurgd heeft en direct daarna zelfmoord heeft gepleegd. In mijn ogen heeft hij dus twee gruwelijke misdaden begaan: hij heeft mijn dochter van het leven beroofd en hij heeft hun, toen driejarige, zoontje zonder ouders achtergelaten. Bij mijn dochter zie ik achteraf als enige mogelijkheid dat er een zorgvuldige deskundige benadering van de pleger was geweest.'

Marian heeft besloten te vertellen over wat haar dochter is overkomen. 'Ik weiger ook slachtoffer van hem te worden. Ik wil anderen waarschuwen en de vraag beantwoorden waarom wij Sandra niet hebben kunnen redden.' Dat doet ze in het project 'Levensgevaarlijke liefdesrelaties': 'We proberen ervoor te zorgen dat mensen niet langer wegkijken. Door aan te geven waar je hulp kunt zoeken en het besef [te creëren] dat leren wat de signalen zijn en bescherming bieden geen oplossing is; we moeten verder zoeken. We moeten naar andere mogelijkheden kijken om dit te voorkomen.'

'De meest duidelijke aanwijzing hebben wij al in augustus het jaar ervoor gehad. Toen vertelde mijn dochter dat hij in de gevangenis zat, omdat hij haar had bedreigd en mishandeld. Dat was voor ons een eyeopener, al hadden we dat al langer in de gaten. Achteraf zijn eigenlijk alle rode vlaggen – signalen die op gevaar duiden in een relatie – te herkennen. Maar voor de moord op Sandra kende ik die niet', vertelt Marian. 'En mijn dochter helaas ook niet.'

• Een overrompelend begin van de relatie: 'Hij is onmiddellijk nadat ze elkaar leerden kennen bij haar ingetrokken. Na drie maanden had ze een trouwring van hem gekregen en was ze zwanger.'
• Bezitterig gedrag: 'Hij vroeg haar in het begin van de relatie om Facebookfoto's met haar ex te verwijderen. Daar kan je van denken: is dat nou zo erg? Maar achteraf passen dat soort dingen precies in het patroon. Toen ze gingen trouwen stelde zij voor om, in verband met haar zakelijke activiteiten, op huwelijkse voorwaarden te trouwen. Toen heeft hij gezegd: "Dan kunnen we beter gelijk scheiden."'
• Seksuele dwang: 'Na een paar foto's vroeg hij haar al om naaktfoto's.'
• Dreigen met zelfdoding: Dreigen dat iemand zichzelf wat aan zal doen.
• Afzondering: Minder contact met vrienden en familie: 'Ze was zo afgesloten.'

Na de vaststelling van de doodsoorzaak ontving Marian de telefoon van haar dochter. Daarop vond ze verschillende geluidsopnames. 'We hebben het gevoel dat ze bezig was een dossier op te bouwen.' Het waren geluidsopnames van gesprekken met hulpverleners en van ruzies met haar man. 'Die opnames en haar WhatsApp-geschiedenis hebben voor ons veel duidelijk gemaakt. Wij hebben niet in de gaten gehad hoe ernstig het was. Wat voor ons moeilijk te verteren was, is dat in het laatste jaar, dat niemand in het netwerk van haar man – mensen die heel goed wisten hoe ernstig de situatie was – ons betrokken heeft. Dat had misschien kunnen helpen: als we met een groep mensen die om haar geven een soort interventie hadden gepleegd.'

'Al in het najaar van 2023 wordt in een rapport van Veilig Thuis (een advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling, red.) geschreven dat er gevreesd wordt voor het leven van mijn dochter. Dan ben je geneigd te zeggen: waarom hebben ze niks gedaan? Maar mijn dochter was koppig en eigenwijs; ze stuurde de hond op de politie en hulpverleners af en ze hebben ze voorgelogen – dat alles weer in orde was. Ze wilde geen bescherming, omdat ze dan niet verder kon met haar werk in het restaurant, en ze was bang haar kind kwijt te raken. Dus, hulpverleners kunnen niets doen.'